چرا جنسیت دستیارهای صوتی «مونث» است؟

موبنا – اگرچه نمی‌توان برای انواع مختلف فناوری جنسیت در نظر گرفت، ولی دستیارهای دیجیتالی Siri اپل، اَلکسای آمازون، کورتانای مایکروسافت و گوگل اسیستنت به واسطه صدای زنانه‌ای که برای آنها در نظر گرفته شده است را مونث می‌دانند. این موضوع که چرا دستیارهای دیجیتالی پیام‌ها و کمک‌های صوتی خود را با صدای زنانه منتشر می‌کنند بارها مورد بحث قرار گرفته است و طی سال های اخیر مطالعات روانشناختی فراوان انجام شده است تا مشخص شود کدام صوت می‌تواند ارتباط بهتری را با کاربران برقرار کند. نتایج حاصل از بررسی محققان نشان می‌دهد که کاربران چه زن باشند و چه مرد، ترجیح می‌دهند دستیار الکترونیکی و دیجیتالی آنها کمک‌های خود را با صدای زنانه منتشر کند. «فست کمپانی» که ماه مارس یک نظرسنجی گسترده در این زمینه انجام داده بود اعلام کرد: «صدای زنانه گرم‌تر است و ارتباط نزدیک‌تری می‌توان با آن برقرار کرد، و همین مسئله باعث می‌شود مردم به فناوری‌های مبتنی بر صدا عکس‌العمل بهتری نشان دهند».

بیشتر کاربرانی که از فناوری‌های دستیار صوتی استفاده می‌کنند و حتی آنهایی که به این دسته از فناوری‌ها نقد دارند، به درستی نمی‌دانند که چرا صدای زن‌ها را برای این قبیل ابزارها بیشتر ترجیح می‌دهند و با کمک گرفتن از این دستگاه‌ها با صدای مردانه ارتباط برقرار نمی‌کنند. «آدریِن لا‌فرانس» از کارشناسان صاحبنام سال ۲۰۱۶ میلادی در نشریه «آتلانتیک» گزارشی را منتشر کرد و در آن گفته بود: «ساده‌ترین توضیحی که می‌توان در این زمینه مطرح کرد این است که مردم نسبت به این قضیه شرطی شده‌اند که زنان در نقش‌های اداری راهنما و کمک کننده حضور داشته باشند و پیش‌فرض ذهنی مردم این اتفاق را برای مردان نمی‌پذیرد. همچنین سازندگان دستگاه‌های دیجیتالی تحت تاثیر این انتظارات اجتماعی پیش می‌روند و بنابراین از صدای زن‌ها بیشتر بهره می‌برند».

البته در این زمینه برخی استثنائات هم وجود دارد. اپل در برخی گویش‌ها از جمله انگلیسی بریتانیایی از صدای مرد استفاده کدره است و از سیستم عامل iOS 10 به بعد، برای سه گویش مرسوم انگلیسی در جریان گزینه صدای زنانه و مردانه وجود دارد تا کاربران برحسب سلیقه خود آن را انتخاب کنند. در این میان آمازون چندین روش مختلف ارایه می‌دهد تا از طریق دستیار دیجیتالی با صدای زنانه به مخاطبان خود کمک کند. این شرکت ابزارهای مختلف از جمله دستیار آمازون، دستیار الکسا، دستیار اکو و سیستم‌های رایانه‌ای را در اختیار کاربران می‌گذارد و در مقابل، شرکت گوگل با دستیار دیجیتالی زنانه خود نام برخی زن‌ها را لحاظ نمی‌کند.

به هر حال، دو شرکت گوگل و آمازون برای دستیارهای دیجیتالی خود در آخرین اقدام خود گزینه صوتی جدیدی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. هفته گذشته شرکت گوگل اعلام کرد شش صدای جدید را به دستیار هوشمند «گوگل اسیستنت» اضافه کرده است که یکی از آنها صدای «جان لجند» خواننده مشهور گروه R&B است. روز گذشته نیز شرکت آمازون هشت صدای زنانه و مردانه جدید ارایه کرد تا مراکز توسعه‌دهنده نرم‌افزار بتوانند برای ارتقای مهارت‌های مختلف سیستم هوشمند اَلکسا از آنها استفاده کنند.

البته باید توجه داشت زمان زیادی سپری شده است تا این دو شرکت بزرگ به این نتیجه برسند که از صدای مردانه هم در دستیارهای هوشمند خود استفاده کنند. بد نیست بدانید دستیار هوشمند الکسای آمازون سال ۲۰۱۴ میلادی روانه بازار شد و «گوگل اسیستنت» هم از سال ۲۰۱۶ در اختیار کاربران قرار گرفت. دلیل اصلی که شرکت‌های مذکور از صدای مردانه هم استفاده کردند ممکن است به نحوه ساخت و شکل‌گیری این صداها و شخصیت تعریف شده برای آنها مربوط شود. به صورت تاریخی ضبط صدا برای دستیارهای صوتی یک فرآیند بسیار طولانی بوده است. این اتفاق نیازمند آن بوده است که فرد مورد نظر ساعت‌ها یک کلمه، یک خط یا یک پاراگراف را با تن صدای مشخص ادا کند تا در نهایت صدای مورد نظر به دست آید. روی جایگزین این اتفاق استفاده از صدای ساخته شده با رایانه بوده است که به صورت کاملا واضح می‌توان آن را یک صدای دیجیتالی دانست. در حال حاضر شرکت‌هایی مانند گوگل این امکان را دارند تا از نمونه‌های مشابه برای ضبط صدا در طیف گسترده‌ای از کلمات و عبارات استفاده کنند و بدون آنکه انسان تاکنون عبارات مذکور را گفته باشد، به کمک رایانه صداهای مورد نظر خود را تولید و ضبط کنند. شرکت‌های مذکور با استفاده از این فناوری می‌توانند صدای دستیار دیجیتالی خود را در کوتاه‌ترین زمان با بهترین کیفیت ضبط کنند.

تنوع صوتی هم اکنون توسط این شرکت‌ها ارایه می‌شود باعث شده است هزینه‌های مربوط به ضبط صدای زنانه در دستیارهای دیجیتالی کاهش یابد. از آنجایی که این دستیارهای صوتی به صورت گسترده در فضای خانه و برای کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرند، استفاده از صدای زنانه می‌تواند گزینه مناسب‌تری باشد و البته باید این مسئله را هم در نظر گرفت که به صورت سنتی صدای زن‌ها در جوامع مختلف پذیرفته‌ شده‌تر بوده است. برای بچه‌های کوچک‌تر که می‌توانند با روبات بازی کنند، صداهای متغیر نیز می‌تواند کاربردهای فراوان داشته باشد که البته محققان می‌گویند در این زمینه بهتر است صداهای دیجیتالی و غیرانسانی استفاده شود.

این صداهای جدید همچنین به کاربران امکان می دهد تا دستگاه خود را بیشتر با صدای مورد نظر هماهنگ کنند و اتفاق مذکور در نهایت باعث می‌شود تا آنها بیشتر و بهتر از این دستگاه استفاده کنند. به خصوص برای صداهایی که شرکت آمازون در نظر گرفته است، به‌روزرسانی‌های صورت گرفته به مراکز توسعه دهنده نرم‌افزاری امکان می‌دهد تا به صورت خلاقانه‌تر و آزدتر، مهارت های دستیار صوتی دیجیتالی را ارتقا دهند. با این توضیح می‌توان برای هر یک از کاربردهای این دستیارهای صوتی صدای زنانه یا مردانه مرتبط را انتخاب کرد.