تب مالت همین نزدیکی است، لبنیات فله مصرف نکنید
نايب‌رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس از شيوع تب مالت در كشور خبر مي‌دهد و معتقد است كه سازمان دامپزشكي و وزارت جهادكشاورزي در اين زمينه كوتاهي كرده‌اند و هيچ كوتاهي پذيرفتني نيست اما رئيس سازمان دامپزشكي، مي‌گويد كه با امكانات كم، خوب عمل كرده‌ايم و هيچ كوتاهي در ميان نيست.حالا پرونده تب مالت باز شده و البته مثل بسياري از مشكلات ديگر در حوزه سلامت، باز هم معضل اصلي نبودن متولي واحد است.
نايب‌رئيس كميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلامي به همشهري مي‌گويد:«سازمان دامپزشكي در زمينه كنترل و مبارزه با تب مالت كوتاهي كرده است و بايد جوابگو باشد. چرا بايد وقتي يك بيماري قابل پيشگيري است و مي‌توان با واكسيناسيون، جلوي شيوع آن را گرفت، بيماري در كمين مردم باشد ؟ هيچ قصوري در اين زمينه پذيرفتني نيست. غذاي مصرفي مردم بايد بهداشتي باشد.»
دكتر عبدالرحمان رستميان با اعلام اينكه براساس اطلاعاتي كه به من داده شده است تب مالت در كشور شيوع يافته و وزارت جهاد بايد در اين زمينه پاسخگو باشد، مي‌گويد:«به همين دليل از وزير جهادكشاورزي دعوت كرده‌ايم به كميسيون بهداشت مجلس بيايند و پاسخگو باشند. بايد گزارشي در مورد نحوه واكسيناسيون دام‌ها به كميسيون بهداشت ارائه كنند.علاوه براين، درزمينه واردات بي‌رويه گوشت و استفاده از سموم كشاورزي در ميوه‌ها هم از ايشان سؤال خواهيم كرد ودرصورت قانع نشدن نمايندگان آن را به صحن خواهيم كشاند.نظارت بر مواد غذايي جزو اولويت‌هاي امسال كميسيون بهداشت مجلس به شمار مي‌رود و بايد وظايفي كه در برنامه پنجم توسعه براي وزارتخانه‌هاي جهادكشاورزي و بهداشت و درمان ديده شده مورد توجه واقع شود.» حالا كه شما اين گزارش را مي‌خوانيد احتمالا رئيس سازمان نظام پزشكي در جلسه‌اي با اعضاي كميسيون بهداشت شركت كرده تا توضيح بدهد ماجراي شيوع دوباره تب مالت در ايران چيست.
واكسيناسيوني كه نيست
دكتر علي اكبر سياري، معاون وزير بهداشت در گفت‌وگو با همشهري ريشه شيوع تب‌مالت را چنين توضيح مي‌هد:«به‌دليل آنكه راه انتقال تب مالت از طريق دام به انسان است حتما بايد دام‌ها واكسينه شوند و اين در حالي است كه واكسيناسيون انجام نمي‌شود. تا زماني كه واكسيناسيون انجام نشود، مشكل به قوت خود باقي است و جاي نگراني هم وجود دارد و مسئوليت تب مالت در كشور بر عهده دامپزشكي است.»
اما رئيس سازمان دامپزشكي كشور در گفت‌وگو با همشهري با بيان اينكه نخستين قدم براي كنترل تب مالت در كشور، پوشش واكسيناسيون دام‌هاي واجد شرايط است، مي‌گويد:بالغ بر 30ميليون واكسيناسيون، براي مبارزه با تب مالت انجام شده كه اين ميزان، حدود 7تا 10درصد از برنامه پيش‌بيني شده بيشتر است.
دكتر مهدي خلج با اشاره به اينكه در زمينه پيشگيري از تب مالت، با وجود كمبود امكانات كار خودمان را انجام داده‌ايم اما براي كنترل بهينه با موانعي مواجه هستيم، مي‌گويد:« پيشگيري از تب مالت و كنترل آن، منابع مالي و نيروي انساني و امكانات مي‌خواهد.براي توسعه پوشش واكسيناسيون دام‌ها در سال جديد هم قرار شده اگر در واكسيناسيون دام مشكل داشتيم حدود 2 ميليون واكسن از خارج وارد كنيم.» دكتر خلج، آمار شيوع تب مالت در دام‌ها‌يي كه تحت پوشش سازمان دامپزشكي است را 8در هزار اعلام مي‌كند و مي‌گويد:«با توجه به اينكه اين ميزان شيوع در بين 950هزار راس دام گزارش شده، اين ميزان شيوع بالا نيست. ابتداي سال گذشته نامه‌اي به وزير بهداشت نوشتيم و از ايشان تقاضا كرديم كه بخشي از اعتبارات حوزه سلامت را به سازمان دامپزشكي بدهند تا ما بتوانيم در پيشگيري از آن استفاده كنيم كه تا الان هنوز اتفاق مثبتي انجام نشده است.
در گذشته‌هاي دور، هرگاه براي كنترل تب مالت، نياز به امكانات داشتيم وزارت بهداشت كمك‌هاي خوبي مي‌كرد. حتي تعدادي از ماشين‌هاي شبكه‌هاي بهداشتي را در اختيار دامپزشكي قرار مي‌داد اما هم‌اكنون اين همكاري‌ها وجود ندارد كه البته به‌دليل آن است كه وزارت بهداشت هم با كمبود امكانات مواجه است.» رئيس سازمان دامپزشكي واكسيناسيون، شناسايي دام‌هاي آلوده و حذف كشتار آنها را مسيرهاي مبارزه با تب مالت معرفي مي‌كند و توضيح مي‌دهد:«در كنار اينها آموزش عمومي براي همه مردم و به‌ويژه روستائيان و دامداران ضروري است و وزارت بهداشت در اين زمينه بايد به‌طور جدي اقدام كند.ما هم براي جلوگيري از عرضه شير فله و فرآورده‌هاي دامي غيرپاستوريزه و فله به تمام استانداري‌ها در سراسر كشور بخشنامه كرده‌ايم. سال گذشته بالغ بر 2 ميليون و 250هزار بازديد از مراكز كشتار داشتيم و هزار تن فرآورده‌هاي خوراكي آلوده را از مصرف انساني حذف كرديم.» دكتر خلج معتقد است كه بايد براي كنترل و مبارزه با تب مالت همكاري بين بخشي بين وزارت بهداشت و سازمان دامپزشكي بيشتر شود.
تبي كه هميشه هست
اما شيوع تب مالت در كشور چقدر است ؟ دكتر محمود نبوي، معاون مركز مديريت بيماري‌هاي واگير‌دار وزارت بهداشت به همشهري مي‌گويد:« به‌دليل آنكه بيماري تب مالت يك بيماري بومي در كشور است هميشه هست و ريشه كني آن امكان‌پذير نيست.حداكثر شيوع تب مالت در ايران، در سال 1360گزارش شد كه 90هزار مورد به تب مالت مبتلا شدند. در حدود سال‌هاي 88و 89ميزان ابتلا كاهش يافت و به حدود 12هزار مورد در سال رسيد.در چند سال اخير به‌دليل تحريم‌ها، بين 12تا 16هزار مورد ابتلا به تب مالت گزارش شد و در سال 93، شيوع تب مالت به ميزان 18هزار مبتلا در سال رسيد كه چون نسبت به سال‌هاي قبل دوباره افزايش داشته، نگراني ايجاد كرده است.»
همزمان رئيس اداره بيماري‌هاي قابل انتقال بين انسان و حيوان وزارت بهداشت نيز از افزايش 50درصدي موارد ابتلا به تب‌مالت از سال 89تا سال 92خبر مي‌دهد و مي‌گويد: براساس برآوردها، امسال اين آمار از مرز 20هزار مورد هم گذشت. به گزارش ايرنا، دكتر محمدرضا شيرزادي با تأكيد بر اينكه موارد ابتلا به تب‌مالت در كشور افزايش قابل توجهي داشته است، توضيح مي‌دهد: علت اصلي اين افزايش اين است كه نتوانسته‌ايم بيماري را در دام‌ها كنترل كنيم و از سوي ديگر نيز اقبال مردم به مصرف فرآورده‌هاي لبني غيرپاستوريزه مانند شير فله‌اي بيشتر شده است. فرآورده‌هاي لبني فله‌اي تحت نظارت‌هاي بهداشتي قرار ندارد بنابر اين احتمال آلودگي آن نيز زياد است. مردم بايد بپذيرند كه از مصرف فرآورده‌هاي لبني غيرپاستوريزه به‌طور جدي خودداري كنند. به گفته وي 70درصد موارد ابتلا به تب مالت در روستاها و به‌دليل تماس مستقيم با دام و 25درصد موارد ابتلا نيز در مناطق شهري و به‌طور عمده به‌دليل مصرف فرآورده‌هاي لبني غيرپاستوريزه اتفاق مي‌افتد. اينكه شهرنشين‌ها لبنيات فله مصرف كنند يا خير در اختيار خودشان است اما در روستاها و دامداري‌ها نمي‌شود مانع تماس انسان و دام شد.بايد منتظر ماند و ديد كميسيون بهداشت مجلس كه براي حل اين مشكل پيشقدم شده، چه تصميمي خواهد گرفت؟
تب مالت چه نشانه‌هايي دارد؟
تب مالت نوعي باكتري عفوني است كه از حيوان به انسان و بيشتر از طريق شير، پنير و ساير لبنيات غيرپاستوريزه منتقل مي‌شود. علائم تب مالت مي‌تواند شامل تب، درد مفاصل و خستگي باشد. علائم و نشانه‌هاي تب مالت مشابه آنفلوآنزاست و شامل تب، لرز، تعريق، ضعف، خستگي، درد كمر، مفاصل و عضلات و سردرد مي‌شود. اين علائم پس از چند هفته تا چند‌ماه از بين رفته و مجدداً برمي‌گردد. در برخي افراد، تب مالت مي‌تواند مزمن باشد و علائم آن تا چند سال حتي پس از درمان پايدار باقي بماند.