نسخه خطی زیارت عاشورا به خط ناخنی در کتابخانه آستان قدس
به گزارش لیزنا، گنجینه بی نظیری افزون بر ۱۸۰ نسخه خطي و چاپ سنگي نفيس با موضوع زيارت عاشورا و شرح و تفسير و ترجمه آن، در کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که بيشتر اين نسخه‌ها به دليل قدمت و ارزش‌هاي برجسته هنري، از نفاست بالايي برخوردار است و در اين ميان، نسخه‌اي به خط ناخني، جلب نظر مي‌کند.
رئیس ادارۀ مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی،اعلام کرد: «نسخه‌هاي خطي و چاپ سنگي متعددي از زيارتنامه عاشورا و شرح و تفسير و ترجمه آن در قالب بيش از ۱۸۰ نسخه در گنجينه کتب خطي کتابخانه مرکزي آستان قدس رضوي نگهداري مي‌شود که بيشتر اين نسخه‌ها به دليل اينکه به شيوه هنرمندانه‌اي تذهيب و يا به دستخط خوشنويساني ممتاز کتابت شده، از نفاست زيادي برخوردار است.»
سید محمدرضا فاضل هاشمی در میان این آثار ابتدا به نسخه‌اي از زيارت عاشورا اشاره کرد که به خط ناخني به حالت برجسته و فرورفته با ناخن کتابت شده است. وي از نسخه‌اي ديگر با تزيينات هنري برجسته و در قطع طوماري ياد کرد و افزود: «اين اثر، داراي سه سرلوح، بين سطور طلااندازي، داراي جدول‌بندي و کمندکشي، صفحات اول داراي سرلوح مزدوج پرکار و متن آن، گل و بوته الوان به لاجورد و طلا و حاشيه به شنگرف است که در قرن ۱۳ دوره قاجار، بر روي کاغذ نخودي در اندازه ۵/۷ در ۵/۱۰ کتابت شده است.»
فاضل هاشمی به ترجمه‌هاي متعدد از زيارت عاشورا اشاره کرد و گفت: «يکي از اين نسخه‌ها، ترجمه «مزار» شهيد اول از «علي بن حسين کربلائي» در موضوع زيارت‌نامه‌ها با جلد روغني است که به خط نسخ ممتاز استاد ميرزا احمد نيريزي خوشنويس مشهور قرن ۱۲ و با ترجمه به نستعليق ۸ سطري در ۱۶۴ ورق در سال ۱۱۰۸ قمري کتابت شده و وقفي ميرزارضاخان نائيني در ۱۳۱۱ شمسي است.»
وي ادامه داد: «از ديگر نسخه‌هاي نفيس ترجمه، نسخه‌اي به کتابت «محمد حسين اصفهاني» در سال ۱۲۶۵ قمري باجدول‌کشي به زر است و نسخه ديگر در ۲۳ ورق، توسط «محمد بن محمد خراساني» در ۱۳۰۲ قمري کتابت شده است.»
رئیس ادارۀ مخطوطات این سازمان، با بيان اينکه آثار زيادي با موضوعات مختلف که بخشي از آن، به زيارت عاشورا اختصاص يافته است، در اين گنجينه موجود است اضافه کرد: «يکي از نفيس‌ترين اين نسخه‌ها «زادالمعاد» علامه مجلسي است، اثر ديگر، «مصباح المتهجّد» از محمد بن حسن شيخ طوسي مربوط به قرن چهارم و پنجم است که از اين اثر و از مختصر مصباح نسخه‌هاي زيادي موجود است و نيز «انيس الصالحين» تأليف «محمد بن ابي الحسن موسوي مشهدي» که در موضوع ادعيه و زيارت عاشورا و اعمال ماه‌هاي قمري است.»
فاضل هاشمی در پايان، با اشاره به نسخه‌هاي متعددي از شرح زيارت عاشورا تصريح کرد: «نسخه‌اي از زيارتنامه عاشورا به همراه نقد و تفسير آن، با جلد مقوا و کاغذ شکري در اين گنجينه موجود است که توسط «محمد علي بن محمد نصير مدرس چهاردهي» تأليف و در ۱۳۶۲ شمسي توسط وي وقف شده، و «علي بن حسين غروي» به خط نسخ ۱۶ سطري در ۱۳۳۲ قمري، آن را کتابت نموده است.
184/
