كمپ‌نشيني در‌دل شهر
موبنا – افزايش مواد مخدر و جمعيت معتادان به مواد مخدر سنتي، صنعتي، روانگران و… باعث شده است كه در چند سال اخير نرخ ابتلاي نوجوانان به اين آسيب اجتماعي افزايش يابد. بنابر آمار ميانگين سن شروع مصرف در كشور ۲۳ تا ۲۴ سال است، البته برخي آمارهاي غيررسمي نيز از كاهش اين سن به ۱۳ سال خبر مي‌دهند.
در چند سال اخير به نسبت افزايش ميزان مصرف‌كنندگان مواد مخدر در كشور فعاليت كمپ‌ها و به ويژه كمپ‌هاي غيرمجاز افزايش يافته است. متاسفانه به دليل نبود نظارت كافي بر اين كمپ‌ها، شاهد از بين رفتن معتادان بر اثر شكنجه يا استفاده از روش‌هاي درماني غيرعلمي و تاييد نشده هستيم. از بعد ديگر اگر به بررسي محله‌هایي كه در آن اين مراكز داير مي‌شوند خواهيد ديد كه اين مراكز در محله‌هاي مسكوني باعث بروز مشكلات عديده براي اهالي محل مي‌شود.
كمپ‌هايي با ضررهايي بيش از منفعت
در حوالي خيابان رودكي بعد از گذراندن مسيرهاي تنگ و باريك و كوچه و پسكوچه‌ها به خانه‌ای قديمي و ويلايي مي‌رسيد؛ خانه‌اي كه ظاهرش فقط نشان‌دهنده خانه‌اي كلنگي و معمولي است، اما همسايه‌ها از اين خانه ظاهرا عادي چندان دل خوشي ندارند. فاطمي همسايه ديوار به ديوار اين خانه است. او وجود كمپ ترك اعتياد را باعث اذيت و آزار مي‌داند و به «آرمان» مي‌گويد: با فريادهاي معتادان در حال ترك شب و نصف شب آسايش نداريم. او مي‌گويد: معتادان يا به عبارتي بيماران در حال درمان شب‌ها تا صبح فقط سيگار كشيده و فيلترهاي سيگار را به خانه همسايه‌ها پرتاب مي‌كنند. اين امر براي همسايه‌ها غير قابل تحمل شده است. با اينكه تا به حال چندين بار به مسئول كمپ تذكر داده‌ايم، اما همچنان اين كارها ادامه دارد. اين شهروند تهراني مي‌گويد: در طول روز هم افراد مختلفي به اين محل آمد و رفت مي‌كنند كه اين رفت وآمدها همسايه‌ها را آزار مي‌دهد. او با بيان اينكه همسرش جانباز است و شب‌ها به زور دارو خوابش مي‌برد، مي‌گويد: بعضي از معتادان به دليل اينكه روند درمان سختي را مي‌گذرانند شب‌ها فريادهاي وحشتناكي مي‌زنند و اين امر آسايش را از اهالي اين محله گرفته است. به گفته او فعاليت اين كمپ حتي براي رهن يا اجاره خانه‌هاي اين محدوده را دچار چالش كرده است. افراد بعد از بررسي و تحقيق‌هاي لازم به هيچ عنوان نسبت به پذيرش مسكن‌هاي اين محدوده رغبتي نشان نمي‌دهند.
پسري ۱۹ساله باسابقه ۱۰باره ترك اعتياد
احمد ۱۹ سال دارد. به گفته خودش هر نوع مواد مخدر صنعتي و سنتي را كه اسمش را شنيده باشيد مصرف كرده است. الان هم به گفته خودش ديگر ترك كرده است. او تاكنون چندين بار براي درمان در كمپ‌هاي گوناگون بستري شده است، اما باز روز از نو و روزي از نو! و با هر بار ترخيص از اين كمپ‌ها دوباره تراژدي اعتيادش تكرار مي‌شود. از چهره عصبي و پرخاشگر او كه در جلسه پاكي يكي از كمپ‌ها شركت كرده است، مي‌توان به ناملايمات و ناآرامي‌هاي درونش پي برد. به هيچ عنوان نمي‌توان وضعيت روحي‌اش را تشخيص داد؛ لحظه‌اي آرام و لحظه‌اي ديگر پرخاشگر و عصبي است. اين پسر جوان از وضعيتش كلافه است و با اينكه از طريق مسافركشي با موتورسيكلتش روزگار مي‌گذراند، از وضعيت اقتصادي نالان است و مي‌گويد: با اين وضعيت درآمدها به هيچ عنوان دخل و خرج‌ها با هم جور نيست. در همين حين پدر احمد مي‌گويد: اين بچه خوره پول دارد، ديگر خسته شده‌ام. تا چند وقت پيش وسايل منزل را براي تامين نيازش مي‌فروخت. او اين‌بار هم با تاكيد و بدرقه پدرش به كمپ مراجعه كرده است تا شايد بتواند سلامتي و نشاط جواني از بين رفته‌اش را بازيابد. احمد درباره مراحل ترك يا به عبارت ديگر درمان بيماري اعتيادش در كمپ‌هاي ترك اعتياد مي‌گويد: دفعه‌هاي اول كه تصميم به ترك گرفتم از اطرافيان خواستم كه من را به تخت خواب ببندند يا در انباري حبسم كنند، يك هفته در خانه ماندن با تحمل تمام مشكلات باز هيچ تاثيري نداشت. مراحل سم‌زدايي سختي را مي‌گذراندم، سر كوچك‌ترين مساله دعوا و داد و فرياد راه مي‌انداختم و اصلا طاقت تحمل ديگران را نداشتم. به گفته اين پسر جوان چند دوره هم متادون‌درماني را امتحان كردم و در سال هم چندين بار به كمپ مختلف رفتم و برگشتم، اما اوضاع و احوالم همين است كه مي‌بينيد. اين پسر جوان به قدري مضطرب است كه از صداي فرياد فردي ديگر به هم مي‌ريزد و خوفي در وجود‌ش شكل مي‌گيرد. او كه صورتش كبود است، از زد و خورد شب گذشته در كمپ اين‌چنين مي‌گويد: يكي از افراد خمار بود، آمدم كمكش كنم كه با من گلاويز شد.
كارشناسان در نحوه ارائه مجوزها دقت كنند
علي يكي از ساكنان محله فلاح است. در نزديكي محل زندگي او كمپ ترك اعتياد وجود دارد. او كه از ترددهاي شبانه و سر و صدا‌هاي بيماران اين كمپ كلافه شده است، به «آرمان» مي‌گويد: اغلب افراد مراجعه‌كننده به اين مكان كارتن‌خواب‌ها با ظاهري غيرموجه هستند. حضور اين افراد در محل باعث رعب و وحشت در بين زنان و كودكان در اين حوالي شده است. اين فرد مي‌افزايد: ترك مواد مخدر با مشكلات و سختي‌هاي ويژه‌اي براي فرد معتاد همراه است، اما اينكه هر فرد معتاد براي گذران روند درمان خود باعث اذيت و آزار ساكنان محل شود به هيچ عنوان قابل توجيه نيست. به گفته او هر سازماني قبل از ارائه مجوز براي فعاليت اين مراكز بايد شراط ساكنان آن را نيز در نظر بگيرد.
فعاليت كمپ‌هاي ترك اعتياد بدون نظارت
مديركل سابق درمان و حمايت‌هاي اجتماعي ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره وضعيت كمپ‌هاي ترك اعتياد به «آرمان» مي‌گويد: براي نخستين بار مركز درمان اعتياد تحت عنوان سازمان‌هاي مردم‌نهاد به نام «تولد دوباره» در كشور راه‌اندازي شد. هدف از تشكيل اين مركز تسهيل در بهبود وضعيت افراد بهبوديافته در كنار متخصصان در زمينه‌هاي روانپزشك، پزشك، روانشناس و… بود. فريد براتي‌سده مي‌افزايد: اما با گذشت زمان، دخالت‌ها از سوي دبيرخانه ستاد مبارزه با مواد مخدر و دفتر تشكل‌هاي مردمي در دولت‌های نهم و دهم اين قضيه رها شد و اين امر باعث افزايش صدور مجوزها براي راه‌اندازي كمپ‌ها در سطح كشور شد. به گفته او جالب است بدانيد كه در روند اخذ مجوز براي راه‌اندازي كمپ‌هاي ترك اعتياد بسياري از افراد تاييد نمي‌شدند و بنابر شرايط در دولت گذشته آنها بدون هيچ محدوديت و مجوزي مبادرت به تشكيل كمپ‌هاي ترك اعتياد مي‌كردند! او مي‌افزايد: بنده به عنوان كارشناس و مسئول در اين زمينه مدافع استفاده از ظرفيت بهبوديافتگان در بحث درمان اعتياد هستم، اما با رها‌سازي مديريت اين امر از سوي بهزيستي و با افزايش تعداد كمپ‌ها در كشور اين قضيه به‌طور كلي فراموش شده است. براتي‌سده تاكيد مي‌كند: در ضمن نخستين مجوز احداث كمپ در كشور تحت پروتكل صادر شد و اين امر ديگر در صدور هيچ مجوزي رعايت نشد و متاسفانه امروزه اغلب كمپ‌ها بدون پروتكل و متخصص فعاليت مي‌كنند. به گفته او با اختصاص بودجه براي نظارت در سال‌هاي اخير بايد فعاليت‌هاي اين مراكز زير ذره‌بين قرار مي‌گرفت. براتي‌سده با بيان اينكه در برخي از كمپ‌هاي بدون مجوز با معتادان رفتارهاي غيرانساني مي‌شود، تاكيد مي‌كند: در سال‌هاي اخير به اين امر از سوي رسانه‌ها پرداخته شده است و خانواده‌ها بايد قبل از بستري افراد به بررسي مجوز آن كمپ بپردازند. مديركل سابق درمان و حمايت‌هاي اجتماعي ستاد مبارزه با مواد مخدر با بيان اينكه در زمينه فعاليت گسترده كمپ‌ها بايد راهكارهاي جدي انديشيده شود، تصريح مي‌كند: نارسايي‌هاي متعددي از جمله نبود پروتكل، گسترش فعاليت كمپ‌هاي غيرمجاز و عدم نظارت بر فعاليت آنها را در عملكرد اين مراكز شاهد هستيم. براتي‌سده درباره فعاليت كمپ‌ها در محل‌هاي مسكوني و بروز برخي مشكلات براي ساكنان آن محل‌ها مي‌افزايد: بايد توجه داشت كه فعاليت كمپ‌هاي ترك اعتياد در جامعه به دو شكل داراي مجوز و بدون مجوز تقسيم مي‌شود. براي صدور مجوز فعاليت كمپ‌هاي ترك اعتياد اداره اماكن ناجا مبادرت به تاييد نقطه جغرافيايي آن مكان مي‌كند. به همین نسبت اين مراكز بايد از استانداردهاي فضاي فيزيكي لازم برخوردار باشند؛ پس با اين تفاسير براي آپارتمان‌هاي مسكوني مجوز تشكيل كمپ صادر نمي‌شود. در ضمن صدور مجوز براي فعاليت قانوني كمپ‌هاي ترك اعتياد در محله يا كوچه‌هاي مسكوني نيز فقط منوط به بررسي‌هاي اداره اماكن است. به گفته او فعاليت اين مراكز در مناطق مسكوني چندان زيبنده نيست. جالب است بدانيد كه مركز ترك اعتياد بايد بيرون از شهر باشد، اما بايد توجه داشت كه مجوز راه‌اندازي كمپ فقط براي اماكن استاندارد با معيارهاي مطابق با اين سازمان صادر مي‌شود و در چنين شرايطي بايد بر اين امر تاكيد داشت كه در خارج از شهر اين نوع مراكز با امكانات وجود ندارد.
منبع: روزنامه آرمان | نویسنده: زهرا سليماني
179/
