راه‌حل برای جلوگیری از یخ زدن بال هواپیما
کاوه جهان آرای: ممکن است شما نیز قیل از زمان پرواز خود مدت زیادی را منتظر یخ‌زدایی از بال هواپیما بوده‌اید. یخ‌هایی که اگرچه ممکن است ظاهر زیبایی داشته باشند ولی در عمل و به ویژه در حین پرواز بسیار خطرناک اند. این فرایند هرچند سختی زیادی ندارد ولی بخش بسیار مهمی از وقت با ارزش مسافران را که می‌بایست صرف لذت بردن از سفر شود را به هدر می‌دهد.
پوشش تراوای لغزنده برای جلوگیری از یخ زدگی سطوح و بال های هواپیما
اگر شما هم مسافرت هوایی از مناطق سردسیر به ویژه در فصل زمستان را تجربه کرده باشید حتما دچار یکی از انتظار‌های طولانی برای یخ زدایی از بال هواپیما شده اید. فرایندی که در طی آن ماشین حامل مواد یخ زدا با پاشیدن این مواد بر روی بال هواپیما یخ زدگی را از روی آن پاک می‌کنند، فرآیندی ساده اما وقت‌گیر.
برای کاهش این زمان دانشمندان راه حلی را ارائه کرده‌اند که در طی آن ماده‌ای به خصوص با کاهش دما ماده‌ای لغزنده را از خود تراوش می‌کند که از شکل گیری و چسبیدن یخ بر روی سطح جلوگیری می‌کند، به این ترتیب نیازی به فرایند وقت گیر و هزینه زای یخ زدایی نیز نخواهد بود.
ژل ارگانیک خودروان‌ساز یا به صورت مخفف انگلیسی SLUG، ماده‌ای است که گروه محققان برای این کار توسعه داده است. این ماده تشکیل شده است از یک ژل و یک ماده‌ی دافع مایعات است که درون بستری از جنس رزین سیلیکون قرار گرفته‌اند. برای اتصال این ماده به بال‌های هواپیما، ماده در ابتدا پخت می‌شود و سپس به عنوان یک فیلم جامد نیمه شفاف بر روی سطح قرار می‌گیرد. هنگامی که دما به زیر دمای یخ زدگی می‌رسد، این فیلم ماده‌ی دافع مایعات را از خود به بیرون تراوش می‌کند که بسیار لغزنده است و در نتیجه یخ بر روی آن نمی‌چسبد. با بالا رفتن مجدد دما این ماده‌ی لغزنده مجددا به درون فیلم باز می‌گردد تا برای استفاده‌ی بعدی آماده باشد.
به گفته‌ی یکی از این پژوهشگران، ایده‌ی اصلی ساخت چنین ماده‌ای از حلزون‌ها گرفته شده است که در طی روز زیر خاک می‌مانند و در طی شب که دما کاهش پیدا می‌کند به روی سطح زمین می‌آیند. شما هیچ وقت یک یک حلزون کثیف نمی‌بینید چرا که این جاندار همیشه مخاط مایعی را از خود تراوش می‌کند که آلودگی‌ها را از سطح بدن او دفع می‌کند. آن‌ها از همین پدیده برای ساخت ژلی با ویژگی همگرفت (syneresis) بهره گرفته‌اند که در طی آن در زمان مورد نیاز ژل از مایع درون خود جدا می‌شود.
اگرچه این فناوری توانایی‌های بالقوه‌ی خود را به خوبی به نمایش گذاشته است، فناوری‌های دیگر بسیاری نیز تاکنون برای چنین کاری معرفی شده‌اند. فناوری‌هایی که چندی پیش در زومیت با آن‌ها آشنا شده اید. فناوری‌های بر پایه‌ی رساناسازی سطوح به کمک گرافن و گرمایش از درون بال‌ها یا ایجاد سطوحی با آبدوستی و آبگریزی متناوب که می‌توانند رقبایی قدرتمند برای ژل هوشمند معرفی شده به شمار آیند.
البته کاربردهای چنین فناوری به بال‌های هواپیما محدود نمی‌شود و می‌توان از آن در کاربردهای دیگری همچون پوشش‌های ضد جلبک برای کشتی‌ها یا پوشش‌های بسته بندی‌ها یا قالب‌های فلزی بهره گرفت.
نتایج به دست آمده طی پژوهش این گروه به زودی در نشست انجمن شیمی آمریکا به اطلاع عموم خواهد رسید.
