خاورمیانه خود بازیگر اصلی تقاضای نفت است

منطقه خاورمیانه طی یک دهه گذشته پس از چین رو به رشدترین منطقه مصرف‌کننده نفت بوده است، چرا که جمعیت جوان و اقتصاد‌های رو به رونق آن باعث افزایش تقاضای سوخت شده اند. به گزارش ایسنا به نقل از رویترز، خاورمیانه نه تنها یکی از مهم‌ترین مناطق تولید‌ و صادر‌ات نفت در جهان است، بلکه در سالهای اخیر این منطقه به یکی از مهم‌ترین و رو به رشدترین مناطق مصرف‌کننده نفت در جهان تبدیل شده است. به عنوان نمونه یکی از گره‌های بازخورد مثبت بی‌ثبات کننده در بازار نفت این است که هرچقدر کشورهای حاشیه خلیج فارس ثروتمندتر می‌شوند مصرف انرژی داخلی آنها افزایش یافته و آنها در تقاضای انرژی نقش بیشتری داشته‌اند. بازخورد مثبت از سوی مصرف نفت خود خاورمیانه رونق نفتی را در سال‌های 2004 تا 2014 افزایش داد و اکنون عاملی برای تشدید روند نزولی قیمت نفت است. مصرف بنزین، دیستیلات و نفت کوره و دیگر فرآورده‌های نفتی در منطقه با یک سرعت متوسط سالانه 3.9 درصد بین سال‌های 2000 تا 2014 افزایش یافته است. براساس گزارش آماری بریتیش پترولیوم از وضعیت انرژی جهانی در سال 2015 مصرف نفت خاورمیانه تقریبا چهار برابر سریع‌تر از متوسط جهانی افزایش یافته است. خاورمیانه در سال 2004 روزانه حدود شش میلیون بشکه نفت خام و فرآورده‌های نفتی مصرف کرد که حدود هفت درصد کل مصرف جهانی را شامل می‌شود. در سال 2014 مصرف نفت این منطقه با حدود 50 درصد افزایش به 8.7 میلیون بشکه در روز و حدود 9.5 درصد کل مصرف جهانی افزایش یافت. نفت اضافی مصرف شده در خاورمیانه (دو میلیون و 800 هزار بشکه در روز) 30 درصد کل رشد تقاضای نفت جهانی (9 میلیون بشکه در روز) را بین سال‌های 2004 تا 2014 شامل می‌شود. هرچقدر قیمت نفت افزایش یافته، درآمد بیشتری به کشورهای منطقه سرازیر شده و هر چقدر توسعه اقتصادی این کشورها بیشتر شده مصرف سوخت آنها نیز بیشتر شده است. کشورهای خاورمیانه جزو کشورهایی هستند که بیشترین سرانه مصرف انرژی در جهان را به خود اختصاص داده‌اند که به دلیل وضعیت جوی نامطلوب، افزایش درآمدها و یارانه‌هایی است که به معنی ارزان‌بودن قیمت سوخت و برق می‌باشد. به گفته سازمان ملی سرشماری جمعیت در آمریکا، جمعیت عربستان از 10 میلیون نفر در سال 1980 به 28 میلیون نفر در سال 2010 رسیده است. دپارتمان امور اقتصادی سازمان ملل در سال 2015 اعلام کرد: جمعیت امارات متحده عربی نیز از یک میلیون نفر در سال 1980 به بیش از هشت میلیون نفر در سال 2010 رسیده است. شاخص‌های توسعه جهانی که از سوی بانک جهانی در سال 2015 منتشر شده نشان می‌دهد: سرانه درآمد ملی ناخالص عربستان از هفت هزار دلار در سال 1990 به 25 هزار دلار در سال 2013 افزایش یافته است. همچنین چشم‌انداز اقتصادی منطقه‌ای در خاورمیانه و آسیای میانه در گزارش صندوق بین‌المللی پول در سال 2015 نشان می‌دهد، اقتصاد‌های کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس با نرخ متوسط سالانه 5.8 درصد بین سال‌های 2000 تا 2012 رشد کرده است. در عین حال نرخ منطقه‌ای بنزین، سوخت دیزل و برق به شدت کنترل شده و یارانه‌های سنگینی به آن تعلق گرفته است به‌طوری‌که جزو پایین‌ترین سطح قیمت‌ها در جهان محسوب می‌شوند. آمار یارانه‌های پرداختی برای سوخت‌های فسیلی که از سوی آژانس بین‌المللی انرژی در سال 2015 منتشر شده نشان می‌دهد: کشورهای حاشیه خلیج فارس برای مصرف سوخت‌های فسیلی در سال 2014 حدود 200 میلیارد دلار یارانه پرداخت کرده‌اند که 40 درصد کل یارانه‌های پرداخت شده برای سوخت های فسیلی در جهان به حساب می‌آید. سازمان اطلاعات انرژی َآمریکا می‌گوید: نتیجه این است که سرانه مصرف انرژی کشورهای حاشیه خلیج فارس 40 درصد بیشتر از سرانه مصرف در اروپا و 150 درصد بیشتر از متوسط جهانی است، اما با توجه به کاهش قیمت بیش از 70 درصدی قیمت نفت از ژوئن 2014 اقتصادهای خلیج فارس به سمت یک روند نزولی اقتصادی شدید و احتمالا رکود پیش رفته‌اند و با توجه به اینکه کاهش قیمت نفت درآمد این کشورها را کاهش داده و تعادل بودجه‌ای آنها را به سمت مرحله‌ هشدار برده است بیشتر کشورها یارانه‌های پرداختی را کاهش و قیمت حامل‌های انرژی را بالا برده‌اند که رشد تقاضا را بیش از پیش محدود می‌کند. مصرف نفت خاورمیانه انتظار می‌رود که در سال‌های 2015 تا 2019 کندتر از سال‌های 2010 تا 2014 رشد کند. این رکود منطقه‌ای چشم‌انداز اوپک را که بر تسریع تقاضای جهانی نفت برای جذب تولید مازاد و ایجاد تقاضای بیشتر برای صادرات نفت وابسته است، پیچیده می‌کند. رکود در رشد نفت خاورمیانه به معنای این است که اوپک حتی بیشتر به تداوم رشد در چین و دیگر بازارهای نوظهور و آمریکای شمالی برای متعادل کردن بازار وابسته است. اما با توجه به سقوط بازارهای سهام جهانی و افزایش دلتنگی درباره سلامت اقتصاد جهانی، چشم‌انداز تقاضای نفت در تمامی این مناطق رو به تضعیف است که فشار کاهشی روی قیمت و تولید‌کنندگان خاورمیانه را تشدید می‌کند.
184/