راز فعالیتهای خورشیدی در چیست؟
موبنا – همه فعالیتهای ستاره منظومه شمسی از جمله طوفانها، لکهها و شرارههای خورشیدی روی وحشی خورشید را نشان میدهند، اما ما در مورد نیروی عظیمی که همه اینها را سبب میشود، حرف نمیزنیم.
اکنون دانشمندان رصدخانه دینامیک خورشیدی ناسا (SDO) یک تجسم از میدان مغناطیسی قدرتمند خورشید ایجاد کردهاند که باعث ایجاد ویرانی در سطح خورشید میشود.
آنها یک میدان مغناطیسی کامپیوتری را بر روی یک تصویر زنده از خورشید در ۱۶ اوت منطبق کردند و تصویر کاملی از قدرت و شرایط وحشتآور خورشید حاصل شد.
میدان مغناطیسی خورشیدی توسط برخورد ذرات با یکدیگر در پلاسمای گرم در اطراف لایه بیرونی خورشید یا ناحیه همرفتی ایجاد میشود.
ناحیه همرفتی بالاترین لایه داخلی خورشید است که از ناحیه تابشی تا سطح خورشید ادامه مییابد. این ناحیه، از سلولهای جوشان همرفتی تشکیل شده است که حدود ۶۶ درصد از حجم خورشید و تنها اندکی بیشتر از ۲ درصد جرم آن را شامل میشود.
در بالای این ناحیه، چگالی نزدیک به صفر است و درجه حرارت تا ۵۸۰۰ درجه کلوین میرسد. جوشش سلولهای همرفتی به خاطر گسیل شدن فوتونها از ناحیه تابشی و گرم شدن مواد است. ستارهشناسان دو نوع اصلی از سلولهای همرفتی را رصد کردهاند که شامل جودانهها و ابرجودانهها هستند.
سلولهای جودانهای تا حدود ۱۰۰۰ کیلومتر پهنا دارند، در حالی که سلولهای ابرجودانهای تا ضخامت ۳۰ هزار کیلومتر میرسند.
هر خط در عکس نشان دهنده یک فوران مغناطیسی است که به بالا میجهد و به سطح بازمیگردد. در نهایت، آنهایی که میتوانند فوران کنند، اگر به اندازه کافی بزرگ باشند و به سمت ما بیایند، میتوانند موجب خروج جرم خورشیدی و ایجاد بادهای خورشیدی شوند که سبب اختلال در ماهوارهها و دستگاههای الکتریکی در زمین میشوند.
هنگامی که بیشتر روی عکس زوم میکنید، سطح خورشید شبیه به پوست انسان به نظر میرسد. چالههای کوچک در سطح خورشید به عنوان منافذ شناخته میشود، در حالی که آنهایی که بزرگتر هستند(اغلب بسیار بزرگتر از زمین) لکههای خورشیدی نامیده میشوند.
هر دوی این ناحیهها، نشانگر وجود میدانهای مغناطیسی متمرکز هستند که از فرار نور و فوتون جلوگیری میکنند.
همین طور که میدان مغناطیسی قویتر میشود، شرارهها و طوفانهای بزرگتر و بزرگتری ایجاد میکند، تا زمانی که نهایتا خورشید به حداکثر فعالیت خود میرسد. در این نقطه، قطبهای مغناطیسی جابجا میشوند و فعالیتهای خورشیدی به سمت حداقل شدن میرود. این چرخه تقریبا هر ۱۱ سال اتفاق میافتد.
آخرین جابجایی قطبهای مغناطیسی خورشید در سال ۲۰۱۴ شد، اما نسبت به گذشته بسیار ملایم بود و موجب ایجاد لکههای عظیم و طوفانهای خورشیدی شدید نشد.
بزرگترین رکورد این اتفاق در سال ۱۸۵۹ موسوم به “رویداد کارینگتون” رخ داد که موجب شد سیمهای تلگراف جرقه بزنند و شعلهور شوند.
اگر این اتفاق امروز میافتاد، موجب بروز مشکلات بسیار بیشتری میشد. به همین دلیل است که ما به رصدخانه دینامیک خورشیدی ناسا و پروژههای آینده مانند تلسکوپ فضایی آژانس فضایی اروپا برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد رفتار عجیب و غریب خورشید نیاز داریم.
هرچه بیشتر رفتار خورشید را مطالعه کنیم، بهتر میتوانیم رویداد سهمگین خورشیدی بعدی را پیشبینی کنیم.
منبع: ایسنا