خطرکمبود شدید اکسیژن درآب دریای عمان
موبنا – به گزارش روزنامه اقتصادی امروز،بهروز ابطحی با اعلام این خبر گفت: به دنبال سومین گشت دریایی «کاوشگر خلیج فارس» که در راستای برنامه بلند مدت پایش اقیانوس شناسی خلیج فارس و دریای عمان در ۲۶ شهریور ۱۳۹۷ به مدت دو هفته در محدوده دریای عمان، تنگه هرمز و خلیج فارس انجام شد، در دریای عمان از دهانه تنگه هرمز تا آب های عمیق روبروی شهرستان چابهار در اعماق بیش از ۵۰ متر کمبود شدید اکسیژن ثبت و گزارش گردید.
وی با بیان این مطلب که اگر غلظت اکسیژن محلول در آب به مقادیر کمتر از ۲ میلی گرم بر لیتر (حدود ۶۰ میکرومول بر کیلوگرم) کاهش پیدا کند شرایط فقر اکسیژن به وجود می آید، افزود: این پدیده به طور طبیعی در اعماق ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ متری برخی مناطق اقیانوسی و نیز محیط های ساحلی آلوده به فاضلاب و کودهای کشاورزی و در اثر تجزیه باکتریایی مواد آلی و بقایای اجساد موجودات زنده و مصرف اکسیژن ایجاد می شود.
ابطحی گرم شدن کره زمین (کاهش حلالیت اکسیژن در آب و تقویت لایه بندی در اقیانوس ها و دریاها) و افزایش ورود فاضلاب ها و کود های شیمیایی حاوی فسفر و نیتروژن معدنی را از عوامل اصلی تشدید پدیده کاهش اکسیژن در محیط های دریایی عنوان و تصریح کرد: این عوامل باعث شده است تا حجم و مساحت قابل توجهی از محیط های دریایی جهان به مناطق مرده (dead zone) تبدیل شوند. پژوهش ها نشان می دهد که وسعت و تعداد مناطق مرده دریایی با شرایط زیست محیطی فعلی حاکم بر کره زمین در حال افزایش بوده و “اقیانوس ها در حال از دست دادن تنفس خود هستند”. از دهه ۱۹۶۰ تا کنون ۴.۵ میلیون کیلومتر مربع بر مساحت مناطق مرده در دریاها و اقیانوس ها اضافه شده است. ابوالفضل صالح عضو هیات علمی پژوهشگاه و مدیر سومین گشت دریایی «کاوشگر خلیج فارس» در تشریح جزئیات این گشت اظهار داشت: محققان پژوهشگاه با استفاده از تجهیزات نمونه برداری، نمونه های آب را از اعماق دریای عمان به روی شناور منتقل کرده و مورد بررسی قرار دادند. نتایج سنجش اکسیژن این نمونه برداری ها نشان می دهد که در سراسر دریای عمان در اعماق بیش از ۴۰ متر تا بستر دریا (در عمق ۱۰۰۰ متر) در زمان انجام این مطالعه شرایط فقر اکسیژن حاکم است.
صالح افزود: اگرچه آب شور و نسبتا گرم و اکسیژن دار خلیج فارس که از طریق تنگه هرمز وارد دریای عمان می شود در اعماق حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ متر باعث افزایش اندک غلظت اکسیژن در این لایه در دریای عمان می شود، ولی با این حال شرایط فقر اکسیژن در این لایه نیز همچنان حاکم است.
مسوول اجرای برنامه علمی «کاوشگر خلیج فارس» معتقد است که مصرف اکسیژن (بدون جایگزین شدن) همراه با تولید دی اکسید کربن در ستون آب باعث افزایش قابل توجه اسیدیته آب می شود، طوری که در اعماق حدود ۱۰۰۰ متر در دریای عمان، pH آب حدود ۰.۷ اسیدی تر از آب های سطحی به ثبت رسید. همچنین افزایش اسیدیته آب نیز یکی از عوامل محدود کننده زیست در محیط های دریایی بویژه برای موجوداتی است که دارای اسکلت یا پوسته کربنات کلسیمی هستند. کاهش شدید غلظت اکسیژن همچنین شرایط مناسبی را برای تولید گازهای بسیار سمی مانند دی هیدورژن سولفید و گاز گلخانه ای نیتروس اکسید در محیط های دریایی فراهم می آورد.
منبع: روزنامه امروز | فرزین سوادکوهی
