موبنا – در میانههای اقیانوس اطلس در فاصله ۵۰۰۰ کیلومتری از نزدیکترین منطقهای که انسان در آن سکونت دارد، یک جزیره کوچک به نام «هِندرسون» قرار گرفته است که از آن به عنوان یک جزیره دورافتاده و غیرقابل سکونت یاد میکنند و به نظر میرسد در تمام این سالها طبیعت و فضای آن دست نخورده باقی مانده است. پس از گذشت قرنهای متمادی، هر پنج تا ده سال یکبار گروهی از دانشمندان به این جزیره میروند تا بررسیها و تحقیقات علمی خود را در آن به انجام برسانند. آخرین گروه از محققان که به این جزیره رفتند با یک صحنه غیرقابل باور مواجه شدند و آنها دریافتند بالاترین میزان تراکم ضایعات پلاستیکی روی کره زمین در این نقطه قرار دارد و اگرچه هیچ انسانی در این جزیره رفت و آمد نمیکند، ولی از آن میتوان به عنوان آلودهترین نقطه زمین به زبالههای پلاستیکی یاد کرد.
افزایش حجم زبالههای پلاستیکی در سراسر آبهای آزاد یکی از بزرگترین مشکلات انسان امروزی محسوب میشود و اگرچه «پروژه پاکسازی اقیانوس» در این زمینه به صورت گسترده دنبال میشود تا این مشکل را برطرف کند، ولی بررسیهای صورت گرفته در سالهای اخیر نشان داده است که پلاستیکهای موجود در آبهای جهان روز به روز در حال افزایش هستند. به گفته «جنیفر لاورز» از مرکز مطالعات دریایی و قطبی وابسته به دانشگاه تاسمانی، در سراسر جهان سالانه ۳۰۰ میلیون تن پلاستیک تولید میشود که بخش اعظم آن هرگز به چرخه بازیافت نمیرسد و در نهایت وارد آب اقیانوسها میشود.
لاورز مدیریت گروه تحقیقاتی جزیره هندرسون را برعهده دارد تا دریابد که سواحل این جزیره چه حجمی از زبالههای پلاستیکی را در خود جا دادهاند و این ضایعات چگونه به این جزیره دور افتاده رسیده است. این تیم تحقیقاتی زبالههای رسیده به این جزیره دور افتاده را محاسبه کرده است و بر اساس آن مشخص شده است در هر متر مربع از سواحل جزیره هندرسون به طور میانگی ۶۷۱ قطعه پلاستیک موجود است که از این نظر میتوان گفت جزیره دورافتاده هندرسون بالاترین میزان تراکم زبالههای پلاستیکی در جهان را در اختیار دارد و با این توضیح میتوان برآورد کرد در کل جزیره ۳۷.۷ میلیون قطعه ضایعات پلاستیکی موجود است که البته روز به روز بر تعداد آنها افزوده میشود.
لاورز در این خصوص توضیح داد: «بر اساس نمونه برداریهایی که در پنج نقطه مختلف در جزیره انجام دادیم پیشبینی میکنیم در این نقطه دور افتاده از کره زمین بیش از ۱۷ تن ضایعات پلاستیکی موجود باشد و تنها در طول هر روز بیشتر از ۳۵۷۰ قطعه زباله پلاستیکی وارد این جزیره شود».
او در ادامه همچنین اظهار داشت: «به نظر میرسد دادههای ما برآورد نسبتا دقیقی از حجم ضایعات پلاستیکی در جزیره هندرسون را نشان دهد و ما به این نتیجه رسیدهایم که فقط میتوانیم قطعات پلاستیکی که اندازه آنها بزرگتر از دو میلیمتر است را مشاهده و محاسبه کنیم و همچنین، پلاستیکهایی که تا عمق ۱۰ سانتیمتری در زمین فرو رفتهاند را مشاهده کردهایم. با این توضیح اگر قرار باشد بررسیهای ما در سواحل صحرهای به صورت گستردهتر انجام شود و قرار باشد قطعات پلاستیکی کوچکتر را هم بررسی کنیم، فاجعه از این اتفاق بزرگتر است».
دانشمندان توضیح دادند که از نظر جغرافیایی این جزیره در نزیکی مرکز اقیانوس واقع شده است که از آن به عنوان «حلقه اقیانوس جنوبی» یاد میکنند. این مرکز به گونهای است که زبالههای ریخته شده در آبهای آزاد از آمریکای جنوبی یا قطعات پلاستیکی دور ریخته شده توسط کشتیها به این نقطه میآیند.
لاورز در پایان صحبتهای خود گفت: «آنچه که در جزیره هندرسون اتفاق افتاده است نشان میدهد حتی دور افتاده ترین نقاط جهان هم از زبالههای پلاستیکی در امان نیستند و اقیانوسهای ما مملو از ضایعات پلاستیکی شدهاند. هندرسون یک جزیره بینظیر و زیبا در یکی از دورافتاده ترین نقاط کره زمین است که هیچ انسانی در آن رفت و آمد نمیکند و با این وجود بیشترین میزان زباله پلاستیکی در جهان را در آن مشاهده کردهایم. مردم باید بر چگونگی آثار زبالههای پلاستیکی بر محیط زیست آگاه باشند و بدانند که این اتفاق در مقیاس جهانی چه مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت».
نتیجه حاصل از فعالیتهای این گروه تحقیقاتی در آخرین شماره از نشریه بینالمللی «مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم آمریکا» منتشر شده است.