11 عامل خطرآفرین برای بیماری انحطاط ماکولا

مجله آنلاین موبنا؛ محمدمهدی حیدرپور – انحطاط ماکولا یکی از دلایل اصلی نابینایی افراد بالای 60 سال محسوب می شود. ماکولا به بخش مرکزی شبکیه چشم گفته می شود که مسئول دید مرکزی بوده و توانایی خواندن، رانندگی، تشخیص چهره، و تفکیک جزئیات ریز را به انسان می دهد. زمانی که ماکولا دچار انحطاط می شود، دید مرکزی شما از بین رفته و نابینایی نتیجه نهایی آن است.

این بیماری اغلب به انحطاط ماکولای مرتبط با سن ارجاع می شود زیرا بیشتر در افراد 50 ساله یا پیرتر دیده می شود، اگرچه می تواند در سنین پایین‌تر نیز رخ دهد. در واقع، یک نوع انحطاط ماکولا به نام بیماری اشتارگاردت افراد جوان را تحت تاثیر قرار می دهد، اگرچه شرایطی بسیار نادر است.

انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن مرطوب و خشک

انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن دارای دو نوع اصلی مرطوب و خشک است. انحطاط ماکولای خشک نسخه ای با آهنگ پیشرفت آرام است که شایع‌ترین نوع این بیماری نیز محسوب می شود. انحطاط ماکولای خشک اساسا با فرسایش پوست – نازک شدن و بروز چین و چروک با افزایش سن – قابل مقایسه است. انحطاط ماکولای مرطوب نوعی نادر است که به سرعت و با شدت بیشتر پیشرفت می کند و در آن رگ های خونی غیرعادی پشت ماکولا رشد کرده و دید را از بین می برند.

در حال حاضر، درمان قطعی برای انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن وجود ندارد. پزشکان استفاده از لیزر و تزریق درون چشمی ماده ای شیمیایی به نام anti-VEGF برای درمان انحطاط ماکولای مرطوب را مورد آزمایش قرار داده اند. خبر خوب این است که شما می توانید اقداماتی را در راستای محافظت از خود در برابر این بیماری چشم بالقوه ویرانگر مد نظر قرار دهید.

شما نمی توانید افزایش سن خود را کنترل کنید

با هر سالی که به سن شما اضافه می شود، خطر ابتلا به انحطاط ماکولا نیز افزایش می یابد. با پیر شدن جمعیت، انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن نیز شایع‌تر می شود. خطر ابتلا به این شرایط پس از 50 سالگی به طور قابل توجهی افزایش می یابد، اگرچه افراد جوان‌تر نیز در معرض خطر قرار دارند.

شما نمی توانید ژن های خود را کنترل کنید

آرایش ژنتیکی یک فرد می تواند از وی در برابر انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن محافظت کرده یا خطر ابتلا به این شرایط را افزایش دهد. اگر یکی از نزدیکان شما به انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن مبتلا شده است، احتمال ابتلای شما به این بیماری نیز 50 درصد بیشتر می شود. پژوهشگران حداقل نزدیک به 20 ژن که می توانند بر خطر ابتلا به انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن تاثیرگذار باشند را شناسایی کرده اند. بهتر است سابقه خانوادگی خود درباره شرایط سلامت چشم را مورد بررسی قرار دهید زیرا این امکان وجود دارد که به معاینات چشم با تکرر بیشتر نیاز داشته باشید.

شما نمی توانید نژاد خود را کنترل کنید

انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن بین سفیدپوستان نسبت به آفریقایی-آمریکایی تبارها یا اسپانیایی/لاتین تبارها رایج‌تر است. همچنین، انحطاط ماکولای مرطوب بین جوامع آسیایی نسبت به سفیدپوستان رایج‌تر است، در شرایطی که انحطاط ماکولای خشک بین سفیدپوستان شیوع بیشتری دارد. اگر در این گروه ها قرار دارید، کارشناسان معاینات منظم و دقیق چشم را توصیه کرده اند.

شما نمی توانید جنسیت خود را کنترل کنید

زنان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن قرار دارند. حدود دو سوم موارد این بیماری بین زنان رخ می دهند. یکی از نظریه های مطرح در این زمینه دلیل این شرایط را طول عمر معمولا بیشتر زنان نسبت به مردان عنوان کرده است.

شما می توانید تعداد مراجعات خود به چشم پزشک را کنترل کنید

در مراحل اولیه پیشرفت بیماری، تشخیص انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن می تواند دشوار باشد. بر همین اساس، مراجعه منظم به چشم پزشک در طول زندگی اهمیت دارد. هر فرد حداقل یک بار در سال باید به چشم پزشک مراجعه کند. افرادی که با بروز مشکل و تغییر در قدرت بینایی خود مواجه می شوند باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنند. مراجعه منظم به چشم پزشک می تواند از پیشرفت تدریجی انحطاط ماکولای خشک پیشگیری کند. بهتر است در ابتدای روز به چشم پزشک مراجعه کنید زیرا چشم ها پس از یک روز کاری طولانی خسته هستند.

شما می توانید رژیم غذایی خود کنترل کنید

یک رژیم غذایی سالم برای جنبه های مختلف سلامت انسان مفید است و چشم ها نیز از این مساله مستثنی نیستند. آکادمی چشم پزشکی آمریکا مصرف مقدار فراوان از سبزی های برگدار تیره، میوه های تازه، و مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا-3، مانند ماهی سالمون و مغزدانه ها را برای حفظ سلامت ماکولا توصیه کرده است. به طور همزمان، مصرف چربی ها و روغن های مضر و الکل را محدود کنید. برخی مطالعات نشان داده اند که چاقی می تواند خطر انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن را دو برابر افزایش دهد.

شما می توانید تناسب اندام خود را کنترل کنید

در کنار تغذیه، ورزش نیز به محافظت در برابر انحطاط ماکولا کمک می کند، به ویژه اگر سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارید. نتایج یک مطالعه نشان داد سوژه هایی که در هفته 10 ساعت ورزش سبک – شامل کارهای خانه یا پیاده‌روی –  انجام می دادند، چهار برابر احتمال کمتری داشت به این بیماری مبتلا شوند. اگر یک سبک زندگی فعال و پر تحرک دارید، آن را ادامه دهید. برخی مطالعات نشان داده اند که ورزش منظم، حداقل سه جلسه در هفته، می تواند خطر انحطاط ماکولای مرطوب را تا 70 درصد کاهش دهد. مطالعات دیگر نشان داده اند که فعالیت جسمانی ممکن است احتمال ابتلا به انحطاط ماکولای زودهنگام را کاهش دهد.

شما می توانید فشار خون خود را کنترل کنید

فشار خون بالا به واسطه تاثیر بر رگ های خونی که در پشت چشم قرار دارند می تواند شما را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به انحطاط ماکولا قرار دهد. رگ های خونی تحت تاثیر قرار گرفته به واسطه فشار خون بالا اکسیژن کمتری در اختیار چشم ها قرار می دهند و این می تواند به ماکولا آسیب برساند. ورزش منظم و کاهش مصرف سدیم، الکل و کافئین روش هایی طبیعی برای کنترل فشار خون هستند. با توجه به سطوح فشار خون ممکن است به مصرف دارو نیز نیاز داشته باشید.

شما می توانید کلسترول خود را کنترل کنید

همانند فشار خون، سطوح کلسترول نیز اثر مستقیم بر سلامت چشم دارد. مطالعاتی با حضور سوژه های حیوانی نشان دادند که انباشت کلسترول در سرخرگ ها و سیاهرگ ها می تواند به انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن منجر شود. با افزایش سن، سلول ها در چشم های شما توانایی خود برای دفع رسوبات کلسترول را از دست می دهند. این شرایط بروز التهاب را در پی دارد که به رشد رگ خونی غیرعادی منجر شده و می تواند موجب انحطاط ماکولا شود. دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، بررسی منظم سطوح کلسترول و مصرف دارو در صورت نیاز می تواند به زیر کنترل نگه داشتن کلسترول کمک کند.

شما می توانید سیگار کشیدن را کنترل کنید

سیگار کشیدن می تواند موجب نابینایی شما شود. افراد سیگاری در مقایسه با غیرسیگاری ها دو برابر احتمال بیشتری دارد به انحطاط ماکولا مبتلا شوند. مطالعات مختلف نشان داده اند که سیگار کشیدن خطر ابتلا به انحطاط ماکولا را افزایش داده و پیشرفت این بیماری را نیز تسریع می کند.

شما می توانید مصرف ویتامین خود را کنترل کنید

اگر به انحطاط ماکولای مرتبط با افزایش سن مبتلا شده اید، ویتامین ها می توانند پیشرفت بیماری را کند کرده و به افراد در حفظ قدرت بینایی خود برای مدت زمانی طولانی‌تر کمک کنند. آکادمی چشم پزشکی آمریکا مصرف ویتامین های C، E، لوتئین، زیزانتین، روی، و مس را برای مقابله با انحطاط ماکولا توصیه کرده است. البته، شما باید ترکیبی درست از ویتامین ها را مصرف کنید. مطالعه ای جدید نشان داد که برخی برندهای محبوب ویتامین ها دارای دوزهای درست برای سلامت چشم نیستند. با پزشک خود درباره انتخاب ترکیب درست مشورت کنید.

 منبع: عصرایران