انقلاب بلاکچین در ایران
موبنا – علی دیواندری در مراسم افتتاحیه هشتمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام های پرداخت اظهار داشت: پژوهشکده بانک مرکزی امسال «انقلاب بلاکچین» را به عنوان موضوع اصلی مباحث هشتمین همایش سالانه «بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت» انتخاب کرده است.
وی با بیان اینکه واژه انقلاب در فناوری تداعی‌کننده تلاش و مبارزه برای رهایی از چارچوب‌های منسوخ گذشته است٬ گفت: مفهوم امروزی آن، غالبا با پیشرفت در ارتباط بوده و نشان‌دهنده‌ی گسستن از گذشته به‌منظور یافتن چشم‌اندازی نو برای آینده در قالب اهداف و آرمان‌های مشخص است.
رییس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی٬ ادامه داد: با این تعبیر، زمانی که از بلاکچین به عنوان یک انقلاب در نظام مالی یاد می‌شود، ضروری است که با یک بینش عمیق از ضعف‌ها و کاستی‌های بستر‌های موجود و در نتیجه درک اقتضائات ایجاد تحول و در سطح بزرگتر لزوم تحولی هدفمند برای رسیدن به یک نظام مطلوب، در این مسیر گام برداریم تا از کجروی‌ها، احساسات غیرمنطقی و توانایی‌های مبالغه شده که موجب انحراف از مسیر صحیح و اتلاف منابع می‌شود، پرهیز کنیم.
به گفته دیواندری٬ حرکت در این مسیر از آن جهت اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد که، بی‌شک، باتوجه به سرعت تحولات چهارمین انقلاب صنعتی در دنیا و به طور خاص گسترش و نفوذ فناوری بلاکچین طی سال‌های اخیر، رهبری جهانی در آینده متعلق به کشورهایی است که بتوانند از ظرفیت‌ها و فرصت‌های پیش آمده به واسطه این انقلاب نهایت بهره را ببرند.
دبیر همایش بانکداری الکترونیک با اشاره به اینکه امروزه عملکرد نظام بانکی و اقتصاد جهانی بر اساس اعتمادی که به واسطه‌ها‌یی نظیر بانک‌ها و دولت‌ها داریم، شکل می‌گیرد٬ تصریح کرد: در دنیای کسب و کار نیز برخی از بزرگ‌ترین شرکت‌ها و عظیم‌ترین ثروت‌ها از طریق تبدیل‌شدن به یک واسطه شکل می‌گیرد. این واسطه‌ها، با قرار گرفتن در نقش «نهاد اعتماد»، یک تراکنش و مبادله‌ای را بین طرفین به سرانجام رسانده و سهم خود را از این بین بر می‌دارند.
وی ضمن تاکید براینکه تکنولوژی بلاکچین اما در تلاش است تا معنای اعتماد را به عنوان عنصری که در دل معماری سیستم‌های بشری شکل گرفته است، دوباره تعریف کند٬ افزود: این نظم جدید به طرفین اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به داشتن اعتماد به طرف مقابل و تنها بر اساس قواعد مورد پذیرش که در قالب الگوریتم‌های ریاضی تعریف شده است، به انجام مبادله و تراکنش بپردازند. چنین تحولی باعث می‌شود که ماهیت اعتماد از «عامل انسانی» به «مجموعه‌ای از الگوریتم‌ها» تغییر یابد و در نتیجه نه فقط صنایع بسیار قدیمی، بلکه بسیاری از فعالیت‌های تجاری که مدل کسب‌وکارها آن مبتنی بر نهاد اعتماد و واسط شدن در مبادلات است در معرض این دگرگونی قرار خواهند گرفت.
رییس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی گفت: با توجه به اینکه ایفای این نقش در نهادها و واسطه‌گری‌های بخش مالی بیش از سایر بخش‌ها و صنایع برجسته است، کم توجهی در همراهی با تحولات ناشی از انقلاب بلاکچین می‌تواند در آینده نه چندان دور، صنعت بانکی را از فرصت‌های سودآور و ورود به مدل‌های کسب‌وکار نوین محروم سازد.
به گفته دیواندری٬ نفوذ تکنولوژی دفاتر کل توزیع شده (DLT) در اتصال مجموعه‌ای از رکوردها بصورت زنجیر‌ه‌ای و قابل ردگیری قادر است به عنوان یکی از مهم‌ترین فناوری‌های عصر حاضر معماری سامانه‌های پرداخت و تسویه بانکی، نقل و انتقالات مالی بین‌المللی، احراز هویت و اعتبار سنجی مشتریان، پایش سیستم و نظارت بر تراکنش‌ها را از منظر شاخص‌هایی همانند دقت و سرعت انجام فرآیند و هزینه تمام‌شده آن به عنوان معیارهای اصلی کارایی و کارآمدی دچار تحول اساسی نماید. علاوه بر این، هماهنگ‌سازی و تطبیق راه‌حل‌های مبتنی بر فناوری بلاکچین منجر به گسترش افزایش مشارکت مالی در سطح بازارهای ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی و در مجموع گسترش اقتصاد مبتنی بر مشارکت خواهد شد و لذا می‌تواند نظم نوینی از اکوسیستم مالی را با بر هم زدن مرزهای جغرافیایی به وجود آود..
وی گفت: با یک چنین چشم‌اندازی، کشورهای قدرتمند و توسعه‌یافته سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری بلاکچین را با شتاب آغاز کرده‌اند و برخی سرویس‌های خود را نیز در حال حاضر در این بستر به صورت بین‌المللی عرضه می‌کنند. مزایا و تاثیرات غیرقابل انکار این فناوری در حوزه‌های مختلف باعث خواهد شد تا سهم قابل توجهی از تولید جهانی در دهه‌های آتی در بستر بلاکچین قرار گیرد. کاربردهای فراوان فناوری بلاکچین، ضرورت تحلیل دقیق روندهای بین‌المللی در این عرصه و آماده‌سازی ذهنیت سیاستگذاران و مدیران ارشد بانکی در جهت پذیرش و همراهی با جریانات اصلی در صنعت بانکداری و نظام پرداخت را دو چندان می‌کند. امید است برگزاری این همایش بتواند در شناسایی نواقص زیرساخت‌های فعلی و رفع معضلات آن با تصمیماتی سنجیده و تعامل بین‌دستگاهی، موثر واقع شود و از این طریق بتوان ارزش افزوده‌های جدیدی در صنعت بانکداری نه فقط در داخل کشور بلکه در حوزه خاورمیانه و کشورهای همسایه ایجاد و ارائه کرد.
این مقام مسئول در بانک مرکزی ادامه داد: پژوهشکده پولی و بانکی به عنوان بازوی پژوهشی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و همچنین مرجع تخصصی شبکه بانکی در انجام تحقیقات بنیادی و کاربردی آمادگی دارد تا با ارتقای آگاهی فعالان صنعت بانکداری از فناوری بلاکچین به عنوان یکی از نوآوری‌های متحول‌کننده صنعت بانکی در دهه آتی، مسیر حرکت بانک‌ها در این بستر را هموار نماید و از اجرای پروژه‌های غیرضروری که تنها منجر به هدر رفت منابع مالی شبکه بانکی می‌شود، جلوگیری نماید.
دبیر همایش بانکداری الکترونیک و نظام های پرداخت با بیان اینکه یکی از کاربردهای متداول این فناوری نوین، گسترش ارزهای مبتنی بر بلاکچین است که تحت عنوان رمزارزها شناخته می‌شوند٬ تصریح کرد: با توجه به ویژگی‌های منحصر به فرد این نوع از ارزها، همانند غیرمتمرکز بودن، پایین بودن هزینه‌های انتقال، سرعت بالا در انتقالات بین‌المللی و فرامرزی، در همایش امسال، محورهای مهمی همچون انواع رمزارزها، چارچوب‌ها و محیط‌های قانونی و مقرراتی، مسائل فقهی رمزارزها و کاربری رمزارزهای ملی، منطقه‌ای و جهانی مورد بررسی و تبادل نظر کارشناسان و متخصصان این حوزه قرار خواهد گرفت.
دیواندری با اشاره به اینکه ضرورت توجه به موضوع سامانه‌های پرداخت جایگزین و معرفی روش‌های نوین تسویه و پرداخت‌های تجاری به ویژه در شرایط تحریم باعث گردید تا در هشتمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت یکی از محورهای کلیدی به موضوع بررسی چالش‌ها و فرصت‌های سامانه‌های پرداخت منطقه‌ای و پیام‌رسان‌های جایگزین اختصاص داده شود٬ ادامه داد: در این زمینه برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که می‌توان با گسترش توافقات سیاسی و اقتصادی بین دولت‌ها، از رمزارزها برای انجام مبادلات بین‌المللی و تسویه وجوه استفاده کرد. به عنوان مثال کمپانی ریپل با بهره‌گیری از توکن مخصوص خود که نقش ارز واسط را در مبادلات دارد، یک شبکه تسویه ناخالص آنی برای تبدیل انواع ارز و نقل و انتقالات وجوه شکل داده است تا در این بستر مبادلات بین‌المللی بدون محدودیت مبلغ و به صورت فوری انجام شود.
رییس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی ضمن تاکید براینکه با توجه به محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های ظالمانه و سلطه سامانه سوئیفت بر نقل و انتقالات بین‌المللی، بررسی و واکاوی ابعاد این راهکارها از اهمیت مضاعفی برخوردار است٬ افزود: علاوه بر این، از دیگر موضوعاتی که در این همایش به آن پرداخته می‌شود، بحث فناوری‌های مالی، بانکداری باز و دستورالعمل سامانه‌های پرداخت است که سبب نزدیکی هر چه بیشتر فناوری و بانکداری و خارج نمودن کسب و کارهای بانکی از حالت سنتی می‌شود. در چنین شرایطی بانک‌ها با طراحی، راه‌اندازی و توسعه پلتفرم‌های بانکداری باز به تامین‌کننده بستر و سکوی نرم‌افزاری برای عملیات بانکی تبدیل می‌شوند که لازمه این امر نیز ارتقای کارکنان «فرآیندمحور» به کارکنان «دانش‌محور» در بانک‌ها است.
وی افزود: تنها با اتخاذ چنین رویکرد و تحولی است که امکان ویژه‌سازی خدمات و عرضه محصولات متنوع و متفاوت برای هر مشتری به عنوان یک قسمت مجزا در بازاریابی خدمات و در نتیجه تلاش برای بقای بانک نه فقط در زنجیره ارزش بلکه فراتر از آن در شبکه ارزش ایجاد می‌شود. به سبب اهمیت این موضوع، تلاش شده است در محور تحول دیجیتال نیز ابعاد کارایی سیستم بانکی، استانداردسازی فرایندها، مدل‌های جدید کسب‌وکار و اتحادیه‌های بانکی و پرداخت توسط کارشناسان و متخصصان بحث و بررسی شود..
دیواندری با تاکید براینکه با وجود مزایا و کاربردهای متعددی که برای هر فناوری مالی و از جمله فناوری بلاکچین متصور است، موارد و مسائلی نیز وجود دارد که نباید تحت تاثیر فضای هیجانی پیرامون این فناوری قرار گیرد٬ عنوان کرد: به هر حال، رابطه بین تکنولوژی و جامعه نمی‌تواند در قالب یک رابطه علی و معلولی ساده خلاصه شود؛ بلکه با توجه به زیرساخت‌های جامعه‌ای که فناوری در آن نفوذ می‌کند، ممکن است پیچیدگی‌های متفاوتی ایجاد شود. از این منظر یکی از موضوعات مهم، رویکرد قانونگذاری و تنظیم‌گری این فناوری در هر جامعه است که می‌تواند بنا به شرایط مختلف هر جامعه، ملاحظات متعدد و متفاوتی را به همراه داشته باشد.
دبیر همایش بانکداری الکترونیک و نظام های پرداخت تصریح کرد: با وجود این، سیاستگذاران باید سعی نمایند که با توجه به ماهیت فناوری و فرآیند توسعه آن همواره محیط قانونی و حقوقی قابل پیش‌بینی و باثباتی ایجاد نمایند. در چنین شرایطی، قانونگذاری هوشمندانه و پاسخگو سبب افزایش اطمینان سرمایه‌گذاران و گسترش کسب‌وکارهای نوین در حوزه فناوری‌های مالی خواهد شد. به همین دلیل، بحث تقلب، پولشویی، کلاهبرداری و روش های مقابله با آن از دیگر محورهای این همایش است که علاوه بر توجه به فناوری‌های مقرراتی و نظارتی، موضوعاتی همانند احراز هویت قوی، تحلیل کلان داده‌ها، کاربردهای هوش مصنوعی در تشخیص و مقابله و حاکمیت داده بررسی می‌شود.
منبع: تسنیم
