روزی كه آن دروغ، راست شود
موبنا- گفتند مسافرانی بی‌توجه، سرو تاریخی ابرکوه را آتش زده‌اند تا بر آتشش جوجه‌ای کباب کنند و بخورند. تا معلوم شود خبر جعل بوده و سرو چهار‌هزار‌ساله همچنان پا‌برجاست، زمان کند و سخت و تلخ گذشت. درخت‌هایی مانند سرو ابرکوه، سرو کاشمر، چنار نطنز، چنار آقادار یوسف قائم‌شهر و… نه‌تنها جزء میراث تاریخی و نشانگر باور ما به دوستداری طبیعت است؛ بلکه برخی از آنان را در میراث جهانی ثبت کرده‌اند. خوشبختانه خبر دروغ بود؛ اما بدبختانه این ترس بجاست.
روشن‌تر بگویم آیا تنها آتش مسافران بی‌توجه، یک درخت کهنسال را تهدید می‌کند؟ هرچند در گذشته در پای برخی درختان کهن، شمع روشن می‌کردند؛ اما هیچ گزارشی از آتش‌گرفتن و آتش‌زدن آنها نرسیده است. کمبود آب و وزش باد پرغبار و آفت‌های گونا‌گون و چیزهای دیگر چه؟ آیا همان‌طور که به ثبت جهانی این میراث زنده شوق داریم، به ثبت و تدوین قواعد و آیین‌نامه‌های اجرائی و عملی برای محافظت از آنها نیز همت کرده‌ایم؟
برای نگهداری این درختان هزینه‌ای پیش‌بینی کرده‌ایم؟ کارشناسانی زبده برای نگاهبانی از این میراث پرورده‌ایم؟ گمان نکنیم که این دلواپسی از سر وسواس است. نگاهی به تهران بیندازیم؛ البته تهران در نوروز زیبا شده است. کاهش ترافیک و دیدن این همه لاله در شهری که «لاله‌زار» زیبایش می‌کرد، بسیار مغتنم است؛ اما در کنار این همه لاله‌های زیبا از یاد نبریم که سرنوشت چنارهای خیابان ولی‌عصر در حال پیوستن به سرنوشت چنار تاریخی امام‌زاده صالح و چنار بزرگ محله اوین و چنار معروف محله فرحزاد و چنار مشهور کوچه غریبان و پاچنار در بازار تهران است.
«چنارستان» را دریابیم که شهر با گل و سبزه زیبا می‌شود؛ اما با درخت نفس می‌کشد. به‌هرحال چنارهای خشک‌شده در خیابان ولی‌عصر و خیابان‌های اطراف کم نیستند و قرار‌دادن‌شان در قاب شیشه‌ای و برگ سبز مصنوعی از تنه‌شان آویختن، هرچند کاری نو و دیدنی‌ست؛ اما کمکی به حل مشکل آلودگی هوا و بهبود کیفیت زندگی شهروندان نمی‌کند. دارآباد را به خاطر درختان فراوانش به این نام خوانده‌اند.
از آن همه درخت جز برج‌های سر‌به‌آسمان‌کشیده چه مانده است؟ امروز هنوز در گوشه و کنار شهرمان نمونه‌هایی از چنارهای کهن به چشم می‌خورد که در تهران‌گردی‌ها برخی از آنها را معرفی کرده‌ام؛ مانند چنار «یکه‌باغ» در کن که برای نشان‌دادن شکوه و بزرگی آن به‌ناچار هشت نفر دست در دست یکدیگر گذاشتند تا بر گرد آن حلقه زنند و چنار جماران که درون شکاف آن را سیمان ریخته بودند و اگر هنوز وضع بر همان روال باشد، جای بسی تأسف است….
و کوچه سیزده‌چنار محله اوین- درکه و چنار امام‌زاده یحیی که عمر آن بیش از ٩٠٠ سال برآورد شده است و چنار محله هفت‌چنار- اولین میراث طبیعی ثبت‌شده کشورمان در دهه ٤٠- که تنها دو چنارش باقی‌ست و چنارهای محله قدیمی سرآسیاب کن که به صورت به‌هم‌پیوسته در یک ردیف در حاشیه گذر محله قرار دارند و چنار کنار سفارت روسیه تزاری در باغ ایلچی در بازار تهران که پناهگاه معتادان شده و قسمتی از تنه و شاخه آن را سوزانده بودند و چهل چنار دره فرحزاد که محل تجمع معتادان شده است (به‌ویژه پس از اجرای طرح ساماندهی محله هرندی) و درخت چنار بیمارستان مسیح دانشوری و موزه دکتر حسابی و امام‌زاده قاسم سنگان که مالکان آنها حرمتشان را حفظ کرده و ساختمان بنا را برای عبور شاخه‌ها به هم ریخته بودند و ده‌ها مورد دیگر. به خبر برساخته سرو ابرکوه برگردیم. خبر البته این بار درست نبود؛ اما اگر نجنبیم، ای بسا بار دیگر واقعی باشد.
منبع:روزنامه شرق
