تحریم ناخواسته خرید لبنیات به دنیال افزایش چشمگیر نرخ‌ها
بازار ایران – به گزارش بازار ایران، نکته قابل توجه در این زمینه فقدان شفافیت در اعلام کالاهای اساسی شامل ارز دولتی است. با وجود اینکه اخیرا بانک مرکزی لیست کالاهای اساسی مبنی بر ارز دولتی را اعلام کرده است، همچنان ارتباط نام شرکت ها و محصولات وارداتی با تولیدات لبنی داخلی حلقه گمشده ای است که توضیحی روشن هم درباه آن در دست نیست.
هایده علیمردانی مدیرعامل شرکت صنایع لبنی تین دامداران اردیبهشت ماه در گفت‌وگو با بورس‌نیوز اظهار کرد که “هزینه های مربوط بسته بندی و افزودنی هایی مثل پودر قهوه و… ، افزایش هزینه های حقوق و دستمزد و… افزایش چشمگیری داشته، صنعت لبنی ناچار به افزایش نرخ محصولات خود خواهد بود” و از قضا پیش بینی کرده بود که ظرف یک ماه آینده قیمت لبنیات در بازار افزایش خواهد داشت.
این افزایش قیمت شیر در سال جاری در حالی به تصویب سازمان حمایت از مصرف کننده و تولید کننده رسید که پیش از این، در سال گذشته و طی دو مرحله قیمت شیر و لبنیات افزایش یافته بود. در ابتدا و در تابستان سال گذشته، نرخ مصوب خرید هر کیلوگرم شیر خام، با مشخصات ۳.۲ درصد چربی و بار میکروبی زیر ۱۰۰ هزار تحویل درب دامداری کیلویی ۱۵۷۰ تومان اعلام شد و سپس در آذرماه ۹۷، کارگروه تنظیم بازار، نرخ مصوب خرید شیرخام درب دامداری را ۲۰۰۰ تومان مشخص کرد. این افزایش قیمت شیر باعث شد در سال گذشته قیمت لبنیات نیز افزایش داشته باشند.
به هر حال، افزایش قیمت لبنیات با هدف پوشش افزایش هزینه های تولید اعمال شد. افزایش قیمت اتفاق خوشایندی برای تولیدکنندگان لبنیات نیست؛ چرا که منجر به کاهش سرانه مصرف لبنیات می شود. البته در حال حاضر هم تقاضای لبنیات در کشور سیر نزولی دارد. به عبارت دیگر، مردم با مواجهه با تورم در مصرف لبنیات خود خواسته یا ناخواسته از خرید این محصولات سرباز می زنند و این واکنش نه تنها به سلامتی آنها بلکه به چرخه تولید و فروش آنها نیز صدمه وارد می کند.
شیر از جمله محصولات حساس لبنی است. دامدار باید تحت هر شرایطی، شیر خام را تحویل کارخانه‌ها دهد و امکان نگهداری آن برای روزهای آتی وجود ندارد. از طرفی دیگر، اگر کارخانه ها با کاهش تقاضا روبرو شوند و موجودی شان کافی باشد، دامدار مجبور می شود تا شیر خود را دور بریزد. اما بحران گرانی محصولات لبنی همچون سال پیش در تابستان اوج گرفته است و نباید فراموش کرد که ضربه اصلی بیش از پیش بر تولید این محصول فاسد شدنی وارد می شود.
از طرفی دیگر، مصرف لبنیات برای سلامتی اهمیت ویژه ای دارد و بارها پزشکان اعلام کرده اند که استفاده روزانه شیر باعث کاهش ابتلا به پوکی استخوان می شود اما چرخه به هم پیوسته گرانی های اخیر و اکنون نیز افزایش قیمت لبنیات سلامت کلی جامعه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
در سالی که گذشت، قیمت هر کیلوگرم شیر حدود ۵۲ درصد رشد داشته که به دنبال آن قیمت لبنیات نیز افزایش یافته است. به عنوان مثال، در یک سال گذشته، قیمت مصوب ماست ۹۰۰ گرمی ۱.۵ درصد با رشدی ۳۹ درصدی از ۳۸۰۰ تومان به ۵۳۰۰ تومان و قیمت مصوب پنیر یو اف ۴۰۰ گرمی با رشدی ۴۹ درصدی از ۵۷۰۰ تومان به ۸۵۰۰ تومان رسیده است.
به گزارش تابناک، این افزایش قیمت‌های مداوم شیر در سال‌های اخیر باعث شده است تا طبق آخرین آمار موجود و طی یک دهه گذشته (بین سال‌های ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۶) متوسط مصرف سالانه شیر خانوار از ۲۱۵ کیلوگرم به ۱۲۶ کیلوگرم کاهش یابد. یعنی میزان متوسط مصرف سالانه شیر خانوار در یک دهه حدود ۴۱ درصد کاهش داشته است. هر چند در این کاهش باید کاهش بُعد خانوار از ۳.۸۶ به ۳.۲۸ را نیز در نظر گرفت، اما همان گونه که ملاحظه می‌شود این کاهش بُعد آنقدر نبوده است که بتواند کاهش معنادار مصرف شیر را توجیه کند و این کاهش به همان افزایش قیمت شیر در یک دهه گذشته بازمی‌گردد. البته افزایش حدودا ۵۲ درصدی شیر و لبنیات هم می تواند بر میزان مصرف این محصولات در خانوار تأثیر بگذارد. که متأسفانه بانک مرکزی هنوز گزارش بودجه خانوار در سال ۱۳۹۷ را منتشر نکرده است تا از طریق آمار موجود در آن بتوان به کاهش میزان متوسط مصرف سالانه شیر در یک خانوار پی برد.
فراموش نکنیم که موضوع افزایش نرخ محصولات لبنی امری ساده نیست. ضعف سیستم توزیع و رخنه دلالان به این سیستم باعث شده تا با وجود تورم پایین‌تر این دسته از کالاها، اهداف دولت در ثبات قیمت ها به هیچ وجه محقق نشود. احمد مقدسی، رئیس انجمن صنفی گاوداران، پیشتر در گفت و گویی با باشگاه خبرنگاران بیان کرد که واردکنندگان نهاده‌های دامی محصول وارداتی خود را به بهانه اینکه بارگیری نشده است، میان دامداران توزیع نمی‌کنند و در این شرایط این نهاده‌ها با قیمت بازار آزاد در داخل کشور مشاهده می‌شود.
به گفته وی: “در صورتی که این نهاده‌ها از بندر بارگیری نمی‌شود اما در داخل کشور با قیمت آزاد به وفور یافت می‌شود و این امر نشاندهنده آن است که واردکنندگان خود در روند حمل و نقل نهاده‌ها به داخل کشور اختلال ایجاد می‌کنند تا بتوانند محصولات وارداتی خود را توسط واسطه‌ها به قیمت بالاتری به فروش برسانند.” علاوه بر این، شاهد بدهی کارخانه های لبنی به دامداران هستیم به طوری که کارخانه های لبنی کاهش میزان شیر را با خرید شیرخشک وارداتی جبران می کنند.
اینها همه گواهی بر این مدعا هستند که چرخه تولید ما دچار نقص و کم کاری است و شاید این ما هستیم که باید قدمی برداریم تا مسوولان را نسبت بحران پیش رو بیدار کنیم. البته تشویق اذهان عمومی به نخریدن محصولات لبنی در بازار تولید تشویش ایجاد کرد، اما اگر تنها یک هفته این اعتراض جمعی عملی شود، شاید نهادهای قانونگذاری به فکر چاره ای برای نجات صنعت دامداری و همچنین سلامت مردم باشند.
افزایش شدید قیمت شیر و لبنیات با توجه به کاهش قدرت خرید مردم، سرانه مصرف شیر و لبنیات را با بحران روبرو کرده است و به زودی بیماری‌ها و عوارض مربوط به مصرف کم شیر و لبنیات در کشور به‌چشم دیده خواهد شد.
