زندگی با نسل چهارم
موبنا – شرکت‌های همراه اول و ایرانسل و تالیا اقدام جدیدی کرده‌اند که درصورت داشتن کیفیت استاندارد می‌تواند همه روش‌های پیشین را پشت سر بگذارد؛ یعنی ارائه خدمات اینترنتی روی تلفن همراه. نخستین شبکه‌های مخابراتی از اینترنت ۲ جی استفاده کردند و این فناوری حدود ۱۵ سال پیش وارد ایران شد. این نسل از اینترنت هرچند به نوبه خود برای کاربران جالب بود، با این حال سرعت مناسبی نداشت و نمی‌توانست جایگزینی برای سرویس‌های اینترنت ثابت شود. بعدها که نسل سوم اینترنت آمد توجه بسیاری از کاربران را به خود جلب کرد. اینترنت ۳ جی با پهنای باند بیشتر از ۲ جی توانست قابلیت‌های جدیدی از جمله MMS را به تلفن‌های همراه بیاورد. البته در کشور ما اینترنت نسل سوم روی موبایل با آنکه روی کاغذ، پهنای باند و سرعت و کیفیت بالایی دارد، چندان نتوانست نظر مطلوب کاربران را به خود جلب کند و کاربر هنگامی راضی می‌شد که آن را با اینترنت نسل دوم مقایسه می‌کرد؛ نه اینترنت نسل سوم استاندارد جهانی. با این حال، اغلب کاربران از این اینترنت روی تلفن‌های هوشمندشان استفاده می‌کردند و همچنان در منازل یا محل کارها اینترنت ثابت حرف نخست را می‌زد، البته هنوز هم این قبیل اینترنت‌ها به‌ویژه اینترنت ADSL در بین کاربران جایگاه ویژه‌ای دارد و کمتر کسی را می‌بینیم که در منزل خود از این سرویس استفاده نکند و به اینترنت تلفن همراه خود قانع شود. اما ممکن است اینترنت نسل چهارم بتواند نسل ADSL و حتی TD-LTEنورسیده را پشت سر بگذارد. واقعیت این است که اینترنت نسل چهارم حالا دیگر در حال فراگیرشدن است و با پهنای باندی که دارد عملا می‌تواند نیاز به اینترنت ADSL وTD-LTE را که ثابت و دست‌وپاگیر هستند از بین ببرد. اگرچه به نظر می‌رسد منسوخ‌شدن اینترنت ADSL به زودی انجام نمی‌شود، چراکه نوع کاربری در گوشی‌های همراه با نوع کاربری در پی‌سی‌ها که با استفاده از ADSL به اینترنت متصل هستند متفاوت است.
ارتقای نسل
هنگام ارائه مجوز رسمی نسل ۳ و ۴ اینترنت همراه در اسفند ۹۳، تمام تلفن‌های هوشمند، متعلق به نسل ۳ بودند و فقط ۲ تا ۳ درصد از آنها نسل ۴ را پشتیبانی می‌کردند. در مهر ۹۵ شرکت همراه اول اعلام کرد که با توجه پشتیبانی بیش از ۱۵ درصد موبایل‌های مشترکان همراه اول از نسل ۴ و رو به رشد بودن این روند، توسعه نسل ۴ و حمایت از باندلینگ تلفن‌های هوشمندی که این نسل را پشتیبانی می‌کنند، از اولویت‌های همراه اول است. در همان زمان ۷۶۰۰ سایت نسل ۳ و ۴ در کشور راه اندازی شده بود که قرار است تا مرداد ماه سال ۹۶، ۹۰۰ شهر تحت پوشش اینترنت نسل چهارم (LTE) قرار گیرد. در حال حاضر، سرویس ۳ جی ایرانسل در بیش از ۴۱۰ شهر و دهستان و بیش از ۵۶ مسیر جاده‌ای در کل کشور و در تمامی ۳۱ استان راه‌اندازی شده است و سرویس ۴ جی ایرانسل نیز در بیش از ۸۰ شهر ایران در دسترس مشترکان قرار دارد. توسعه نسل سوم و چهارم تلفن همراه به ترتیب در ۸۰۰ و ۴۰۰ شهر، گسترش اینترنت ثابت پرسرعت در ۱۰۰ شهر، راه‌اندازی سرویس وای‌فای عمومی و غیره، فرصت برابر بهره‌گیری همه گروه‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را از شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان فراهم کرده است.
نسل چهارم چیست؟
نسل چهارم، یک راه‌حل جامع بر مبنای IP را برای انتقال صدا، تصویر و داده استفاده می‌کند و بر پایه اصل «هرجا و هر زمان» داده‌ها را با سرعتی بسیار بالاتر از نسل‌های قبل در اختیار کاربر قرار می‌دهد. از لحاظ تکنیکی در نگاه ساده سرعت بارگذاری و بارگیری در LTE نسبت به نسل‌های قبل بسیار بالاتر است. البته جدای از نرخ داده بالا، تاخیر کمتر در ارسال بسته‌ها که منجر به کیفیت فوق‌العاده VoIP، ویدئو کنفرانس و سرویس‌های همزمان می‌شود و همچنین از دید یک اپراتور پهنای باند با کانال‌های متغیر در محدوده ۲۵/۱-۲۰ MHz است. مهم‌ترین ویژگی برجسته LTE این است که تمامی زیرساخت آن بر اساس IP است. به عبارت بهتر بخش هسته شبکه کاملا همگام با پروتکل‌های TCP/IP است و از سیگنالینگ معمولی که در شبکه‌های قدیمی‌تر به خصوص GSM استفاده می‌شد، خبری نیست. نرخ انتقال داده در این فناوری ۳۲۶ مگابیت در ثانیه برای بارگیری و ۸۶ مگابیت در ثانیه برای بارگذاری در طیف فرکانسی ۲۰ مگاهرتز است که در این شرایط حدود ۴۰۰ کاربر به‌صورت همزمان در یک سلول می‌توانند فعال و در عین حال متحرک باشند. در شبکه نسل سوم پیشرفته یا HSPA تاخیر در حدود ۴۰ تا ۵۰ میلی‌ثانیه است که در LTE به حدود ۱۰ میلی‌ثانیه کاهش می‌یابد. شبکه‌های اجتماعی جزو پدیده‌هایی هستند که باید آنها را خارج از چارچوب صرف تکنولوژی طبقه‌بندی کرد. در سال‌های اخیر با گسترش استفاده از اینترنت و فراگیر شدن تلفن‌های هوشمند در رده‌های مختلف قیمتی، شبکه‌های اجتماعی به اصلی‌ترین راه ایجاد ارتباط بین افراد مختلف جامعه و در برخی موارد، حتی با فراتر رفتن از مرزهای متداول، به ابزاری در دست مردم به منظور رساندن صدای خود به گوش مسئولان و دولت‌ها تبدیل شده‌اند. همچنین شبکه‌های اجتماعی نقشی بسیار پر رنگ در اطلاع‌رسانی در مواقع بحرانی ایفا کرده‌اند. برای نمونه می‌توان به حوادث تروریستی اخیر در اروپا و آسیا و یا بلایای طبیعی در کشورهای آسیایی اشاره کرد که تنها راه برقراری ارتباط و خبر رسانی‌های فوری بین مردم، رسانه‌ها و حادثه‌دیدگان همین شبکه‌های مجازی بوده‌اند. در دولت یازدهم حمایت‌های بسیاری از راه‌اندازی نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های ارتباطی صورت گرفت وبرای رفع فیلتر بی‌مورد بسیاری از شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌های اینترنتی اقدام شد. این اقدامات در جهت حمایت از موارد بسیاری چون ایجاد آزادی سیاسی و فرهنگی، ارتقای دانش عمومی، سهولت ارتباط همگانی و جهانی، و همچنین دسترسی آزاد به اطلاعات صورت گرفت. در بسیاری از کشورها قانون دسترسی آزاد به اطلاعات از چندین سال پیش به عنوان حقوق شهروندی اجرا می‌شود و طبق این قانون اسناد باید در اختیار عموم شهروندان باشد، جز اسناد مربوط به امنیت کشور که این اسناد نیز باید پس از سی سال آزاد شوند. در ایران لایحه دسترسی آزاد به اطلاعات در سال ۸۳ تقدیم مجلس شد و قانون دسترسی آزاد به اطلاعات در مرداد ۸۸ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید. اما اقدامات برای اجرایی شدن آن در سال ۹۳ و در دولت یازدهم آغاز شد. همچنین طبق ماده ۱۴ این آیین‌نامه، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است سامانه الکترونیکی متناسب با حجم درخواست‌ها و پاسخ‌ها را ظرف یک سال از تاریخ لازم الاجرا شدن این آیین‌نامه، طراحی و پس از تایید کمیسیون مذکور، به صورت آزمایشی اجرا کند. این سامانه پس از سه سال به صورت رسمی، مجرای اصلی اعمال قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات خواهد بود. همزمان با ورود گوشی‌های هوشمند به کشور و بالارفتن سرعت اینترنت‌های همراه و فراگیرشدن نسل چهارم اینترنت، حمایت دولت از فناوری‌های اطلاعاتی نوین و قانون آزادی اطلاعات می‌تواند راه را برای همگامی ایران با کشورهای توسعه یافته در زمینه‌های گسترش ارتباطات و آگاهی همگانی هموار کند.
منبع: روزنامه آرمان | نویسنده: آرمان هستی دفتری
