بررسی علل بروز توفان سرخ تهران

موبنا – دکتر پروین غفاریان در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان این که پژوهشکده علوم جوی دارای سه گروه پدیده‌های هوادریا، اقلیم شناسی و پیش بینی جوی است، اظهار کرد: گروه پدیده‌های هوادریا بر روی توفان‌های ناشی از برهمکنش پدیده‌های هوادریا مطالعاتی را در دستور کار دارد.

وی بروز توفان‌هایی که اخیرا در سواحل رخ می‌دهد و یا توفان‌های برفی را از زمینه‌های مطالعاتی این گروه نام برد و خاطرنشان کرد: بروز این نوع پدیده‌ها در ایران نسبت به سایر کشورها به دلیل متفاوت بودن اقلیم آن بیشتر است.

غفاریان، در عین حال با تاکید بر این که پدیده‌های جوی در جنوب متفاوت از پدیده‌های جوی در سواحل شمال کشور است، ادامه داد: در گروه پیش بینی جوی نیز بر روی مدل‌هایی مطالعه می‌شود که از طریق آن بتوان توفان‌های جوی و دریایی را به درستی پیش بینی کرد.

وی با تاکید بر این که از دو سال قبل مطالعات خود را در زمینه مدل سازی آغاز کردیم، یادآور شد: یکی از مدل سازی‌های انجام شده توفان شن تهران مشهور به «توفان سرخ» که در سال 93 مشاهده شد، بوده است.

سرپرست پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی توفان برفی گیلان را از دیگر مدل سازی‌های انجام شده در این پژوهشکده نام برد و اظهار کرد: در این توفان ارتفاع برف به یک متر رسید که این امر موجب شکسته شدن تیرهای برق و قطع خطوط ارتباطی شد و با این مدل سازی درصدد شناسایی عوامل بروز این پدیده بودیم.

وی این توفان برفی را مشهور به «توفان برفی» دانست و یادآور شد: این نوع توفان ناشی از اثرات دریاچه است و زمانی که هوای سرد وارد ایران شود، این توفان ایجاد خواهد شد.

غفاریان تعداد توفان‌های برفی ناشی از دریاچه را بسیار معدود دانست و افزود: برای بروز این نوع توفان‌ها باید دریاچه دارای شرایط خاصی باشد که دریاچه خزر این ویژگی‌ها را دارد.

وی بروز توفان برفی را ناشی از ورود هوای سرد از روی آب دریای نسبتا گرم ذکر کرد و گفت: دریاچه خزر به گونه‌ای قرار گرفته است که عبور هوای سرد از آن موجب بروز توفان‌های برفی می‌شود.

به گفته وی، در سال 2008 نیز ایران توفان برفی را تجربه کرده است.

تلاش برای درک علل بروز توفان سرخ
سرپرست پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با اشاره به بروز پدیده توفان سرخ در ایران، گفت: توفانی که ۱۲ خرداد ۹۳ در تهران رخ داده بود، به توفان سرخ معروف شده و در این پژوهشگاه برای تعیین علت وقوع آن، مدل‌سازی شده است.

وی با تاکید بر این که پیش بینی این پدیده بسیار دشوار است، افزود: دغدغه هواشناسان پیش بینی توفان‌ها در محدوده‌های کوچکتر است؛ ازاین رو آشکار کردن توفان‌های بزرگی در نقشه‌های هواشناسی که در مدیترانه ایجاد می‌شود و به ایران می‌رسد، آسان است.

وی با تاکید بر این که هرگز نمی‌توان توفان‌هایی مانند توفان تهران را در نقشه‌های هواشناسی رؤیت کرد، ادامه داد: رؤیت توفان‌های کوچک در نقشه‌های هواشناسی نیاز به تجهیزات و امکانات گسترده چون رادار، تصاویر ماهواره‌ای و مدل‌هایی دارد که از طریق آن بتوان با کمک سوپر کامپیوترها اقدام به پیش بینی آنها کرد.

غفاریان با بیان این که تاکنون علل بروز این توفان مشخص نشده است، اظهار کرد: این که آیا علل بروز این پدیده تغییر اقلیم بوده و یا یک پدیده عادی است که هر چند سال یکبار رخ می‌دهد، هنوز مشخص نشده است.

به گفته این محقق، مطالعه در زمینه توفان سرخ همچنان ادامه دارد.

تغییر اقلیم یا دستکاری بشر؛ کدام مقصرند؟
وی با اشاره به مطالعات این پژوهشکده در حوزه تغییر اقلیم، خاطر نشان کرد: یکی از مطالعات مهمی که در این گروه در دستور کار قرار دارد، اثرات پدیده‌های شدید مانند توفان‌های حاره‌ای که در جنوب کشور با عنوان توفان گنو ایجاد می‌شود، بوده است.

سرپرست پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی با تاکید بر این که در این مطالعات محققان درصدد هستند تا علل بروز این توفان‌ها را درک کنند، اضافه کرد: به طور قطع نمی‌توان اعلام کرد که بروز این توفان‌ها ناشی از تغییرات اقلیم است.

وی با بیان این به نظر می‌رسد بیشترین عوامل موثر در این زمینه عوامل انسانی است، خاطر نشان کرد: این که هر کدام از عوامل طبیعی و جوی و یا فعالیت‌های انسانی چند درصد در بروز پدیده‌های جوی موثر است، اطلاعاتی در اختیار نداریم؛ چراکه نیاز به مطالعات بیشتر و شبکه پایش گسترده داریم.

غفاریان با بیان این که در حال حاضر تجهیزات گسترده‌ای در اختیار نداریم که در فواصل منظم کل ایران پایش شود، ادامه داد: شبکه‌ای در این زمینه از سوی سازمان هواشناسی درحال توسعه است؛ ولی داده‌های این سازمان بلندمدت نیست، در حالی که ما نیازمند داده‌هایی داریم که 50 سال وضعیت ایران را مورد بررسی قرار داده باشد.

سرپرست پژوهشکده علوم جوی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی استفاده از تصاویر ماهواره‌ای در این زمینه را کافی ندانست و یادآور شد: ما آمار دقیقی از تعداد چاه‌های حفر شده غیر مجاز و میزان آب‌های زیر زمینی استفاده شده در اختیار نداریم تا از این طریق به طور دقیق اعلام کنیم که سهم علل مختلف در بروز پدیده‌های جوی شدید چه میزان است.

 منبع: ایسنا