غافلگیری مسئولان در میدان ترابردپذیری

ترابردپذیری چیست؟

ترابردپذیری شماره‌های تلفن همراه که در دنیا با موضوع Mobile number portability یا به اختصار MNP شناخته می‌شود، به دنبال برقراری شرایط عادلانه ارتباطی به دور از محدودیت‌هایی نظیر فرکانس، نامبرینگ، میزان پوشش جفرافیایی دکل‌های ارتباطی، شناسه‌های یونیک متعلق به اپراتورهای موبایل و ثابت است.
به موجب اجرای این طرح که سابقه‌ای ۱۶ ساله در دنیا دارد، مشترکان تلفن‌های همراه می‌توانند بدون تغییر شماره یا سیم‌کارتشان وارد اپراتوری دیگر که باب میل‌شان است، شوند.
قدرت انتخاب، مهم‌ترین مزیتی است که رگولاتوری با اجرای این طرح ملی در اختیار مردم قرار داد تا به اختیار با سیم‌کارتی که در دست دارند به سمت همراه اول، ایرانسل یا رایتل بروند.
قطعا چنین طرحی سبد محصولات اپراتورها را در ویترینی یکپارچه جهت جلب توجه مشترکان قرار می‌دهد و هر کدام که رنگ و لعاب بیشتری داشته باشند، برنده اصلی به حساب می‌آیند و سیل تقاضا به سمت شبکه آن روانه می‌شود.

دو سناریوی همزمان حاکمیت برای جدال با کهنه کاران

اما نکته قابل تأمل که سناریوی عظیمی را در پشت خود داشت، هم‌زمانی اجرای این طرح با «رومینگ ملی» بود.
رومینگ ملی هم از دیگر طرح‌های تکلیفی وزارت ارتباطات به اپراتورهای موبایل بود که در عین بی‌عدالتی دنبال ایجاد مساوات و برابری بود.
رومینگ ملی طرحی کلان و بین اپراتوری بود که با اجرای آن اپراتورهای بزرگتر بازار ملزم شدند تا شبکه خود را روی دیگر مشترکان اپراتورهای دیگر بگشایند.

از خزر تا خلیج فارس

اپراتور سوم ارتباطی که در جامعه با عنوان تجاری «رایتل» شناخته می‌شود و تا پیش از اجرای رومینگ ملی آنتن‌دهی کمی در کشور داشت، به مدد این طرح یک شبه به شعار «پوشش سراسری، از خزر تا خلیج فارس» دست یافت.
رومینگ ملی می‌گوید، اپراتورهای موبایلی که در نقطه‌ای خاص دارای آنتن هستند، آنتن‌شان را با اپراتورهای دیگر که پوشش ندارند به اشتراک بگذارند تا به این طریق پوشش سراسری حاصل شود.
این طرح بین اپراتوری فشار اصلی را بر اپراتورهای بزرگتر و قدیمی دارد تا سرمایه فیزیکی و امکانات سخت‌افزاری خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.
اثبات این ادعا کار پیچیده‌ای نیست و تنها کافی است نگاهی به تجارب جهانی رومینگ بین اپراتوری داشته باشیم.
حاکمیت با این اقدام قدرت را بین اپراتورها از منظر تجهیزات شبکه‌ای پخش و در واقع با سرمایه بزرگان بازار، راه را برای توسعه بیزینس دیگران (کسب‌وکارهای نوپا) هموار می‌کند.

رها شدن تیر از چله کمان

در چنین شرایطی، گام بلندتر ترابردپذیری را برداشت که به زعم عده‌ای از کارشناسان حوزه ارتباطی، مثابه رها کردن تیر از چله کمان به سمت قلب اپراتور قدیمی و در واقع کهنه‌کار بود.
از آن جهت که کهنه‌کاران همواره با توجه به سهم عمده‌شان از بازار، دست به تحریک یا اقداماتی غیررقابتی می‌کنند، حاکمیت ارتباطات هم گمان کرد با این دو اقدام استراتژیک قادر به واگشایی و تمرکززدایی قدرت از یک اپراتور خواهد بود.
اما بعد از اجرای ترابردپذیری در تیر ماه سال جاری و طی کردن زمان آزمایشی این طرح، دفتر بررسی‌های فنی اقتصادی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات گزارشی را از وضعیت حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات منتشر کرد که نشان می‌داد در بازه زمانی اجرای ترابردپذیری تا شهریور سال جاری، اپراتور قدیمی‌تر توانسته به جایگاه قابل قبول‌تری به نسبت دیگر فعالان حوزه ارتباطات همراه دست یابد.
براساس این گزارش اپراتور همراه اول براساس دامنه‌های ارتباطی خود رتبه اول را به دست آورده، ایرانسل در رده دوم قرار گرفته و رایتل با عملکردی نامناسب حتی تعدادی از مشترکان قبلی خود را نیز از دست داده است.

وضعیت ارتباطات موبایلی کشور در یک نگاه

تحقیقات اخیر این بخش دولتی نشان می‌دهد که مجموع خطوط واگذار شده در کشور ۱۵۰ میلیون و ۲۳۸ هزار و ۴۳۹ بوده که از این تعداد ۷۸ میلیون و ۸۰۵ هزار و ۶۱۷ شماره تا پایان شهریور سال جاری فعال شده است.
مرور معیار ارزیابی وضعیت اپراتورها در فصل تابستان نشان می‌دهد که شرکت ارتباطات سیار ایران موفق شده تا شهریور ماه سال جاری به ۴۵ میلیون و ۶۱۹ هزار و ۸۱ مشترک فعال و به عبارتی ضریب نفوذ ۵۷٫۲۵ درصدی دست یابد. همراه اول از مجموع ۶۴ میلیون و ۷۹۱ هزار و ۴۰۵ شماره فروخته شده، توانسته ۱۴ میلیون و ۷۸۰ هزار و ۴۹۱ مشترک دایمی و ۳۰ میلیون و ۸۳۸ هزار و ۵۹۰ مشترک اعتباری را فعال کند.
اپراتور دوم ارتباطی نیز در رقابتی سفت و سخت و البته اختلافی ۱۴ میلیون شماره‌ای توانسته به ضریب نفوذ ۳۹٫۱۹ درصدی دست یابد. ایرانسل با مجموع ۳۱ میلیون و ۲۲۸ هزار و ۸۳۷ شماره فعال توانسته تا پایان شهریور سال جاری ۳۱۲ هزار و ۲۸۹ مشترک فعال دایمی و ۳۰ میلیون و ۹۱۶هزار و ۵۴۸ مشترک فعال اعتباری در شبکه‌اش داشته باشد.
اپراتور سوم ارتباطی هم که به واسطه ضریب نفوذ ۲٫۴۶ درصدی چندان جایگاهی در بازار ارتباطات همراه ندارد اما توانسته تاکنون یک میلیون و ۹۵۷ هزار و ۶۹۹ مشترک فعال داشته باشد. رایتل تا پایان بازه زمانی مذکور ۶ میلیون و ۶۱۳ هزار و ۸۴۵ سیم‌کارت فروخته است.

اپراتور پیشتاز در ترابردپذیری شماره های تلفن همراه

با توجه به اینکه گزارش‌های آماری فصل بهار نیز در رسانه‌ها منتشر شد به راحتی می‌توان به قیاس عملکردی اپراتورهای ارتباطی پرداخت.
همراه اول در سه ماه حد فاصل خرداد تا شهریور دو میلیون و ۴۵۰هزار و ۳۳۸سیم‌کارت جدید فروخته که از این تعداد ۹۵۷ هزار و ۲۳۸ سیم‌کارت فعال شده است.
نکته عجیبی که در گزارش وزارت ارتباطات مشاهده می‌شود، این است که آمار خطوط واگذار شده ایرانسل کاهش یافته است.
اپراتور سوم ارتباطی هم که سال‌ها انحصار ۳G را در دست داشت و مانع ورود همراه اول و ایرانسل به خدمات‌دهی شده بود، مجموع خطوط واگذار شده‌اش در نهایت تعجب کاهش یافت.
آمارها می‌گوید، رایتل تا خرداد سال جاری ۷۲۵۷۲۷۳سیم‌کارت واگذار شده داشته که در شهریور به ۶۶۱۳۸۴۵ سیم‌کارت رسیده است. یا به عبارتی ۶۴۳۴۲۸ سیم‌کارت این اپراتور نیست شده است.

سهم خواهی و سهم دهی اپراتورها

نمودارهای مربوط به درصد سهم بازار اپراتورهای تلفن همراه کشور نیز نشان می‌دهد که تا پایان شهریور سال جاری همراه اول ۵۸ درصد سهم بازار ارتباطات همراه ایران را در اختیار داشته و همچنان اپراتور غالب بوده است. ایرانسل با سهم ۳۹٫۵ درصدی در جایگاه اپراتور دوم بازار و رایتل هم با سهم ۲٫۵ درصدی به مقام آخر رسیده است.
سهم همراه اول، ایرانسل و رایتل در خرداد ماه سال جاری به ترتیب ۵۷، ۴۰ و ۳ درصد بوده است.
با توجه به اینکه برای نخستین بار سهم بازار دو اپراتور(ایرانسل و رایتل) به نفع اپراتور غالب کاهش می‌یابد، متوجه نکته مهمی می‌شویم که شاید خط بطلانی بر تمامی اظهارنظرات پیشین مسوولان اپراتورهای کوچک باشد.

اپراتوری که یکباره از قله به دامنه افتاد

سیدمجید صدری -مدیرعامل اپراتور سوم موبایل- هفته دولت سال جاری در مراسم وزارت ارتباطات، بیشترین ترابردها در زمان اجرای آزمایشی را به رایتل عنوان کرد.
این در حالی است که وی اخیرا گفت‌وگویی با یکی از رسانه‌ها داشته و از اجرای طرح ترابردپذیری گلایه کرده است.
وی (مدیر عامل رایتل) گفته است ترابردپذیری را حق انتخاب مشترکان می‌دانم اما در صورتیکه این طرح زیان‌ده و برای ما ارزش‌افزوده لازم را به همراه نداشته باشد، از سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی می‌خواهیم نسبت به اصلاح شرایط و تغییر آن اقدام کند چرا که به طور قطع ادامه رقابت در چنین وضعی امکانپذیر نخواهد بود.
حال چه چیز معادلات مسئولان را به هم ریخته که علی‌رغم تمامی برنامه‌ریزی‌ها و سناریوهای از قبل تعریف شده با نتیجه‌ای معکوس مواجه می‌شوند، مشخص نیست.
از سوی دیگر ترابردپذیری شماره‌های تلفن همراه، قرار بود طرحی در راستای منافع مشترکان موبایل کشور باشد، چطور می‌شود که مدیر یک اپراتور صراحتا در برابر آن گارد می‌گیرد و حتی به شکلی غیرمستقیم انگشت تهدید به سمت آن نشانه می‌رود؟!
آیا مخالفت با حکم حاکمیت اساسا شدنی است؟!

 منبع: ایسنا