داعش،عامل بهبود روابط تهران-مسكو
این تحول خود نوعی برابری سیاسی در روابط دو طرف ایجاد کرده که این ميتواند بر اهمیت نقش ایران در عرصه سیاست منطقه ای و جهانی بیفزاید.
تاثيرداعش بر معادلات جهاني
فراتر از تهدیدهای فوری امنیتی، ظهور تروریسم داعش به دنبال خود رقابتهای ژئوپلتیک در سطح منطقه ای و فرامنطقهای بین ایران، عربستان و ترکیه از یکسو و روسیه و آمریکا از سوی دیگر را افزایش داد.
گرچه اکنون همه این بازیگران مبارزه با داعش را در اولویت سیاست منطقه ای خود قرار ميدهند، اما باید پذیرفت که به موازات آن یک رقابت ژئوپلتیک هم برای پر کردن خلا قدرت در منطقه به خصوص در سوریه بین همه این بازیگران در جریان است.از یک طرف، ائتلاف به اصطلاح بین المللی به رهبری آمریکا شامل دولتهای محافظه کار عربی حوزه خلیج فارس به همراه ترکیه خواهان جنگ با داعش و همزمان سرنگونی حکومت بشار اسد در سوریه هستند. از طرف دیگر، بلوک مخالف به رهبری مشترک ایران-روسیه و مشارکت عراق و سوریه به همراه چین تنها راه مبارزه با داعش را تقویت نظام دولت در سوریه و حتی حفظ اسد در قدرت (حداقل تا زمان انتقال سیاسی) ميدانند. موضوع وقتی حساستر ميشود که دریابیم تمامياین بازیگران بر مبنای موقعیت منطقه ای، تاریخی و فهم خاص خود از تهدیدات امنیت ملی، منافع فردی خود را هم دارند.
حمايتايران از مسكو و منافع ملي
بر این مبنا روسیه ترجیح داد تا مستقیما وارد جنگ سوریه شود. ایران هم این اقدام روسیه را در راستای منافع خود دید و از آن حمایت کرد.حضور موثر روسیه در سوریه نیاز به حمایت لجستیک و عملیاتی ایران در صحنه معادلات زمینی داشت که محقق شد. اکنون با ائتلاف جدید، معادلات میدانی جبهه جنگ به ضرر تروریستها و به نفع دولت سوریه در حال تغییر است. در این حین، حمله داعش به پاریس و سرنگونی یک فروند جت روسی توسط ترکیه معادلات ژئوپلتیک جاری را تحت تاثیر قرار داده است. با تمایل فرانسه به همکاری با روسیه برای مبارزه با داعش، که اخیرا مورد حمایت انگلیس هم قرارگرفته، یک جبهه نسبتا واحد در سطح بین المللی شکل ميگیرد. این تحول خود فشارهای سیاسی بر عربستان و ترکیه را برای تغییر مواضع فعلی خود و ایفای یک نقش واقع گرایانه تر و صادقانه تر در مبارزه با داعش افزایش ميدهد.
روزهاي خوب همكاري
اما مهمترین نتیجه معادلات فوق تغییر در ماهیت روابط ایران و روسیه از یک نگاه منفعل به نقش منطقه ای خود به شناخت از مزایا و امتیازات همکاری نزدیک منطقه ای است که وزن سیاسی-نظاميآنها را در مقابل بلوک رقیب افزایش ميدهد.روابط ایران و روسیه، فراتر از بی اعتمادی تاریخی در نتیجه تحولات سیاسی قرون گذشته از جمله جنگها و رقابتهای دوران ژئوپلتیک جنگ سرد یا ایدئولوژیک دوران انقلاب اسلامی، در سالهای اخیر در حوزه همکاریهای هسته ای و انتقال تسلیحات نظاميگسترش یافته بود. اما تهدیدات مشترک ژئواستراتژیک ناشی از بحرانهای سوریه و عراق و حضور داعش در سرزمینهای این دو متحد منطقه ای ایران و روسیه، یک نقطه عطف در روابط فیمابین است.
179/