چالش ناسا برای پرورش گیاه در فضا
موبنا – در محیط فضا دانه‌ها بدون وجود نیروی جاذبه، شناور می‌شوند، آب به سمت پایین نمی‌ریزد بلکه قطره‌های آن بالا می‌روند و ممکن است ریشه‌ها را از بین ببرند. بنابراین برای پرورش گیاهان در فضا، نور مصنوعی و پنکه‌ها باید به گونه‌ای باشند که جایگزین خورشید و باد شوند.
به گفته مسئولین ناسا، باغبانی در فضا برای نسل بعدی کاشفانی که در ماموریت‌های ماه یا مریخ که شاید ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد، به غذا نیاز دارند، ضروری خواهد بود.
مواد مغذی ضروری مانند ویتامین‌های C و K، در غذاهای منجمد به تدریج از بین می‌روند. فضانوردان بدون مصرف این ویتامین‌ها، در برابر عفونت‌ها، انعقاد ضعیف خون، سرطان و بیماری قلبی، آسیب‌پذیرتر خواهند بود. بنابراین ناسا، توجه متخصصان گیاه‌شناسی حرفه‌ای و باغبانان تازه‌کار – دانش‌آموزان دبیرستانی – به این برنامه معطوف داشته است تا در این زمینه از آنان کمک بگیرد.
“کارل لویس”(Carl Lewis)، رئیس “باغ گیاه‌شناسی فرچایلد” (Fairchild Tropical Botanic Garden) که سرپرستی این برنامه را بر عهده دارد، توضیح داد: دهها هزار گیاه خوراکی روی زمین وجود دارند که احتمالا مفید خواهند بود و انتخاب گیاهانی که بهترین گزینه برای تولید غذای فضانوردان هستند، مشکل بزرگی محسوب می‌شود.
این باغ که در شهرستان میامی واقع در فلوریدا قرار دارد، ۱۰۶ گونه گیاه را در خود جای داده است که شاید امکان پرورش آنها در فضا وجود داشته باشد. ۱۵ هزار دانش‌آموز از ۱۵۰ مدرسه برای پرورش گیاهان در شرایط مشابه فضا، در این برنامه ثبت‌نام کرده‌اند. دانش‌آموزان باید با استفاده از جعبه‌هایی مجهز به چند چراغ که شبیه به جعبه‌های رشد گیاهان در فضا هستند، از گیاهان مراقبت و داده‌های مربوط را ثبت کنند. این داده‌ها نهایتا در اختیار ناسا گذاشته می‌شود.
این پروژه چهارساله، تقریبا در نیمه راه به سر می‌برد و یک بودجه ۱.۲۴ میلیون دلاری از ناسا دریافت کرده است.
فضانوردانی که در ایستگاه فضایی در ۲۵۰ مایلی زمین زندگی می‌کنند، در پرورش گیاه با شکست مواجه شدند. نخستین جعبه قابل حمل پرورش گیاه در فضا موسوم به ” وگی” (Veggie) که به لامپ‌های LED مجهز بود، در سال ۲۰۱۴ آزمایش شد. برخی از کاهوهایی که در این جعبه کاشته شدند، به خاطر بی‌آبی از بین رفتند اما فضانوردان به تلاش خود ادامه دادند و سرانجام در سال ۲۰۱۵، نخستین کاهو را در فضا پرورش دادند.
“ریکی آرنولد” (Ricky Arnold)، فضانورد ناسا در یک ویدئوی زنده گفت: گیاهانی که به این شکل پرورش می‌یابند، تنها گاهی اوقات برداشت می‌شوند و سهم هر فضانورد، تنها یک یا دو برگ است اما ارزش این تلاش را دارد. بافت تمام غذاهای منجمد در فضا، مشابه است و اگر بتوانیم در اینجا کاهو پرورش دهیم، غذایی با بافت متفاوت خواهیم داشت.
گیاهان برای رشد به جاذبه نیاز ندارند بلکه نیازمند نور هستند. یک گیاهی فضایی خوب، باید فشرده باشد و مواد خوراکی زیادی تولید کند.
گیاهان باید در ایستگاه فضایی بین‌المللی که دمای آن، ۷۱ درجه فارنهایت (۲۲ درجه سلسیوس) و رطوبت آن ۴۰ درصد است و دی‌اکسید کربن بالایی دارد هم رشد خوبی داشته باشند.
ارتباط با زمین
ناسا در نظر دارد امکان پرورش رباتیک گیاهان را در فضا فراهم کند تا با خودکار شدن این فرآیند، فضانوردان بتوانند بر وظایف خود تمرکز کنند اما بسیاری از فضانوردان تمایل دارند که خود پرورش گیاهان را انجام دهند زیرا معتقدند این کار، ارتباط آنها را با زمین حفظ می‌کند.
“ترنت اسمیت” (Trent Smith)، دانشمند پژوهشی ناسا گفت: مزایای روانی این کار برای فضانوردان مهم است.
منبع: ایسنا
