تقاضا برای خرید خودرو 50درصد افت کرد!
در چهار ماه گذشته، بازار خودرو ایران با کاهش شدید تقاضا برای خرید خودرو روبه‌رو شده؛ آماری که نه فقط زنگ هشدار برای خودروسازان است، بلکه خبر از تغییر رفتار خریداران و شروع دوران جدید در این صنعت می‌دهد. گزارش پیش‌رو به پشت‌پرده این افت و دغدغه‌های مردمی می‌پردازد.
به‌روزترین‌ها| بازار خودرو ایران که سال‌ها کانون هجوم متقاضیان برای ثبت‌نام و خرید مستقیم از کارخانه بود، امسال با چرخش چشمگیری مواجه شده است. تازه‌ترین آمار نشان می‌دهد نیمی از تقاضا برای خرید خودرو از کارخانه در مدت کوتاهی از بین رفته است؛ موضوعی که نشان‌دهنده رسیدن بازار به نقطه عطف و لزوم بازنگری جدی در سیاست‌های تولید و فروش است. افزایش مخاطرات اقتصادی، نوسان قیمت‌ها، و کاهش جذابیت طرح‌های فروش، نگرانی‌های تازه‌ای را برای چه مصرف‌کنندگان و چه فعالان این بازار به وجود آورده که محور اصلی این گزارش را تشکیل می‌دهد.
کاهش تقاضا برای خرید خودرو
آمارهای تیر ۱۴۰۴، تصویر متفاوتی از بازار خودرو ایران و متقاضیان برای خرید خودرو به نمایش گذاشت؛ فقط ۵۲۰ هزار نفر برای خرید محصولات ایران‌خودرو ثبت‌نام کردند و این رقم کمتر از نصف متقاضیان اسفند گذشته است. در قسمت متقاضیان طرح عادی نیز تعداد ثبت‌نام‌کنندگان از ۲۴۰ هزار به ۹۵ هزار نفر کاهش یافته، که نشان از چرخش نگاه به بازار دارد.
یکی از مهم‌ترین دلایل این افول، کاهش شدید فاصله قیمت کارخانه تا بازار آزاد است. دیگر خبری از سود چشمگیر خرید خودرو در طرح‌ها نیست و انگیزه‌های دلالی به‌طور چشمگیری کم‌رنگ شده است. در این میان روایت‌های مردمی، ابعاد تازه‌تری به موضوع می‌دهد.
در این باره حتی یکی از ثبت‌نام‌کنندگان طرح مادران به «به‌روزترین‌ها» گفت: «مدتی پیش که اقدام به ثبت‌نام کردم، فاصله قیمت کارخانه تا بازار از جذابیت خوبی برخوردار بود اما الان که فاصله قیمتی کاهش یافته و این همه مدت است که پولم در حساب خودروساز است نمی‌دانم چکار کنم؟ خودم و همسرم خودرو داریم و این خودرو را هم برای سود بیشتر ثبت‌نام کرده بودم اما حالا نمی‌دانیم چه تصمیمی باید بگیریم.»
این روایت، بازتاب دغدغه‌ها و تردیدهایی است که این روزها میان بسیاری از متقاضیان شکل گرفته؛ به‌ویژه در شرایطی که دیگر سودآوری گذشته در این طرح‌ها به چشم نمی‌خورد. اگر روند رکود ادامه یابد و سیاست‌های فعلی بدون اصلاح باقی بماند، ممکن است این دغدغه‌ها به چالشی جدی‌تر برای بازار خودرو بدل شوند.
سیاست‌های غیرجذاب و مسیر پیش روی خودروسازان
بررسی ریشه‌های رکود، نشان می‌دهد کنترل قیمت‌ها بدون توجه به واقعیت‌های بازار، فقدان تنوع و افت کیفی، خودروسازان را با چالش روبه‌رو کرده است. اکنون کسانی بیشتر در صف ثبت‌نام ایستاده‌اند که واقعاً به خودرو نیاز دارند و انگیزه‌های سوداگرانه تضعیف شده است.
تشدید شرایط اقتصادی، افزایش هزینه‌های نگهداری خودرو و تمایل به خرید محصولات وارداتی مزید بر علت شده است. کارشناسان همچنین بر این باورند که تداوم اجرای سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری و نبود مشوق‌های واقعی، جذابیت خرید از کارخانه را به حداقل خواهد رساند و آمارهای فروش را تخت خواهد کرد.
در چنین شرایطی، اگر خودروسازان به جای نگاه صرفاً دستوری و کوته‌نگرانه، به سمت ارتقای کیفیت و افزایش ارزش افزوده محصولات حرکت نکنند، با چالش‌هایی همچون کاهش سودآوری، مازاد تولید و حتی اجبار در اصلاح ساختار روبه‌رو خواهند بود.
این رکود شاید فرصتی باشد برای بازاندیشی، چرخش راهبردی به سمت مشتری‌محوری و ارتقای شفافیت در فرایند فروش؛ امری که لازمه حیات دوباره صنعت خودرو در این روزهای پرچالش است.
همانطور که گفته شد، سقوط ۵۰ درصدی متقاضیان خرید خودرو در چهار ماه اخیر، نماد عبور دوران دلالی و آزمون جدیدی برای صنعت و بازار خودرو است. پیام روشن این تحولات آن است که دوران سودآوری تضمین‌شده برای ثبت‌نام‌کنندگان گذشته و بازار خودرو به سمت تعادل و مخاطبی واقعی حرکت می‌کند.
خودروسازان باید با ارتقای کیفیت، قیمت‌گذاری مبتنی بر واقعیت بازار و ارائه تسهیلات و خدمات متنوع به‌دنبال بازگشت اعتماد مشتریان باشند. سیاست‌گذاران هم باید شرایط رقابت‌پذیری را تقویت کنند تا بازار به سوی نقطه‌ای شفاف، متعادل و پایدار حرکت کند و تجربه شیرین انتخاب آگاهانه، سهم مصرف‌کننده ایرانی شود.
