جزئیات طرح جدید قیمت گذاری گاز بر اساس روش پلکانی

به‌روزترین‌ها– بند «ل» تبصره ۱۵ قانون بودجه امسال، ­وزارت نفت را موظف کرده، ­تعرفه گاز مشترکان خانوار‌های کشور را به گونه‌­ای اصلاح کند ­که با رعایت مناطق جغرافیایی کشور، تعرفه مشترکان تا سقف الگوی مصرف خانوار‌های تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور برابر صفر، مشترکان تا الگوی مصرف به‌صورت یارانه‌ای، مشترکان پرمصرف بالاتر از الگوی مصرف به‌صورت غیریارانه‌ای و براساس الگوی افزایش پلکانی­ تعیین شود.

میزان افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف بالاتر از الگوی مصرف باید حداقل به اندازه‌ای تعیین شود که بار مالی رایگان کردن تعرفه مشترکان کم‌مصرف را جبران کند و نیاز به تأمین منابع جدید نداشته باشد.

هیئت وزیران برای اجرای این قانون در تاریخ ۲۱ خرداد امسال مصوبه‌ای داشت که بر اساس آن، ­تعرفه گاز بخش خانگی و الگوی مصارف این بخش مطابق جدول پلکانی به تفکیک اقلیم (شرایط آب و هوایی) ­و در چهار دامنه «کم مصرف، با مصرف متوسط، پر مصرف و بسیار پرمصرف» تعیین شد.

این تعرفه‌ها به صورت پلکانی و در قالب ۱۲ پله تدوین و ابلاغ شده است و تعرفه هر پله به مصارف مازاد بر پله قبلی اعمال خواهد شد؛ ­اقلیم‌های آب و هوایی را هم ­پژوهشکده هواشناسی کشور تعیین و به شرکت ملی گاز ایران اعلام می‌کند.

سه­ پله ­اول مشترکان کم مصرف، سه پله دوم مشترکان با مصارف متوسط، چهار پله بعدی مشترکان پرمصرف و دو پله پایانی یعنی ­یازدهم و دوازدهم، بسیار پرمصرف یا غیر متعارف نامیده شده اند و فاصله هر پله تا پله بعدی ۱۰۰ مترمکعب است.

تعرفه هر پله در دوره سرد امسال دقیقاً مشابه تعرفه‌های ابلاغی آذر سال ۱۴۰۱ است و صرفاً الگوی مصرف بر اساس آخرین اطلاعات مصرف و شرایط آب و هوایی کشور­ تغییر یافته است.

­در تعرفه‌های ابلاغی مانند سال‌های گذشته تعرفه مشترکان کم مصرف (سه پله ابتدایی) هیچ تغییری نکرده و صرفاً تعرفه مشترکان پرمصرف مانند سال گذشته در هر پله تعیین شده است.

به منظور تشویق مشترکان به صرفه‌جویی و استفاده از راهکار‌های بهینه‌سازی مصرف گاز طبیعی، تعرفه پله‌های ۱۱ و ۱۲ (مشترکان بسیار پر مصرف)، به ترتیب پنج و شش هزار تومان تعیین شد و سقف مصرف متعارف هر اقلیم برابر با سقف مصرف پله سه در همان اقلیم است.

گازبهای افراد تحت پوشش سازمان‌های حمایتی­ در دوره سرد و گرم سال تا سقف مصارف پله سه آن‌ها رایگان است و فقط گازبهای مصارف مازاد بر پله سه را پرداخت خواهند کرد.

شرایط تشویقی شرکت ملی گاز برای صرفه‌جویی

شرکت ملی گاز یک طرح تشویقی هم برای صرفه‌جویی از ۱۶ آذر تا ۱۵ اسفند امسال در نظر گرفته که بر اساس آن، ­در صورتی که هر یک از مشترکان خانگی مصرف گاز خود را در بازه ۱۶ آذر تا ۱۵ اسفند نسبت به دوره مشابه سال قبل حداقل ۱۰ درصد کاهش دهند، مشمول دریافت پاداش حداکثر ۱۵۰ هزار تومانی خواهند شد.

مشترکان خانگی در صورتی که ­در این بازه زمانی مصرف خود را ۳۵ درصد کاهش دهند، می‌توانند تا ۵۰۰ هزار تومان نیز پاداش دریافت کنند؛ یعنی، اگر برخی از مشترکان که در گذشته نیز مصارف متعارفی داشته‌اند، اقدام به صرفه‌جویی کنند، حتی می‌توانند ­مبلغی نیز به عنوان پاداش صرفه جویی دریافت کنند و قبوضشان رایگان یا بستانکار شود.

مشترکان غیرخانگی با ظرفیت پنج هزار مترمکعب­ در ساعت و بیشتر، در صورتی که در دوره سرد سال حداقل در پنج روز متوالی مصارف خود را نسبت به روز‌های گذشته خود حداقل ۳۰ درصد کاهش دهند، متناسب با حجم گاز صرفه جویی شده، ۱۰ درصد بخشودگی گازبهای دوره را خواهند داشت.

مشترکان دولتی هم در صورتی که در بازه ۱۶ آذر تا ۱۵ اسفند، مصارف خود را نسبت به مصارف پارسال ۲۰ درصد کاهش ندهند، گازبهای آن‌ها ۵۰ درصد افزایش می‌یابد.

تغییر تعرفه مشترکان تجاری

بر اساس گزارش شرکت ملی گاز، تعرفه بخش تجاری از ششم خرداد ۱۳۹۴ تا ۲۰ خرداد امسال هیچگونه تغییری نداشته و معادل ۱۴۹ تومان بوده که پس از مصوبه خرداد هیئت وزیران، با تعرفه بخش صنعت مساوی شد. تعرفه بخش صنعت نیز تا یازدهم شهریور امسال ۶۰۰ تومان بوده؛ بنابراین، ­تعرفه مشترکان تجاری هم به ۶۰۰ تومان افزایش یافت.

مصوبه هیئت وزیران همچنین تاکید کرده که­ مبلغ تعرفه بخش صنعت، معادل ­۱۰ درصد قیمت خوراک­ شرکت‌های پتروشیمی ­محاسبه­ خواهد شد؛ بنابراین، مبلغ تعرفه بخش تجاری نیز به همین نسبت تغییر خواهد کرد و به اطلاع مشترکان این بخش خواهد رسید.

بر اساس اطلاعات دریافتی از شرکت ملی گاز، در دوره سرد سال ۱۴۰۱ برخی از­ اماکن تجاری مانند رستوران‌ها، کافه‌ها، قهوه‌خانه‌ها، اقدام به­ استفاده از وسایل گرمایشی در فضای باز در پیاده‌رو‌ها و حیاط آن‌ها می‌کردند که طبق مصوبه هیئت وزیران، اقدامی غیرقانونی بود. بازرسان شرکت ملی گاز به این اماکن تذکر می‌دادند و در برخی موارد نیز منجر به قطع گاز می‌شد، اما این مشترکان مجدداً اقدام به گرمایش فضای روباز می‌کردند.

تحلیل مصارف خانگی گاز در دوره سرد سال ۱۴۰۱

از حدود ۱۳۸ میلیون صورت حساب که در دوره سرد سال ۱۴۰۱ (از ۱۶ آبان ماه ۱۴۰۱ تا ۳۱ فروردین ۱۴۰۲) صادر شده است، فقط ۱.۳ درصد در پلکان ۱۱ و ۱۲ قرار گرفتند که این مشترکان حدود پنج درصد مصرف گاز را به خود اختصاص دادند و صورت حساب ماهیانه این مشترکان متناسب با میزان مصرف انجام شده از ۳۶۰ هزار تومان به بالا بود.

صورت حساب حدود ۶۸.۵ درصد مشترکین کمتر از ۳۰ هزار تومان بوده است. همچنین ۲۲.۴ درصد دیگر مشترکین نیز صورت حساب‌های بین ۳۰ هزار تومان تا ۹۰ هزار تومان دریافت کردند، اما این گزارش حاکی از این موضوع است که صرفاً تعداد معدودی از مشترکان (کمتر از ۱.۳ درصد) مصارف بسیار زیاد و خارج از الگو داشته اند.

شرکت ملی گاز همچنین اعلام کرده، با بررسی روند مصرف مشترکان در سراسر کشور و همچنین شناسایی مناطقی که بیشترین فراوانی مشترکان در پله‌های ۱۱ و ۱۲ را داشته اند، دلیل پرمصرفی بسیاری از مشترکان عواملی به غیر از برودت و سردی هوا بوده است؛ ­۸۵ درصد موارد گزارش شده هم شامل موارد زیر می‌شود:

توسعه غیر مجاز لوله کشی از منزل مسکونی به مغازه‌های مجاور، استفاده از گاز طبیعی برای پخت نان و یا محصولات خانگی، استفاده از گاز طبیعی برای گرمایش محل نگهداری حیوانات، استفاده از شعله گاز برای گرمایش درختان مزارع، استفاده از گاز طبیعی واحد مسکونی برای طبقات دیگر که به صورت غیرمجاز ساخت و ساز شده اند و فاقد مجوز هستند، استفاده از گاز طبیعی برای خانه‌های قدیمی که چند خانوار در اطاق‌های مختلف زندگی می‌کنند و یک اشتراک یک واحدی دارند، استفاده هم زمان از بخاری و پکیج در برخی از منازل مسکونی، استفاده برای گرمایش استخر و یا فضا‌های غیرضروری ساختمان‌های بزرگ، استفاده از تجهیزات گازسوز ناایمن و یا قدیمی که راندمان بسیار پایینی دارند.

شرکت ملی گاز همچنین به آن دسته از مشترکانی که قصد استفاده از گاز برای مشاغل خانگی دارند هم اعلام کرده که باید ­درخواست اشتراک مجزای تجاری بدهند تا مشکلی برای قبض بخش خانگی آن‌ها به وجود نیاید.

این شرکت همچنین ­استفاده از گاز طبیعی به منظور گرمایش استخر‌های خانگی، ­استفاده از وسایل انرژی بر در فضای باز و ­فروش گاز به مراکز استخراج رمز ارز را از ابتدای آذر تا پایان بهمن امسال ممنوع اعلام کرده است.

نگارنده: رقیه هویدا

منبع: خبرگزاری صدا و سیما