برای نخستین بار در تاریخ شاهد تولد یک سیاره باشید (+عکس)

موبنا – اخترشناسان در جریان مطالعات فضایی خود برای نخستین بار موفق شدند به صورت مستقمی یک سیاره تازه متولد شده که هنوز در اطراف ستاره خود حضور دارد و در حال شکل گرفتن است را به دقت مشاهده کنند. دمای این سیاره از منظومه خورشیدی ما بسیار گرم‌تر است و ستاره‌شناسان با انجام مطالعات جدید خود روی پدیده مذکور به این نتیجه رسیدند که بدنه چنین سیاره‌هایی به دنبال تجمع گازها و غبارهایی که در اطراف ستاره‌های جوان جمع شده است، ایجاد می‌شود.

«کِوین هِنگ» از پروفسورهای دانشگاه بِرن در سوئیس که البته در پروژه تحقیقاتی تولد این سیاره حضور نداشت در این خصوص گفت: «پس از گذشت چندین دهه گمانه زنی سرانجام برای نخستین بار موفق شدیم تولد یک سیاره را مشاهده کنیم. این اتفاق طی زمان طولانی صورت گرفت و برای ما بسیار ارزشمند بود تا بر اساس آن بتوانیم دلایل فراوان علمی و جدید به دست آوریم».

نخستین بار یک ستاره‌شناس به نام «ماریا کِپلر» از موسسه نجوم ماکس پلانک (MPIA) در شهر هیدلبرگ آلمان موفق به شناسایی این پدیده شد. تیم تحقیقاتی این دانشمندان در سال ۲۰۱۵ میلادی به صورت منظم صدها ستاره جوان را مورد بررسی قرار می‌داد تا از فعایت‌های سیاره‌های خارج از منظومه شمسی که به دور یک ستاره می‌چرخند مطلع شود. این گروه تحقیقاتی یک ابزار تصویربرداری پیشرفته موسوم به SPHERE را در این پروژه به کار گرفت که به تلسکوپ بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا (VLT) مستقر در شهر «سرو پارانال» شیلی متصل بود. یکی از این ستاره‌ها که در پروژه مذکور مورد بررسی قرار می‌گرفت PDS 70 نام دارد که در اصل یک ستاره کوتوله محسوب می‌شود و از زمان تولد آن ۱۰ میلیون سال می‌گذرد. این ستاره حدود ۳۷۰ سال نوری با زمین فاصله دارد.

سال ۲۰۱۶ میلادی این گروه تحقیقاتی تصمیم گرفت یافته‌های خود در سال ۲۰۱۵ در مورد ستاره PDS 70 را بار دیگر مورد بررسی قرار دهد. پس از تحلیل‌های دقیق صورت گرفته روی داده‌ها، یک نقط روشن در نزدیکی ستاره مذکور شناسایی شد و کارشناسان دریافتند این نقطه روشن در غبارهای دیسک شکل به وضوح قابل مشاهده است. «آندره مولر» یکی از اعضای گروه تحقیقاتی مذکور که با نام MPIA شناخته می‌شود در این خصوص گفت: «این رویایی است که هر ستاره‌شناس دوست دارد به آن دست یابد تا تولد یک سیاره را ببیند». با توجه به اینکه چنین تشخیص‌هایی اغلب بحث برانگیز است و همه دانشمندان آن را تایید نمی‌کنند، گروه تحقیقاتی به منظور حصول اطمینان سایر ابزارهای VLT را هم مورد استفاده قرار داد و داده‌های بایگانی شده از ابزارهای VLT، Gemini و … را با یکدیگر تطبیق داد. این طور که محققان در گزارش نهایی خود که امروز در آخرین شماره از نشریه «نجوم و استروفیزیک» منتشر شده است اعلام کردند، سیاره جدید که PDS 70b نامگذاری شده است همچنان در طیف گسترده‌ای از طول موج‌های نوری دیده می‌شود و تیم تحقیقاتی بر این باور است که اتفاق مذکور به طور حتم تولد یک سیاره بوده است که انسان برای نخستین بار موفق به مشاهده آن شده است.

«بروس مکینتاش» از محققان دانشگاه استنفورد در کالیفرنیای آمریکا در این خصوص گفت: «این یک نتیجه بسیار جالب و متقاعدکننده است – یک تشخیص جامع و کامل از تولد سیاره که می‌توان از آن به عنوان رقیب یا نماینده کره زمین هم یاد کرد». مکینتاش می‌گوید تا پیش از این تشخیص‌های فراوانی در مورد تولد سیاره‌ها در اطراف یک ستاره مرکزی ارایه شده بود و تئوری‌های فراوان پیرامون شکل‌گیری ستاره‌های جوان وجود داشت. ولی این یکی از موارد استثنایی محسوب می‌شود که نحوه شکل گیری یک سیاره را به وضوح نشان می‌دهد. او گفت: «این سیاره که هم اکنون وارد مدار خود شده است بسیار بزرگ و درخشان است و یک فضای ویژه برای خود ایجاد کرده است تا به دور ستاره مرکزی بچرخد».

کِپلر اظهار داشت که تیم تحقیقاتی او همچنان سعی می‌کند با استفاده از SPHERE به مشاهدات خود در مورد این سیاره ادامه دهد و در این میان دیگر ابزارهای ستاره‌شناسی را هم مورد استفاده قرار می‌دهد. بر اساس پیش‌بینی‌های کنونی مشخص شده است حدود ۱۲۰ سال زمینی طول می‌کشد تا این سیاره یک دور کامل در مدار خود اطراف ستاره بچرخد.