بازار خودروی ایران به چه سمتی می‌رود؟
به‌روزترین‌ها– فرشاد مقیمی این سخنان را با حضور در برنامه تلویزیونی دست‌خط در آستانه روز کارگر و درباره وضعیت صنعت خودروی کشور، بازار آن، فعالیت‌های اخیر ایران‌خودرو و اقدامات آن در مسیر خودکفایی، تأثیر تحریم‌ها بر این صنعت و آینده این صنعت در سایه برجام بیان کرد. در ابتدای این برنامه، مقیمی پس از صحبت در رابطه با خود و چگونگی ورودش از معاونت وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) به جاده‌مخصوص به دعوت وزیر وقت صمت (رضا رحمانی)، آن‌هم در شرایط سخت ناشی از تحریم‌ها و اوضاع نامناسب صنعت خودروسازی کشور در شهریور سال ۱۳۹۸، در پاسخ به اظهارات مجری برنامه مبنی بر شرایط نامساعد آن زمان که به‌طور مثال قیمت خودرو جهش قیمتی شدیدی را تجربه می‌کرد، گفت: زمانی که در تلاطم‌های کلان اقتصادی قرار می‌گیریم، خودرو که کالایی سرمایه‌ای به حساب می‌آید، بیشتر مورد تقاضا قرار می‌گیرد و افراد کثیری علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این بازار می‌شوند. او ضمن اشاره به اینکه در گذشته نیز سرمایه‌گذاری‌هایی در قالب طرح‌های پیش‌فروش و فروش‌های آتی اتفاق می‌افتاد، اظهار کرد: اما بخشی از دلیل فاصله قیمتی که میان دو قیمت کارخانه و بازار ایجاد می‌شد، به عرضه کم خودرو از سوی خودروسازان نیز مرتبط بود؛ چراکه در اوایل سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۷، کاهش درخور توجه تولید خودرو ایجاد شد. او افزود: در این شرایط، مردم تا حدودی در بحث خرید و فروش خودرو تردید می‌کنند و همین موضوع سبب ایجاد شرایط نابسامان در بازار می‌شود و بالطبع، قیمت آن افزایش پیدا می‌کند. راه‌حل این موضوع هم این است که رشد تولید اتفاق بیفتد. به عبارتی علاوه بر اینکه باید بازار اشباع شود، بایستی شرایط اقتصادی نیز به ثبات برسد. هرچه شرایط اقتصادی در کشور با‌ثبات‌تر شود و تولید رشد کند، هر بازاری تثبیت می‌شود. مدیرعامل ایران‌خودرو، افزایش قیمت خودرو در این شرایط را امری طبیعی دانست و اظهار کرد: در چنین شرایطی، افزایش قیمتی در بازار اتفاق می‌افتد که بخشی از آن هم حباب بوده و ارزش واقعی کالا نیست، بلکه ارزشی است که در نتیجه حضور برخی افراد در این بازار آشفته شکل می‌گیرد. افرادی در این حوزه بازار به دنبال منافعی هستند که این منافع هم سبب ایجاد تغییراتی در بازار می‌شود.
عرضه کم و تقاضای فراوان مردم در روزهای تنگنا
یکی از بحث‌های پرتکرار درباره قیمت خودرو، به شرایط یکی، دو سال گذشته برمی‌گردد که رشد چشمگیری را تجربه کرد و پس از آن نیز هیچ‌گاه قیمت خودرو به حالت پیش از آن حتی نزدیک هم نشد. مقیمی درباره این شرایط یادآور شد: زمانی در فضای مجازی خودرویی قیمت‌گذاری می‌شود، اما مردم اطلاع دقیقی از اینکه خودروی مذکور با این قیمت معامله شده است یا نه ندارند؛ بنابراین اینها قیمت‌گذاری کاذب است تا فضای قیمتی خودرو یا کالا را در آن بازه قیمتی تثبیت کند. از سوی دیگر، مردم در چنین شرایطی، نگران افزایش قیمت روزانه خودرو هم هستند و بنابراین برای حضور در بازار ترغیب می‌شوند و می‌خواهند برای جلوگیری از مواجهه با قیمت بالاتر، هرچه سریع‌تر وارد بازار شوند. از سوی دیگر، عرضه نیز محدود است یا در مقاطعی (عرضه) مدیریت می‌شود؛ بنابراین به صورت ناخودآگاه با مراجعه افراد به بازار، در شرایطی که تقاضا متناسب با میزان عرضه نیست، قطع به یقین افراد در امر قیمت‌گذاری، تعیین‌کننده می‌شوند. وی ادامه داد: علاوه بر این، تغییرات در شاخص‌های کلان اقتصادی نیز بی‌تأثیر نبوده و هم‌زمان با آنچه اشاره شد، افزایش نرخ ارز نیز در بازار ایجاد شد. طبیعتا با افزایش نرخ ارز، قطعات وارداتی هم با افزایش قیمت مواجه می‌شود؛ در نتیجه این تصور در مردم ایجاد می‌شود که قیمت خودرو در آینده نزدیک احتمالا گران خواهد شد و این خود عاملی برای افزایش بیشتر قیمت می‌شود. مدیرعامل ایران‌خودرو، در رابطه با تأثیر فضای مجازی بر قیمت خودرو در بازار گفت: در حال حاضر فضای مجازی بسیار تعیین‌کننده قیمت شده است و مردم بسیاری از اطلاعات مورد نیاز خود را از فضای مجازی کسب می‌کنند و بر این اساس خوراک بیشتری هم در آن تولید می‌شود و در اختیار مردم قرار می‌گیرد و سبب جریان‌سازی می‌شود. وی با بیان اینکه در زمان فعالیت خود در وزارت صمت، موضوع میزان معاملات و تغییرات آن با ماه‌های پیش‌تر را از برخی دفترخانه‌ها پیگیری می‌کرده است، گفت: کاملا مشهود بود که نه خودروهای دست‌دوم معامله می‌شود و نه خودروهای صفر. در حقیقت فضا برای افرادی که خودرو یا منابع مالی در اختیار داشتند، فراهم می‌شد که به این بازار ورود کرده و از آن استفاده کنند.
فرانسوی‌ها پیش از تحریم رفتند
در ادامه این برنامه، مقیمی ضمن اشاره به اینکه خودروسازان فرانسوی بسیار پیش‌تر از آنکه تحریم بخواهد اجرا شود، ترک همکاری کردند، یادآور شد: از ۱۳ فروردین ۱۳۹۸ اعلام می‌شد که از ۱۳ آبان تحریم‌ها اعمال می‌شود. در همان روزهای ابتدایی فرانسوی‌ها چمدان خود را بستند و به‌تدریج از کشور خارج شدند. در نهایت هم این مردم بودند که در مقابل محصولاتی که باید تولید می‌شد، دست خالی ماندند. او در پاسخ به این پرسش که چرا معتقدید اصرار برای همکاری با فرانسوی‌ها به آفتی برای صنعت خودروسازی تبدیل شده است؟ تأکید کرد: هرچه همکاری‌ها و مشارکت‌ها بیشتر باشد، دستاورد اهداف نیز توفیق بیشتری خواهد داشت؛ اما اینکه همکاری با چه شرکت و اشخاصی و بر سر چه موضوعاتی باشد، نکاتی کلیدی است که ابتدا باید تعیین تکلیف شود. او تصریح کرد: در همکاری‌های مشترک با خارج از کشور، دیگر به‌هیچ‌عنوان نباید روی محصول همکاری کنیم. امروز به اعتقاد بنده باید در امر دانش و فناوری شریک با سایر کشورها شویم؛ چنانچه کسی (کشوری/ شرکتی) شرایط لازم را برای این همکاری دارد، می‌توان با آن وارد مشارکت شد و ارتباط برقرار کرد. البته یک‌سری شروط دیگر هم وجود دارد که ممکن است در شاخص‌هایی که بررسی می‌شود، برخی حوزه‌ها از دستور کار خارج شوند. مقیمی ضمن یادآوری اینکه دسترسی به برخی قطعات برای ما وجود نداشت و ورود هرگونه قطعه را ممنوع کرده بودند یا برخی از قطعات در گمرک وجود داشت، اما امکان ترخیص نبود، گفت: در فرایندهایی توانستیم مصوباتی را اخذ کرده تا بتوانیم این قطعات را ترخیص کنیم و خودروها را در اختیار مردم قرار دهیم. با توجه به اینکه شرایط ترخیص آنها اعلام نشده بود، این عدم اظهار سبب شده بود قطعات در گمرک باقی بمانند. بخشی دیگر از قطعات نیز در کشورهای مبدأ بود که البته همچنان هم هست و به دست ما نرسیده است. در حقیقت در مبدأ تولید شد، اما ارسال نشد. البته همین تحریم‌ها و موانع سبب شد امروز به همت مهندسان خود در تولید داخلی و خودکفایی این قطعات مفتخر باشیم.
حرکت از ۶۴ درصد مونتاژ به ۶۸ درصد تولید
بخشی از سخنان مدیرعامل ایران‌خودرو به مناسبت روز کارگر به ماجرای تولید داخل و تلاش برای بهبود عملکرد در این زمینه برمی‌گشت که مقیمی با اشاره به اینکه در سال ۱۳۹۸ این گروه خودروسازی توانست حدد دوهزارو ۳۰۰ دستگاه خودرو تولید کند، اظهار کرد: این میزان نسبت به آمار تولید در سال ۱۳۹۷ رشد درخور توجهی داشت. در سال ۱۳۹۹ نه‌تنها رشد ۶۷درصدی تولید داشتیم و به تولید سه‌هزارو ۷۰۳ دستگاه خودرو رسیدیم، بلکه نکته شایان توجه «ترکیب تولید» بود. در سال ۱۳۹۸ در مجموعه ایران‌خودرو‌دیزل، ۶۴ درصد تولید به صورت CKD بود و قطعات از خارج وارد و در داخل مونتاژ می‌شد، اما سال گذشته بالغ بر ۶۷ تا ۶۸ درصد تولید ما داخلی بوده است. در این تولید داخل، نه‌تنها محصولات قدیمی تولید شده‌اند، بلکه تعدادی از محصولات جدید هم تولید کرده‌ایم. امروزه کشنده جدید به بازار عرضه می‌کنیم یا اتوبوس را پس از توقف ۹ساله خط تولید، مجددا راه‌اندازی کرده‌ایم. وی تأکید کرد: نکته درخور توجه اینجاست که راه‌اندازی مجدد خط تولید اتوبوس را با ارزبری حدود ۵۸ هزار یورویی آغاز کردیم، اما در حال حاضر این میزان ارزبری را به ۴۴ هزار یورو کاهش داده‌ایم و برای سال جاری نیز هدف‌گذاری شده تا ۳۳ هزار یورو هم کاهش دهیم.
بدهی ۱۴ هزار میلیارد تومانی ایران‌خودرو به نظام بانکی
مقیمی در رابطه با بدهی‌ها و دارایی‌های این مجموعه خودروسازی اظهار کرد: در حال حاضر ایران‌خودرو حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان به مجموعه بانکی کشور بدهکار است و دارایی‌های ایران‌خودرو بالغ بر ۸۰ تا ۹۰ هزار میلیارد تومان است. وی در پاسخ به اینکه آیا این میزان بدهی‌ها و دارایی‌ها تعادلی معقول دارد؟ تصریح کرد: بالانس از یک نگاهی معقول است و از نگاه دیگری معقول نیست؛ اینکه بدهی برای چه کاری ایجاد شده است. اگر بدهی برای توسعه ایجاد شده، اشکالی ندارد، اما اگر یک بدهی ایجاد شود که ایجاد ارزش‌افزوده نکرده باشد، پذیرفتنی نیست. مدیرعامل ایران‌خودرو در پاسخ به اینکه نظر وی در رابطه با برخی اظهارنظرها مبنی بر اینکه «تا زمانی که واردات خودرو آزاد نشود، صنعت خودروی ما پیشرفت نخواهد کرد و تا زمانی که صنعت خودروی ایران در این رقابت نیفتد، پیشرفت نخواهد کرد» اظهار کرد: همان‌طور که اشاره شد، باید خودروی ما به بازارهای جهانی ورود کند. هم‌ترازی با کشورهای دنیا، یکی از دلایل اصلی برای ورود به بازارهای جهانی است. اینکه فرض شود با ورود خودرو به کشور می‌توانیم به کیفیت لازم برسیم، چندان اشتباه به نظر نمی‌رسد؛ بااین‌حال، نکته این است که در شرایط ارزی موجود، کالاهای اساسی‌تر از خودرو هم وجود دارد که باید به آنها پرداخت و دیگر خودرو چندان در اولویت نیست.
منبع: شرق
