چرا داوطلبان اجازه دادند این کرم خطرناک در بدنشان زندگی کند؟
موبنا – ساعت ۱۲:۰۵ ظهر نخستین پنجشنبه فوریه ۲۰۱۸ یکی از تکنسینهای آزمایشگاه ظرفی که در آن حلزون قرمز قرار گرفته بود به دقت برداشت و تحت شرایط نوری محاسبه شده، آن را داخل محفظه آب گرم قرار داد. نور و گرمای کنترل شده در این محفظه سیگنالهای مشخصی را به صدها لارو کوچک انگلهای حلزون انتقال دادند تا از پیله خود خارج شوند. این آزمایش را «مِتا رزتنبرگ» در مرکز پزشکی دانشگاه لیدِن انجام داد و برای به دست آوردن نتایج نهایی زمان برای او به کندی سپری میشد. او در مجموع حدود چهار ساعت زمان داشت تا بتواند انگلها را در بازوی چهار داوطلب سالم مورد مشاهده قرار دهد و یکی از منحصر بهفرد ترین آزمایشهای جهان را به انجام برساند. اگر او نمیتوانست آزمایش خود را در دوره زمانی تعریف شده انجام دهد، لاروها شروع به مردن میکردند.
رزتنبرگ و همکارانش برای انجام این آزمایش مجوزهای لازم را دریافت کردند تا بدن افراد را با نوعی انگل موسوم به «شیستوزما مانسونی» آلوده کنند. این انگل در اصل یکی از پنج گونه کرم محسوب میشود که بیماری شیستوزمیا را ایاد میکند و هر سال میلیونها نفر در آفریقا، خاورمیانه و آمریکای لاتین به آن مبتلا میشوند. البته برای جلوگیری از ابتلا به شیستوزمیا یک واکسن و یک داروی قدیمی و نه چندان کارآمد هم در بازار موجود است. آلودن کردن انسان میتواند این امکان را برای محققان به وجود آورد تا آزمایشهای علمی خود را با سرعت بیشتر جلو ببرند و روشهای درمانی جدید در اختیار بگیرند. رزتنبرگ آزمایش مورد نظر خود را به گونهای طراحی کرد تا از تولید و انتشار گسترده انگل در بدن دواطلبان جلوگیری شود و سلامت آنها به خطر نیافتد.
البته بعضی دانشمندان انتقادات شدیدی را به این آزمایش وارد کردهاند. آنها میگویند هیچ تضمینی وجود ندارد که افراد پس از پایان مطالعات آزمایشگاهی سلامت کامل خود را به دست آورند و به طور کامل از شر انگلها خلاص شوند. «دانیل کولی» یکی از متخصصان بیماری شیستوزمیا در دانشگاه جورجیا شهر آتن گفت: «من هرگز برای شرکت در این آزمایش داوطلب نخواهم شد و البته اگر دختر یا پسری داشتم که میخواست به صورت داوطلبانه در این آزمایش حاضر شود، با او مخالفت میکردم».
ساعت ۱۳:۰۵ ظهر تکسین آزمایشگاه ظرف مربوطه را از محوطه آب گرم خارج کرد. لاروها برای ورود به بدن انسان آماده بودند. زمانی که زیر میکروسکوپ مشاهده شدند به طور ناگهانی حرکت میکنند و در شرایط مناسب به سر میبردند. در این لحظه یک تکنسین دیگر با تزریق یک قطره سعی کرد لاروها را بکشد و سپس تعداد نهایی آنها را شمارش کند. در مجموع ۵۴۷ لارو در این ظرف موجود بود و محققان برای آزمایش روز جاری فقط به ۸۰ عدد از آنها نیاز داشتند تا در بدن هر یک از چهار داوطلب ۲۰ لارو کرم را مورد استفاده قرار دهند.
یک گونه حلزون در یکی از دریاچههای آفریقا میتواند روزانه میلیونها عدد از این لارو را وارد آب کند که هر کدام از آنها یک حسگر شیمیایی را در خود جا داده است تا از این طریق بتوانند پس از شناسایی انسان، وارد پوست بدن آن شوند. پس از آنکه لارو در پوست بدن انسان قرار میگیرد به کبد مهاجرت میکند تا در آن بتواند به بلوغ برسد. لاروهای نر و ماده پس از ارتباط با یکدیگر از طریق رگهای خونی خود را به روده میرسانند. لاروها که در این مرحله به کرم تبدیل شدهاند میتوانند سالها در روده زندگی کنند و روزانه صدها تخم بگذارند. بیشتر تخمها از طریق مدفوع خارج میشوند و این امکان را دارند که حلزونهای سالم را هم آلوده کنند و از طریق آنها تکثیر شوند. وجود این کرمها در بدن انسان می تواند درد شدید، خونریزی، سوءتغذیه و حتی مرگ را به دنبال داشته باشد.
به هر حال، محققان در این آزمایش سعی کردهاند برای نخستین بار لارو شیستوزما را روی بدن داوطلبان آزمایش کنند و قرار شده است به هر کدام از آنها برای شرکت در این آزمایش ۱۰۰۰ یورو پرداخت شود.