بررسی عوامل موفق نبودن ایران در تجارت الکترونیکی

به گزارش خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در حالی که در کشورهای توسعه یافته تجارت برخی اقلام تا 90 درصد به صورت برخط انجام می‌شود، حجم تجارت الکترونیکی در ایران بسیار ناچیز است و شاید بتوان گفت که ایران در نقطه صفر تجارت الکترونیکی قرار دارد.
ادامه هزینه کم خرید و فروش الکترونیکی در ایران و حجم تجارت الکترونیکی ما در بین 60 کشور دنیا، شکاف دیجیتالی کشور ما را روز به روز نسبت به دنیا بیشتر می‌کند و برای رفع این شکاف عمل کردن به تئوری‌های موجود و وعده‌ها می‌تواند ما را از معضلات کنونی نجات دهد.
برای عملی سازی تجارت در اینترنت، غیر از آموزش و آشنایی با راهکارهای راهبردی و عملیاتی به دو پشتوانه‌ مهم ارتباطات و مخابرات و موسسات بانکی و مالی نیازمندیم که متاسفانه کشور ما در حال حاضر از این دو اهرم انطور که باید بهره نبرده است و در این زمینه از نظر عملی پیشرفت چشمگیری نداشتیم.
در رابطه با مشکلات مخابراتی هم مسایلی وجود دارد؛ البته شرکت مخابرات طی دو سال اخیر توجه به پهنای باندها را بیش‌تر کرده و استفاده از تکنولوژی جدید را دنبال می‌کند اما استفاده از فیبر نوری در بین مراکز همچنان وجود داشته و مشکلات توسعه در این بخش شامل تحریم‌های اقتصادی، عدم پشتیبانی از تجهیزات وارداتی توسط شرکت‌های سازنده و هزینه‌ی بالای فیبر نوری هم وجود دارد.
ارایه نشدن پهنای باند کافی و سیاست اقتصادی دولت و مشکلات در بخش استفاده از ماهواره از دیگر مشکلات در این زمینه است.
برات قنبری – عضو هیات مدیره بانک ملی – در این باره در گفت‌وگو با ایسنا معتقد است: اتصال بانکداری الکترونیکی به تجارت الکترونیکی موجب موفقیت بانکداری الکترونیکی در سطح بنگاه‌ها و شبکه‌های توزیع می‌شود، که همکاری زیر ساخت‌های مخابراتی با شبکه‌های سراسری بانکی کشور از الزامات رسیدن به این مهم است.
او ادامه داد: زیرا در صورت بروز مشکل در مخابرات و سیستم ارتباطی، خدمتی که در سراسر کشور از طریق بانکداری الکترونیکی ارائه می‌شود، ‌هزاران تراکنش در سراسر کشور را دچار مشکل می‌کند و وجود چنین مشکلات زیرساختی اعتماد مشترکان به تجارت در فضای سایبر را موجب می‌شود.
فعال نبودن سیستم‌های مالی مانند کارت‌های اعتباری یکی دیگر از معضلات مهم در تجارت الکترونیکی است و بعضی از بازرگانان به علت عدم ارایه‌ این خدمات در داخل کشور مجبورند از کارت‌های بازرگانی خارجی استفاده کنند، این مساله گذشته از آنکه به جایگاه بازرگانان ایران صدمه می‌زند برای استفاده از آن نیز باید هزینه بپردازند.
بنابراین یکی از گام‌های مهم در پیشرفت تجارت الکترونیک در کشور ارایه مناسب‌ خدمات کارت اعتباری از طرف بانک‌هاست. با نبودن کارت اعتباری بین‌المللی در کشور صحبت از تجارت الکترونیکی معنایی ندارد. حال باید دید بانک‌ها انگیزه انجام این کار را دارند و یا باید آن را به بخش خصوصی سپرد.
قنبری در این باره نیز با تاکید بر توسعه کارت‌های اعتباری و خرید‌های الکترونیکی ادامه داد: با هدف توسعه شهر و بانکداری الکترونیکی برنامه‌ای تهیه و تدوین کرده‌ایم تا در سال 88 بیش از 13 درصد شهروندان کشورمان کارت‌های اعتباری دریافت کنند و این رقم در سال 1389 به 20 درصد کل جمعیت کشور برسد.
*اختلال در شبکه‌های ارتباطی عامل سلب اعتماد مردم
علی‌اکبر صفوی – استاد دانشگاه – در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان این که اختلالات در سیستم اینترنت و پیامک خسارات متعددی را بر جامعه تحمیل می‌کند، تصریح کرده است: اصولاً در جوامع امروزی که اینترنت ابزار اطلاع‌رسانی و خدمات‌رسانی برای مردم است در صورتی که اگر اختلالی در این شبکه ایجاد شود مردم از دو جهت اطلاع‌رسانی و خدمات ضرر می‌بینند.
این متخصص فن‌آوری اطلاعات بر این باور است که اختلال در شبکه‌های ارتباطی اعتماد مردم نسبت به سرمایه‌گذاری در تجارت الکترونیکی را سلب کرده و از آنجا که بیش‌تر سرمایه‌گذاران و فعالان این بخش جوانان هستند ضررهای جبران‌ناپذیری به آنان وارد خواهد شد.
*سرعت در تجارت الکترونیکی در کنار امنیت ملاک است
علی صنایعی ـ کارشناس ـ نیز درباره توسعه تجارت الکترونیکی معتقد است: دولتمردان باید تجارت الکترونیکی را جدی بگیرند. هر چند تنها نباید منتظر بود تا دولت در راستای برقراری دولت الکترونیک اقدام کند باید دید شهروندان نیز برای تحقق این مهم چه کرده‌اند. فرهنگ استفاده از دولت الکترونیک باید بین مردم نهادینه و به صورت یک اصل اساسی اجرایی شود البته این در کشور ما تا از نظر قانونی الزام آور نشود همه‌گیر نخواهد شد.

او با اشاره به اینکه سرعت در استفاده از IT، بانکداری الکترونیکی و تجارت الکترونیکی در کنار امنیت ملاک است خاطرنشان کرد: در آینده ورود موبایل در عرصه بانکداری و تجارت الکترونیکی بسیار اهمیت پیدا خواهد کرد و باید از لحاظ امنیتی و فرهنگی زیرساخت‌های آن را از حالا آماده کنیم. کسب و کار و دولت الکترونیکی باید با استفاده از امکانات روز دنیا همزمان صورت بگیرد.
*موانع تجارت در فضای مجازی کمتر از فضای حقیقی
موانع تجارت در فضای مجازی به دلیل راحتی ورود به این فضا کمتر از فضای حقیقی است و یکی از راه‌های ایجاد فروشگاه‌ در فضای مجازی حمایت در راستای الگوسازی در این فضاست. به این ترتیب حتی می‌توان برندسازی کرد که تنها یک اسم نیست، بلکه فرهنگ‌سازی خواهد بود.
به عقیده تحلیلگران آموزش به تازه ‌واردان فضای مجازی در حوزه تجارت الکترونیکی، الگوسازی و برندسازی اولین گام‌هایی است که می‌توان با آن، این نوع تجارت را رونق داد.
*نیاز به سطوح بالاتری از توانایی در تجارت الکترونیکی
با تمام این اوصاف برای پیشرفت در حوزه تجارت الکترونیکی باید امکانات و توان خود را در نظر بگیریم. در مسیری که طی شده به نظر می‌آید که ما می‌توانستیم و باید بتوانیم به سطوح بالاتری از توانایی در تجارت الکترونیکی و وب‌سایت‌ها برسیم. مقررات و تجربه نشان داده این توان در کشور وجود دارد و مدیران می‌توانند این کار را انجام دهند. بنابراین در شرایط کنونی که بین امکانات موجود و کاربردها از طریق وب سایت‌ها ارتباط برقرار شده است، زیرساخت‌ها هم باید پیش از پیش تقویت شوند.