آیا کسری 1805همتی بودجه 1404 قابل جبران است؟
بودجه 1404 با کسری ۱۸۰۵ هزار میلیارد تومانی روبه‌روست که از طریق فروش نفت، واگذاری دارایی‌ها و اوراق مالی تأمین خواهد شد. این کسری، علاوه بر ایجاد چالش‌های اقتصادی، احتمال تحقق اهداف رشد اقتصادی ۸ درصدی را نیز تهدید می‌کند. در این رابطه کارشناسان از احتمال عدم تحقق درآمدهای پیش‌بینی‌شده هشدار می‌دهند.
به گزارش به‌روزترین‌ها؛ ابراهیم بهادرانی مشاور عالی رئیس اتاق تهران، در جلسه‌ای که به بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ اختصاص داشت، از برآورد کسری تراز عملیاتی (درآمد منهای هزینه‌های جاری) در بودجه سال آینده خبر داد. وی در این باره اظهار کرد: این کسری حدود ۱,۸۰۵ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده است.
بهادرانی با اشاره به اینکه بودجه عمومی سال ۱۴۰۴ بالغ بر ۵ هزار و ۹۸۷ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده، افزود: منابع تأمین این بودجه از سه مسیر اصلی شامل درآمدهای دولت، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی، به دست خواهد آمد. در این راستا، پیش‌بینی شده است که درآمدهای دولت معادل ۲۲۷۵ هزار میلیارد تومان، فروش دارایی‌های سرمایه‌ای به مبلغ ۲,۳۳۲ هزار میلیارد تومان و فروش دارایی‌های مالی حدود ۱,۳۸۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: حدود ۳۸ درصد از منابع بودجه از طریق درآمدهای پایدار نظیر مالیات‌ها، سودهای دولتی و سایر منابع به دست خواهد آمد. همچنین ۳۹ درصد دیگر از طریق فروش نفت و اموال منقول و غیرمنقول تأمین خواهد شد، و ۲۳ درصد باقیمانده نیز از طریق فروش شرکت‌های دولتی و استقراض از بازار اوراق.
برآورد هزینه‌ها و چشم‌انداز رشد اقتصادی
مشاور عالی رئیس اتاق تهران هزینه‌های جاری دولت را برای سال ۱۴۰۴ حدود ۴,۰۸۱ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی کرده است. همچنین وی همچنین از تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و مالی به ترتیب با رقم‌های ۱,۱۹۶ هزار میلیارد تومان و ۷۱۰ هزار میلیارد تومان خبر داد.
بهادرانی در خصوص تورم، گفت: پیش‌بینی می‌شود نرخ تورم تا پایان سال به ۳۰ درصد کاهش یابد، اما به دلیل شرایط اقتصادی و نرخ بالای تورم نقطه به نقطه، دستیابی به این هدف دشوار به نظر می‌رسد. علاوه بر این، کاهش بودجه عمرانی نسبت به اهداف برنامه، منجر به تضعیف زیرساخت‌ها و عدم تحقق رشد اقتصادی ۸ درصدی در سال آینده خواهد شد.
چالش‌های پیش‌رو در تحقق درآمدهای نفتی و مالیاتی
بهادرانی در ارزیابی تحقق درآمدهای نفتی در لایحه بودجه، برآورد کرده است که فروش نفت در سال آینده به قیمت ۵۷.۵ یورو (معادل ۶۳ دلار) خواهد بود. این در حالی است که قیمت نفت برنت در حال حاضر معادل ۷۸ دلار است. به همین دلیل، پیش‌بینی می‌شود که درآمدهای نفتی پیش‌بینی شده در بودجه محقق نخواهد شد.
وی همچنین اشاره کرد: تولید روزانه نفت خام در ایران به ۳۷۵۰ هزار بشکه در روز پیش‌بینی شده است، در حالی که شرکت‌های بین‌المللی این رقم را ۳۲۵۰ هزار بشکه اعلام کرده‌اند.
نقد اوراق مالی و استقراض
بهادرانی همچنین به فروش ۷۰۰ هزار میلیارد تومان اوراق مالی در سال ۱۴۰۴ اشاره کرد و گفت: این رقم بسیار بالاست و ممکن است به دلیل محدودیت‌های مالی بازار سرمایه، به هدف نهایی خود نرسد.
وی همچنین تأکید کرد: فروش اوراق باید برای پروژه‌هایی انجام شود که بازدهی فوری و قابل توجهی داشته باشند، اما در حال حاضر، این مبالغ بیشتر برای تأمین هزینه‌های جاری دولت صرف خواهد شد.
نقاط مثبت و منفی لایحه بودجه 1404
مشاور عالی رئیس اتاق تهران از برخی نکات مثبت لایحه بودجه 1404 نیز سخن گفت: شامل کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی، کاهش حقوق گمرکی برای واردات ماشین‌آلات و مواد اولیه خطوط تولید، و افزایش منابع پایدار بودجه بود.
وی همچنین از افزایش معافیت‌های مالیاتی برای حقوق‌بگیران کم‌درآمد و یکپارچه‌سازی بودجه‌های مختلف مانند هدفمندی یارانه‌ها و بودجه دفاعی به عنوان موارد مثبت دیگر یاد کرد.
با این حال، به گفته بهادرانی، از جمله نقاط ضعف لایحه می‌توان به عدم ارائه برنامه مشخص برای تحقق اهداف رشد اقتصادی ۸ درصدی و کاهش تورم، همچنین کمبود راهکارهای عملی برای حل مشکلات بانک‌ها و عدم ایفای تعهدات دولت به صندوق‌های بازنشستگی اشاره کرد.
وی در نهایت توصیه کرد که برای رفع مشکلات اقتصادی، باید به سمت برنامه‌محوری حرکت کرده و بدنه دولت سبک‌تر شود. بنابراین باید بودجه دستگاه‌های موازی بررسی و حذف شود، و فضای کسب‌وکار به‌طور رقابتی‌تر برای اصلاحات اقتصادی بهبود یابد.
