بی‌برنامگی جوانان فسادآور است
موبنا – باید پرسید در کشور ما برای این جمعیت در رِنج سنی ۱۵ تا ۲۹ سال تاکنون چه تصمیماتی اتخاذ شده است. باید نیازهای جوانان در ابعاد اجتماعی، فرهنگی، خانوادگی، اشتغال و … جامع پوشانده شود، در غیر این صورت نمی توان از او انتظار فعالیت ثمربخش داشت. آنچه می‌خوانید نظرات سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاری ایران درباره جوانان و مطالبات آنهاست.
در سال‌های اخیر مسئولان مختلف در حوزه‌های مختلف ادعای برنامه‌ریزی در حوزه جوانان را داشته اند. فعالیت‌ها در این حوزه را چگونه ارزیابی می کنید؟
در حوزه جوانان آنطور که باید و شاید جایگاه برنامه‌ریزی و سیاستگذاری شناخته نشده است. برای مثال هم اکنون با بررسی فعالیت وزارت ورزش و جوانان می توان به این امر اذعان داشت که فعالیت این وزارتخانه در حوزه ورزش از توجه به حوزه جوانان پر رنگ تر است. این در حالی است که برای جوانان و نیازهای آنان در مقطعی دبیرخانه جوانان و در برهه زمانی دیگر سازمان ملی جوانان فعالیت می‌کرد. حال این سوال مطرح است که فقط به صرف تفکیک سنی می توان برای جوانان تصمیم‌های اثربخش اتخاذ کرد؟ باید دانست که نحوه پاسخگویی به این سوال می‌تواند مسیر برنامه‌ریزی و توجه برای جوانان و نیازهای آنها در جامعه را مشخص کند. هم اکنون دوران جوانی در کشور ما در رنج سنی ۱۵ تا ۲۹ سال برآورد شده است. در کشور ما نیز وزارت ورزش و جوانان، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، وزارت فرهنگ و ارشاد، رسانه ملی و دیگر سازمان ها برای توجه به قشر جوان فعال هستند. حال این سوال مطرح است که هر یک از این سازمان ها با مرجعیت سازمان ملی جوانان قبلی و وزارت ورزش و جوانان فعلی توانسته اند در حوزه جوانان ثمربخش عمل کنند یا نه؟ به نظر بنده وزارت ورزش و جوانان با وجود اینکه متولی سیاستگذاری و هماهنگی امور جوانان است، آنطور که باید نتوانسته باور دیگر سازمان ها را نسبت به عملکرد و فعالیت‌های ثمربخش به خود جلب کند. همچنین در کشور شورای عالی جوانان نیز فعال است، اما عملا فعالیت این نهاد تاثیر چندانی در رسیدگی به نیاز جوانان در کشور ندارد. در این زمینه آنطور که باید نتوانستیم به رسالت خود در حوزه جوانان عمل کنیم. در اصل به فعالیت وزارت ورزش و جوانان در بخش ورزش باور کرده‌ایم، اما جوانان در این وزارتخانه چندان به رسمیت شمرده نشده‌اند. بالطبع به دلیل عدم باور این مجموعه به نسبت تاثیرگذاری آن هم در حوزه جوانان کاهش می یابد. بنابراین با وجود اینکه باید درباره فعالیت‌های انجام شده از مسئولان امر سپاسگزاری کرد، اما باید دانست که تاثیر ملموس این وزارتخانه یا سازمان بر توسعه شاخص های رفاه اجتماعی جوانان چندان مورد توجه قرار نگرفته است. در اصل فعالیت‌های سودمند این سازمان را نمی توان منکر شد، اما باید به این امر توجه داشت که تاثیر ملموس این فعالیت‌ها چندان مشاهده نمی‌شود. به طور کلی وقتی برنامه‌ریزی‌ها متناسب با نیاز مخاطب نباشد هیچگاه به برنامه‌ریزی‌های منسجم، کارا و اثربخش دست پیدا نخواهیم کرد.
هم اکنون نقطه ضعف یا پاشنه آشیل جوانان امروز در جامعه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ با وجود اینکه جوانان امروز در مقایسه با گذشته از امکانات و امتیازهای فراوانی برخوردار هستند.
امروزه ضعف های این نسل بیش از جوانان در گذشته است. در واقع بروز ضعف هم به ابعاد گوناگون جوانان بستگی دارد که بخش قابل ملاحظه‌ای از آن به هویت جوانان، احساس تعلق، سرمایه اجتماعی، احساس مسئولیت و… مربوط می شود. نباید گفت برای بررسی جوان امروز مولفه‌هایی وجود ندارد، اما هر یک از این موضوعات می تواند برای جوان به عنوان دغدغه مطرح شود. بخش دیگر در این قضیه آسیب‌های اجتماعی مورد تهدید برای جوانان جامعه است. آن هم به این دلیل که در شرایط کنونی نمی‌توان از جوان و نوجوانی صحبت کرد که از فضای مجازی بی‌اطلاع است. امروزه با گسترش وسایل ارتباط جمعی متأسفانه نوجوانان و جوانان گمشده‌ها و کمبودهای عاطفی خود را در بازی‌های پرهیجان و بی محتوای رایانه ای، موسیقی و فضای پرخطر و مجازی اینترنت جست و جو می کنند. در واقع امروزه فضای مجازی به دغدغه اساسی حوزه جوانان مبدل شده است. بخش قابل توجهی از مردم و بیش از ۸۶ درصد از جوانان کشور، از کاربران فضای مجازی هستند. زندگی در جوامع امروزی به گونه‌ای است که بقا و تکامل با مشارکت هرچه بیشتر افراد جامعه اتفاق می‌افتد. وجود چند پارگی‌های ناسازگار در هر جامعه‌ای به هر شکل، مانع پیدایش هویت یکسان و وفاق اجتماعی عمومی بر سر اهداف و غایت های زندگی و ابزارهای رسیدن به آنهاست. حرکت زندگی اجتماعی انسان ها به سوی انزواگرایی سوق یافته و کمتر فرصت تعامل بین فردی در جامعه فراهم شده و گذراندن اوقات فراغت شکل غیرمتعارف یافته و نشاط، تحرک و جذابیت در میان مردم کمرنگ می‌شود. اوقات فراغت بخش مهمی از زندگی انسان ها را تشکیل می دهد. اگر افراد برنامه ای مشخص برای گذراندن مفید اوقات فراغت خود نداشته باشند این بی برنامگی سایر جنبه های زندگی را به طور چشمگیری تحت‌الشعاع خود قرار می دهد و فساد انگیز است. اوقات فراغت یکی از مسائل مهم نوجوانان و جوانان است که شناخت نیازمندی ها و رفع احتیاجات و برنامه‌ریزی صحیح برای اوقات فراغتی که آنها در اختیار دارند باعث می‌شود تا خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها همراه با تفکر سیال نمود پیدا کنند. اگر امکانات برای تفریح های سالم نوجوانان و جوانان وجود داشته باشد، آنها به تفریح های ناسالم گرایش پیدا نمی‌کنند، چرا که آسیب‌هایی که ممکن است از راه اوقات فراغت بی برنامه بر جامعه وارد شود بر هیچ‌کس پوشیده نیست. چگونگی گذراندن این اوقات و فعالیت‌ها در حوزه علوم اجتماعی نیز مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته و با عنوان آینه فرهنگ جایگاه خاصی را در اجتماع و فرهنگ اجتماعی به خود اختصاص داده است، به این معنا که چگونگی گذراندن اوقات فراغت افراد و برنامه ریزی در این زمینه در یک جامعه تا حد زیادی معرف ویژگی های فرهنگ جامعه به شمار می رود و از این منظر تلاش برای شناسایی اوقات فراغت و برنامه ریزی برای آن در یک جامعه یا یک گروه اجتماعی اهمیت زیادی دارد.
به نظر شما آیا والدین در شرایط فعلی و با ارائه امکانات فراوان به فرزندان توانسته‌اند جوانان خود را مسئولیت پذیر و مطابق با نیازهای جامعه پرورش دهند؟
به شکل مطلق نمی توان به این امر اذعان داشت که والدین و جامعه توانسته نسل جوان را مسئولیت‌پذیر پرورش دهد. در واقع جوان سالم می‌تواند در چرخه توسعه کشور مسئولیت ها و نقش های مطلوب ایفا کند. امروزه به حدی آسیب های اجتماعی و مشکلات متعدد تهدید کننده است که ایفای مسئولیت های اجتماعی متناسب با توان جوانان نیست.
پس با این شرایط چه اقدامی می‌توان انجام داد؟
باید سیاست مورد باز اندیشی قرار گیرد. بخشی از شرایط جوانان تحت تاثیر فضای کلی جامعه است و نمی توان جوان را جدای از فضای کلی جامعه مد نظر قرار داد. در اصل این نکته قابل تامل است و باید بر آن بیشتر تمرکز شود.
منبع: روزنامه آرمان
