اما در آن سال‌ها هنوز خبری از تحریم‌های شدید اقتصادی علیه ایران نبود که ناگهان شاهد قطع ورود این خودروهای زیبا و محبوب به کشور بودیم؛ سال‌ها گذشت و در سال 2000 میلادی حضور یک ژاپنی دیگر در خیابان‌های ایران سروصدای بسیاری به‌پا کرد. «ماکسیما» با موتور قدرتمند و اتاق بزرگ و جادار خود، می‌رفت که بازگشت باشکوه سامورایی‌ها به بازار ایران را جشن بگیرد اما گویی عمر این خودرو نیز مانند سلف خود چندان به درازا نینجامید.
گویا باید کم‌کم عادت کنیم که ژاپنی‌ها اوایل هر دهه به بازار خودرو ایران وارد و ناگهان غیب می‌شوند. این در حالی است که تویوتا، سال گذشته به عنوان پرفروش‌ترین خودرو جهان، گوی سبقت را از باواریایی‌ها و «فولکس‌واگن» ربود. تویوتا همچنین در آمریکا و کشورهای حاشیه خلیج فارس بازار قدرتمندی دارد به‌طوری که در سال 2015، تویوتا کمری، به پرفروش‌ترین خودرو آمریکا بدل شد.
ازطرفی، هرچقدر ژاپنی‌ها در بازار خودرو ایران، جزو شاگردتنبل‌ها بوده‌اند، اما رقیبان کره‌ای این کشور، یعنی کیاموتورز و هیوندا، حضور پررنگ خود را در بازارهای ایران حفظ کرده‌اند.
ژاپنی‌های خوش‌نام
خودروسازی ژاپن، یکی از پیشروترین و بزرگ‌ترین صنایع جهان محسوب می‌شود. این کشور، از دهه 1960 میلادی، در صدر سه کشور برتر تولیدکننده خودرو در جهان قرار گرفت و حتی توانست آلمانی‌ها را نیز پشت سر بگذارد. این صنعت در ژاپن، حدفاصل دهه 1970 تا 1990 میلادی، به شدت رشد کرد و توانست با تولید سالانه 13 میلیون دستگاه خودرو، حتی آمریکا را نیز پشت سر بگذارد.
از آنجا که خودروهای تولید ژاپن، در دهه 1990 میلادی، از نظر قیمت بسیار مقرون‌به‌صرفه، باکیفیت و محبوب شدند، این کشور به بزرگ‌ترین خودروساز جهان بدل شد. با این حال، سهم این کشور از بازار، طی سال‌های اخیر رو به کاهش رفته که مهم‌ترین دلیل آن، افزایش رقابت ازسوی خودروسازان کره‌ای، چینی و هندی بوده است.
تقریباً برای همه مردم جهان، خودروهای ژاپنی جزو یکی از گزینه‌های اصلی قرار دارد. همیشه این سوال مطرح است که بین خودروهای اروپایی، ژاپنی و کره‌ای، کدام برند بهتر است. جواب این سوال به عوامل متعددی بستگی دارد. اما مهم‌ترین عاملی که خودروهای ژاپنی را در این مقایسه اولویت می‌بخشد، «قابل اتکا» و «بادوام» بودن آنهاست. خودروسازان مطرح ژاپنی، شامل تویوتا، لکسوس، هوندا و آکورا، اغلب با عنوان خودروسازانی شناخته می‌شوند که محصولات آنها بسیار بادوام است.
ازنظر عرفی، تویوتا و هوندا در زمینه قابل اتکا بودن و دوام، در جهان شناخته شده و پیشرو هستند. «رنه استفانز»، نایب رئیس مرکز مطالعات کیفیت خودرو «جی.دی پاور»، با بیان این مطلب می‌افزاید: به عنوان مثال در برآوردهای سال 2013 این مرکز، لکسوس با 15 سال عمر مفید از 18 سال، در صدر خودروهای باکیفیت و بادوام جهان قرار داشته است. با این حال، استفانز تاکید می‌کند که این فاصله طی سال‌های اخیر به حداقل رسیده به طوری که در سال 2014، کمپانی دایملر در صدر قرار گرفته و کمپانی جنرال‌موتورز به رتبه چهارم صعود کرده است.
آیا این دلیل افت کیفیت خودروهای ژاپنی است؟ استفانز می‌گوید: الزاماً خیر؛ اما خودروهای سایر برندها، هر سال در حال بهتر شدن هستند. مجله مشهور Consumer Reports نیز که منبع قابل اتکایی محسوب می‌شود نظر مشابهی دارد. بنابه گزارش این مجله، کیفیت سایر برندهای خودرو نیز در حال افزایش است اما همچنان، خودروهای ژاپنی، قدرتمندانه پیشتاز سایر برندها حرکت می‌کنند. در میان 10 خودرو باکیفیت معرفی‌شده از سوی مجله Consumer Reports، 9 خودرو، جزو محصولات تویوتا، لکسوس یا سایون هستند. علاوه بر این، لکسوس، تویوتا، مزدا و هوندا، معمولاً در چهار رتبه نخست گزارش‌های مربوط به کیفیت و دوام خودروهای تولیدی در جهان قرار دارند. اگر نگاهی به فهرست کامل با‌کیفیت‌ترین و با‌دوام‌ترین خودروهای جهان بیندازیم، می‌بینیم که 92 درصد آنها خودروهای ژاپنی هستند.
کیفیت محدود به منطقه نیست
«آنیتا لم» از مدیران بخش اطلاعات خودرو Consumer Reports می‌گوید: در مجموع، خودروسازان ژاپنی، خودروهای بسیار با‌کیفیتی تولید می‌کنند اما این الزاماً بدان معنا نیست که تمام مدل‌های برندهای ژاپنی باکیفیت باشند. بنا به گزارش این مجله، «نیسان» و خودرو لوکس «اینفینیتی»، از نظر کیفیت مشکل دارند. نیسان سال‌هاست که نتوانسته در این زمینه توفیقی کسب کند. نیسان آلتیما، پدفایندر و سنترا، جزو مدل‌هایی هستند که در زمینه کیفیت، رتبه خوبی ندارند. همچنین دو مدل کراس‌اوور Q50 و QX60 جزو مدل‌هایی هستند که مشکلات متعدد و مشترکی دارند.
در هر صورت، یک نصیحت قدیمی درباره خرید خودرو این است که همیشه سعی کنید نسل اول تولیدات را خریداری کنید. اما به ندرت، تعدادی از محصولات جدید تویوتا و لکسوس کاملاً جدید هستند. حتی جدیدترین مدل تویوتا کمری با 2000 قطعه جدید، هنوز هم از همان سیستم انتقال نیروی تعبیه‌شده در مدل 2007 خود استفاده می‌کند. تویوتا کورولای جدید هم از همان موتور و گیربکسی استفاده می‌کند که در آخرین نسل آن هم استفاده شده گرچه ممکن است این خودرو با موتوری که نسخه اصلاح‌شده مدل قبلی است، تولید شود.
در واقع، این کمپانی به وضوح مقاومت خود در برابر تغییرات جدید در محصولاتش را نشان می‌دهد. این مساله منجر به حفظ رتبه‌های بالا در زمینه کیفیت در محصولات تویوتا شده است. تنها تعداد کمی از خودروسازان، چنین روند کندی را در اعمال تغییرات و دنباله‌روی از روندهای نو به‌کار می‌گیرند. هوندا، دیگر خودروساز ژاپنی نیز جزو خودروسازانی است که در خودروهای اصلی خود خیلی محتاطانه و به آرامی دست به تغییرات جدید می‌زند که این امر به حفظ کیفیت محصولات این کمپانی نیز کمک شایانی می‌کند.
علاوه‌بر این، یک کمپانی خودروساز که وقت و پول زیادی را صرف طراحی و تولید محصولات خود، مطابق آخرین متد روز می‌کند، خیلی سریع اقدام به جایگزین کردن یا تغییر در آن نمی‌کند.
کره‌ای یا ژاپنی؟ مساله این است
طی سال‌های اخیر، خودروسازان کره‌ای پیشرفت قابل توجهی داشته‌اند و از نظر ارزش و کیفیت، خود را به رقیبان ژاپنی‌شان نزدیک کرده‌اند. کمپانی کیا که در اوایل دهه 1950 میلادی فعالیت خود را با تولید دوچرخه آغاز کرد، در دهه 1970 میلادی به تولید موتورسیکلت، خودرو سواری و باری روی آورد. طی سال‌های اخیر، یکی از مهم‌ترین سوالاتی که خریداران خودرو از خود می‌پرسند این است که بالاخره خودرو کره‌ای بخرند یا ژاپنی؟ آنچه مسلم است، کره‌ای‌ها در مقایسه با رقیب خود یعنی ژاپن، حضور باثبات‌تری در بازار ایران داشته‌اند؛ هرچند که این حضور، به دلیل تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، مدتی با اختلال مواجه شد. با این حال، یکی از مهم‌ترین مزایای خودروسازان کره‌ای در بازار ایران را می‌توان به استمرار حضور و بازاریابی قوی‌تر ارتباط داد.
خودروسازان کره‌ای، به‌خصوص کیاموتورز و هیوندای، از نظر ارزش قیمتی، گارانتی و خدمات پس از فروش عالی، استفاده از موتورهای توربوشارژ، جذابیت ظاهری، دارا بودن آپشن‌های متعدد و ارتقای کیفیت، مشتریان زیادی را جذب کرده‌اند. اما هنوز هم تویوتا مشتریان پر و پا قرص خود را دارد و بسیاری از مشتریان هنوز هم بر این عقیده هستند که تویوتا از نظر کیفیت، همچنان از رقیب کره‌ای خود یک سر و گردن بالاتر است. پاسخ این سوال را که چرا تویوتا پرفروش‌ترین خودرو در آمریکاست و در کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز جزو پرفروش‌ترین برندها محسوب می‌شود اما در ایران آن‌طور که باید مورد استقبال واقع نشده باید در عواملی چون بازاریابی، تنوع مدل‌ها یا قیمت رقابتی کره‌ای‌ها در مقایسه با تویوتا و میتسوبیشی جست‌وجو کرد.
بنابر گزارش‌ها خودروسازان ژاپنی در سال 2008 میلادی، چهار هزار دستگاه و در سال 2009 میلادی، 246 دستگاه خودرو به ایران صادر کرده‌اند اما از سال 2010، به دلیل تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، روند ورود تویوتا به کشور نیز متوقف شد. حالا باید منتظر ماند و دید با لغو تحریم‌ها علیه ایران، رقابت برندهای شرقی در بازار ایران به کجا خواهد انجامید. آیا تویوتا می‌تواند همانطور که برند شماره یک جهان در زمینه فروش است، در بازار ایران هم اثرگذار باشد؟ باید صبر کرد و دید.
176/
به نظر من که خودروی ژاپنی دو سر و گردن از کره ای بالا تره