چرا پروازهای اقتصادی هر روز بدتر می‌شوند؟
موبنا – پروازهای اکونومی یا اقتصادی، علاوه‌بر مزیت‌های اقتصادی که با خود به همراه دارند، همواره با مشکلات بزرگی روبهرو هستند. اگر قدتان بلند یا عرض بدنتان بیش از حد معمول باشد، این مشکلات چند برابر خواهد بود.
در‌حالی‌که پروازهای فرست‌کلاس شاهد نوآوری‌های فراوانی هستند و روز‌به‌روز لوکس‌تر و گران‌تر می‌شوند، به جرات می‌توان گفت پروازهای اقتصادی در مقایسه با ۵۰ سال پیش هیچ تغییری را به خود ندیده‌اند.
با بررسی این موضوع به دو سوال برمی‌خوریم! اینکه تولیدکننده‌ها زیر بار تولید محصولات پرکیفیت‌تر نمی‌روند یا ایرلاین‌ها اقدام به سفارش این دسته محصولات نمی‌کنند؟ و دومین سوال اینکه چرا طرح‌های نوآورانه‌ای که هر روزه در فضای مجازی می‌بینیم به مرحله تولید نمی‌رسند؟ برای ریشه‌یابی این موضوع گفت‌و‌گویی مفصل با مهدی اسفندیاری، طراح صندلی هواپیما ترتیب داده‌ایم.
چرا با وجود افزایش روزافزون مسافران هوایی، همچنان تغییری در پروازهای اقتصادی نمی‌بینیم؟
اینکه تغییری در این بخش نمی‌بینیم به این معنی نیست که شرکت‌های طراحی صندلی و قطعات داخلی هواپیما بیکار نشسته‌اند، به‌هیچ‌وجه این طور نیست، زیرا حداقل در سطح کلان، همین شرکت‌ها در حال طراحی نمونه‌های آزمایشی فوق‌لوکس برای شرکت‌های هواپیمایی معروف از جمله اتحاد، امارات و … هستند. دلیل اصلی این موضوع سیاست‌های مالی ایرلاین‌ها و علاقه بیش از حد آن‌ها به درآمدزایی است.
به جرات می‌توان گفت از دهه ۶۰ میلادی و زمانی که صندلی‌های اکونومی برای نخستین‌بار در «بوئینگ ۷۴۷» پیاده‌سازی شد، هیچ تغییر محسوسی در این کلاس پروازی دیده نشده است. البته منکر پیشرفت تکنولوژی و استفاده از سیستم‌های سرگرمی جدیدی که در پشت هر صندلی به کار گرفته می‌شود یا وای‌فای‌های درون‌پروازی که اخیرا تعدادی از شرکت‌های هواپیمایی راه‌اندازی کرده‌اند، نمی‌توان شد اما از لحاظ فیزیکی می‌توان گفت شاهد هیچ تغییری نبوده‌ایم، بلکه اوضاع هر روز بدتر هم می‌شود.
به‌طور مثال چندی پیش برخی شرکت‌های طراحی صندلی متوجه این موضوع شدند که می‌توانند جای محفظه نگهداری مجلات و نشریات را به کمی بالاتر انتقال دهند تا مسافران حداقل چند سانتی‌متر فضای آزاد بیشتری جلوی پایشان داشته باشند اما برخی شرکت‌های هواپیمایی از این موضوع برای فشرده‌تر کردن فضای میان صندلی‌ها استفاده کردند!
آیا اوضاع در تمام شرکت‌های هواپیمایی به یک شکل است؟
در ظاهر خیر ولی عملا بله. برخی شرکت‌های هواپیمایی با تغییرات عمده‌ای که در پروازهای کلاس اکونومی خود ایجاد کرده‌اند، موفق شده‌اند کمی از رقبای خود فاصله بگیرند اما در عمل شاهد تغییری نبوده‌ایم، به این دلیل که قیمت‌ها از حالت اقتصادی خارج شده و به کلاس‌های پروازی بیزنس سوق پیدا کرده‌اند. البته اگر بی‌انصافی نکنیم، تغییرات جزئی در این حوزه دیده می‌شود. به طور مثال، در سال‌های گذشته، محل تکیه‌گاه سر بسیار راحت‌تر از قبل شده است اما این موضوع چیزی نیست که بتوان روی آن مانور خاصی داد.
آیا واقعا ایرلاین‌ها تنها مقصر این موضوع هستند یا شرکت‌های طراحی و تولید صندلی هم در این موضوع دخیل هستند؟
اینکه تغییری در این حوزه شاهد نبوده‌ایم به این معنی نیست که هیچ کسی تلاش نکرده است یا شرکت‌های هواپیمایی به سختی جلوی تغییرات ایستاده‌اند. در واقع، تغییرات در فضا و چیدمان داخلی یک هواپیما کاری ارزان و آسان به حساب نمی‌آید و معمولا شرکت‌های هواپیمایی هم علاقه‌ای به این تغییر چیدمان ندارند.
در این زمینه شرکت‌های هواپیمایی نیاز به کمک شرکت‌های طراحی صندلی دارند که آن‌ها هم به شدت درگیر تولید صندلی‌های سنتی هستند و انگیزه خاصی برای ایجاد تغییرات در آن‌ها دیده نمی‌شود. به نظر آن‌ها، صندلی‌های امروزی امن، قابل اعتماد و نسبتا سبک‌وزن هستند و بهترین بهره‌وری در کم‌ترین فضا را دارند. از سوی دیگر، تغییرات در طراحی و نوع صندلی‌های اقتصادی به دلیل حجم بسیار زیاد برای شرکت‌های طراحی و تولید صندلی بسیار سخت است.
حتی در حد کانسپت (طرح‌های اولیه و نمایشی) هم پیش نرفته‌اند؟
اتفاقا شرکت‌های طراحی و تولید صندلی هواپیما هر ساله در هامبورگ آلمان گرد هم می‌آیند و نوآوری‌ها و ایده‌های جدید خود را به معرض نمایش می‌گذارند. در این رویداد می‌توانید انواع و اقسام صندلی‌ها را ببینید؛ صندلی‌هایی که شبیه صندلی‌های سینما هستند، صندلی‌هایی که بدون ایجاد مزاحمت برای دیگر مسافران امکان کمی خوابانده شدن دارند، صندلی‌هایی که از کناره‌ها با یکدیگر فاصله دارند و … .
هرساله هم بسیاری از پایگاه‌های اینترنتی با پوشش تصاویر مربوط به این صندلی‌ها اعلام می‌کنند شرکت‌های هواپیمایی در یک قدمی استفاده از این صندلی‌ها قرار دارند، در حالی که در واقع این شرکت‌ها حتی به استفاده از این صندلی‌ها فکر هم نمی‌کنند!
به طور مثال، شرکت‌هایی مانند «ریکارو» یا «زودیاک» هر ساله در نمایشگاه هامبورگ از صندلی‌هایی رونمایی می‌کنند که به خودی خود یک انقلاب در سری پروازهای اکونومی محسوب می‌شوند اما از آنجا که آمار تولید این شرکت‌ها بیش از ۱۰ هزار صندلی در سال است، قطعا این شرکت‌ها زیر بار تولید صندلی‌هایی که هنوز مراحل اخذ مجوز و استانداردها را نگذرانده‌اند، نمی‌روند.
این شرکت‌ها علاقه‌مندند بیشتر تمرکز خود را روی تولیدات مربوط به پروازهای گران‌قیمت‌تر و فرست‌کلاس بگذارند، اول به خاطر این که هزینه این صندلی‌ها بسیار بیشتر است و گاه تا ۱۰۰ هزار دلار هزینه دربردارند و دوم به این دلیل که تعداد سفارش صندلی‌های فرست کلاس از صندلی‌های اکونومی کمتر است و این موضوع موجب کاهش هزینه شرکت‌ها می‌شود.
در حالت ایده‌آل تا چه حد می‌توان به تغییرات در کلاس اکونومی امیدوار بود؟
اگر واقعا قصد داشته باشیم در این کلاس پروازی تغییراتی ایجاد کنیم، باید کمی از تفکرات سنتی و محافظه‌کارانه فاصله بگیریم و ریسک‌پذیر باشیم. این موضوع را هم باید در نظر گرفت که هرچقدر در این حوزه به پیشرفت برسیم، باز هم در نهایت با نام «کلاس اقتصادی» روبهرو هستیم و نباید انتظار چندانی برای تغییرات عمده و انقلابی داشته باشیم. امروز بحث ما در مورد سانتی‌مترها است و اینکه فضای داخلی هواپیما به شکلی باشد که مسافر در یک پرواز ۱۵ ساعته خیلی اذیت نشود، شرکت‌هایی که در این زمینه کمی فراتر از رقبای خود عمل کرده‌اند با بازخوردهای مناسبی روبهرو شده‌اند.
همه علاقه‌مندیم انقلابی در این حوزه شاهد باشیم، به‌خصوص با طرح‌های نوآورانه‌ای که هرساله در هامبورگ مشاهده می‌کنیم اما استفاده از این نوآوری‌ها و تولید انبوه آن‌ها بسته به سیاست‌های شرکت‌های طراحی و تولید صندلی و شرکت‌های هواپیمایی است.
منبع: روزنامه دنیای خودرو
