به‌روزترین‌ها، راضیه بادپران عباس‌آبادی| در سال‌های اخیر بورس یکی از پرسودترین بازارها در ایران بوده و بسیاری از سرمایه‌گذاران جذب این بازار شده‌اند. از طرف دیگر بورس یک بازار کاملا تخصصی محسوب می‌شود و فعالیت در این بازار و سایر بازارهای مالی نیازمند کسب دانش و تجربه کافی است. سبدگردانی روش غیرمستقیم سرمایه گذاری در بورس بوده و سرمایه شما توسط مدیران با تجربه و خبره بورسی به صورت اختصاصی مدیریت می‌شود.
سبدگردانی برای چه افرادی مناسب است؟
سبدگردانی یکی از بهترین روش‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی است. در حقیقت، سبدگردانی مناسب افرادی است که سرمایه‌های بالای ۵۰۰ میلیون تومان دارند و می‌خواهند مدیریت دارایی خود را به افراد متخصص و با تجربه در حوزه مالی و سرمایه‌گذاری بسپارند.
سبدگردانی اختصاصی در بورس توسط نهادهای معتبر مالی و تحت نظارت مستقیم سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌شود. در فرایند سبدگردانی، بین سرمایه‌گذار و شرکت سبدگردان (نهاد مالی) یک قرارداد رسمی امضا شده و معمولا قراردادها به صورت یکساله است. اما سرمایه‌گذار می‌تواند طی قرارداد سبدگردانی سرمایه خود را برداشت کرده و افزایش دهد.
با توجه به اینکه سبدگردانی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری روش غیرمستقیم برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود، بنابراین اهداف مالی و خصوصیات شخصی سرمایه‌گذار مانند میزان تحمل ریسک به صورت کامل تحلیل و بررسی می‌شود. سرمایه‌گذاران اهداف مالی متفاوتی با یکدیگر داشته و افق‌ها زمانی گوناگونی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند. مدیر سبد با توجه به اهداف، ریسک‌پذیری و مدت‌زمان سرمایه‌گذاری، سبد دارایی متنوعی از انواع اوراق بهادار را برای سرمایه‌گذار تشکیل می‌دهد.
مزایای سبدگردانی چیست؟
سبدگردانی در مقایسه با سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس دارای امتیازهایی است که به شرح آن‌ها خواهیم پرداخت. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سبدگردانی را می‌توان انعطاف‌پذیری بالا در مدیریت سبد دارایی در نظر گرفت. در حقیقت، مدیر سبد می‌تواند تحت هر شرایطی ترکیب دارایی پرتفوی را تغییر داده و اصلاحات مدنظر خود را جهت حفظ ارزش سرمایه و افزایش بازدهی سبد دارایی اعمال کند. به عنوان نمونه صندوق‌های سهامی طبق اساسنامه و امیدنامه باید تحت هر شرایطی حداقل ۷۰ درصد از کل دارایی‌های خود را به سهام اختصاص دهد. در نتیجه، تنوع پرتفوی کاهش پیدا کرده و در شرایط نزولی بورس، صندوق سهامی نیز می‌تواند افت کند. اما در سبدگردانی اختصاصی با توجه به وضعیت اقتصاد کلان و شرایط بازارها می‌توان بدون هیچ‌گونه محدودیتی تنوع‌سازی در ترکیب دارایی را لحاظ کرد. به صورت کلی موارد زیر را می‌توان از جمله مهم‌ترین مزایای سبدگردانی در نظر گرفت:
- مدیریت حرفه‌ای
مدیریت حرفه‌ای و تخصصی سبد دارایی توسط ماهر‌ترین و خبره‌ترین مدیران سرمایه‌گذاری نهادهای مالی می‌تواند یک امتیاز مهم برای سرمایه‌گذار باشد. زیرا مدیران با تجربه و متخصص سرمایه‌گذاری با چینش یک سبد دارایی متنوع و مستعد رشد علاوه بر ایجاد بازدهی مناسب، ریسک افت سرمایه را تا حد زیادی کاهش داده و امنیت دارایی سرمایه‌گذار را تامین می‌کنند.
- کاهش ریسک
مدیریت حرفه‌ای ریسک از دیگر امتیازهای سبدگردانی اختصاصی است. بازارهای مالی همواره در معرض ریسک‌های سیستماتیک مانند بحران‌های سیاسی و اقتصادی، جنگ و ریسک‌های غیرسیستماتیک مانند قیمت‌گذاری دستوری قرار بگیرند. بنابراین اصلاحات به موقع و کاربردی سبد دارایی برای کاهش ریسک‌ها و حفظ ارزش سرمایه یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که توسط مدیر سبد در سبدگردانی اختصاصی انجام می‌شود.
- امکان سرمایه گذاری با مبلغ کم
با وجود اینکه گفته می‌شود سبدگردانی اختصاصی نیاز به سرمایه‌های چند میلیاردی دارد، اما امکان سبدگردانی با طرح‌های متنوع و سرمایه چند صد میلیونی نیز وجود دارد.
معایب سبدگردانی چیست؟
علیرغم اینکه سبدگردانی اختصاصی دارای مزایای قابل توجهی است، اما یک روش سرمایه‌گذاری بدون ریسک محسوب نمی‌شود. همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد همواره ریسک‌هایی در سرمایه‌گذاری وجود دارد. تغییرات نرخ بهره، تورم، نوسانات نرخ ارز و … مهم‌ترین ریسک‌هایی هستند که می‌توانند یک سرمایه‌گذاری را تحت تاثیر قرار دهند. اما در سبدگردانی باید دو موضوع را فارغ از ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری در نظر گرفت:
- سود تضمین نشده
در قرارداد خدمت سبدگردانی اختصاصی تضمین سود حداقلی از طرف سبدگردان ارائه نشده و سرمایه‌گذار با امضای قرارداد سبدگردانی، ریسک ناشی از نوسانات سرمایه را باید بپذیرد. اما سبدگردان با توجه به میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار اقدام به چینش ترکیب دارایی پرتفوی می‌کند. بنابراین پرتفوی یک سرمایه‌گذار کم ریسک معمولا از سهام ارزشی و بزرگ که معمولا نوسانات کم‌تری دارند و اوراق درآمد ثابت تشکیل داده می‌شود. همچنین، سبدگردان می‌تواند برای چنین سرمایه‌گذارانی از استراتژی‌های کم ریسک بازار مشتقه مانند آربیتراژ و کاورد کال استفاده کند. این استراتژی‌ها تا حد قابل توجهی کم ریسک بوده و بازدهی سبد را افزایش می‌دهند.
- کارمزد
کارمزد خدمات سبدگردانی یکی از مواردی است که سرمایه‌گذاران باید در رابطه با سبدگردانی اختصاصی در نظر داشته باشند. در حقیقت، کارمزد مدیریت سبد به صورت سالانه بوده و از اصل سرمایه کسر می‌گردد. معمولا کامزد ثابت سالانه اکثر قراردادهای سبدگردانی بین صفر تا دو درصد است. لازم به ذکر است که کارمزد می‌تواند به صورت مشارکتی افزایش پیدا کند. به طور مثال اگر یک سبد اختصاصی در طول یک سال بازدهی بیش از ۲۰ درصد کسب کند، کارمزد سبدگردان نیز افزایش می‌یابد. اما، در صورتی که سود خالص سبد کم‌تر از ۲۰ درصد یا ۲۰ درصد باشد کارمزد عملکرد برای سبدگردان لحاظ نشده و تنها کارمزد ثابت به سبدگردان تعلق می‌گیرد. برای درک بهتر موضوع به نمونه زیر توجه کنید:
یک سرمایه‌گذار یک میلیارد تومان در یک طرح سبدگردانی اختصاصی سرمایه‌گذاری می‌کند. کارمزد ثابت این طرح سبدگردانی ۱/۵ درصد بوده و ۱۵ میلیون تومان به عنوان کارمزد ثابت سالانه کسر می‌گردد. در پایان دوره یکساله، سرمایه‌گذار ۵۰ درصد سود می‌کند و مقدار سود سالانه با احتساب کسر کارمزد ثابت ۴۹۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است. در چنین شرایطی یک کارمزد عملکرد برای سبدگردان لحاظ می‌شود که طی آن ۲۰ درصد از سود خالص سبد دارایی، به عنوان کارمزد عملکرد به سبدگردان تعلق می‌گیرد.
توجه داشته باشید که کارمزد طرح‌های سبدگردانی می‌توانند متنوع باشند و در مواردی به صورت توافقی بین سرمایه‌گذار و سبدگردان تعیین شوند.
جمع بندی
با سبدگردانی اختصاصی، مزایا و معایب آن به صورت کامل آشنا شدید. نکته‌ای که بهتر است در رابطه با سبدگردانی در نظر بگیرید بازدهی آن است. در حقیقت، یک سبدگردانی خوب به معنی است که در درجه اول بازدهی سرمایه شما را نسبت به نرخ بهره بانکی افزایش داده و در درجه دوم، ارزش دارایی شما را در برابر تورم حفظ کند.
