خطر پسماندهای الکترونیکی بر محیط زیست
موبنا؛ هومن رحمتی -با توسعه شاخه‌های مختلف تکنولوژی ازجمله صنایع الکتریک، الکترونیک، مخابرات، IT و حوزه‌های مشابه امروزه کمتر حرکتی در زندگی بشری صورت می‌پذیرد که از یکی از مصنوعات این فناوری‌ها برخوردار نباشد. به عبارتی ساده‌تر محصولات الکترونیک امروزه رفته‌رفته به بخشی کلیدی از زندگی بشری تبدیل شده‌اند و به‌گونه‌ای سبک زندگی ما را تعیین می‌کنند. لوازم‌خانگی، کامپیوترهای رومیزی، لپ‌تاپ‌ها و تبلت‌ها، موبایل، انواع گجت‌ها، تلویزیون‌های ال.سی.دی و ال.ای.دی، اسباب‌بازی‌ها، پرینترها، تجهیزات پزشکی، قطعات الکترونیک خودروها و ماشین‌آلات و بسیاری از محصولات دیگر تنها نمونه‌ای از این ابزار هستند که در حوزه‌های مختلف زندگی ما حضور دارند.
باوجود همه مزایا و تسهیلاتی که این‌گونه ابزارها برای زندگی بشری فراهم می‌سازند، عدم توجه به توسعه پایدار آن‌ها و به‌طور خاص غفلت از آثار آن بر محیطزیست و چرخه زندگی انسانی می‌تواند فاجعه‌بار باشد. این موضوع با گسترش روزافزون تعداد و تنوع این ابزارها هر چه بیشتر مشهود می‌شود. ازاین‌رو مدیریت چرخه عمر محصولات این حوزه به‌طورعام و روند برخورد با دوره پایان عمر آن‌ها به‌طور خاص از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. امروزه از این ابزار در دوره پایان عمرشان به‌عنوان «پسماند ابزار الکترونیک و الکتریکی» WEEE نام‌برده می‌شود. آمارهای موجود از این ابزار می‌تواند بیانگر بزرگی معضلی باشد که این ابزارها در پایان عمر خود برای زندگی ما می‌توانند به همراه بیاورند. به‌عنوان‌مثال میزان تولید پسماند الکترونیک در سال ۲۰۱۴ در جهان ۴۲ میلیون تن بوده است! مسلماً این ارقام در سال‌های اخیر به چندین برابر افزایش‌یافته است. نکته مهم این است که باگذشت زمان و با توجه به دوره عمر محصولات فوق، این تعداد از ابزار و وسایل الکترونیکی به پایان عمر خود نزدیک می‌شوند و لذا برای چگونگی برخورد در این مرحله نیازمند تعیین تکلیف‌اند.
فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی پسماندهای الکترونیک
پسماندهای الکترونیک اگر به‌درستی مدیریت نشوند، می‌توانند منبع بزرگ و بسیار خطرناکی از آلودگی‌های محیطزیست را تشکیل دهند. ازجمله مواد بسیار مهم سمی در این زباله‌ها عبارت‌اند از سرب، جیوه، آرسنیک، کادمیم، سلنیوم، کروم و غیره. در ایران نیز مانند سایر کشورهای درحال‌توسعه مدیریت و ساماندهی مناسبی در خصوص پسماندهای الکترونیک وجود ندارد و اغلب آن‌ها در جایگاه‌های پسماند شهری دفن یا به‌صورت غیراستاندارد بازیافت می‌شوند. حال با توجه به افزایش روزافزون این پسماندها و خطرات فراوان ناشی از آن‌ها در سال‌های پیش رو، شرکت آروند به‌عنوان یکی از واردکنندگان عمده محصولات الکترونیک و ارائه‌دهنده خدمات پس از فروش و تعمیرات تخصصی این محصولات، در راستای عمل مسئولانه در قبال جامعه و محیطزیست، اقدام به تحقیق و بررسی روش‌های مدیریت استاندارد این پسماندها نموده و با استفاده از پتانسیل جامعه علمی کشورمان در حال راه‌اندازی مجموعه بازیافت پسماندهای الکترونیک در کشور است.
کارشناس محیطزیست و فناوریهای نوآورانه
