” گسترش فيلتر شکن هاي چيني و آمريکايي “

گسترش فيلتر شکن هاي چيني و آمريکايي
سرمايه،ميثم لطفي : فناوري فيلتر کردن اينترنت امکان کنترل دسترسي کاربران به محتويات اينترنت را فراهم مي آورد. اگر چه تمرکز اوليه اين فناوري در سطح فردي بود، امروزه از آن به طور گسترده اي در سطح سازمان ها و کشورها استفاده مي شود. براي برخي از سازمان ها نظير مدارس کتابخانه ها و شرکت ها کنترل دسترسي به اينترنت يک اولويت مهم است و در سطح ملي نيز به طور فزاينده اي اين فناوري به کار گرفته مي شود اما به هر حال، تنگ شدن دايره اينترنت و کوتاهي دست کاربران از بخشي از اين دنياي مجازي که حق طبيعي آنها محسوب مي شود، اعتراضاتي را در سطوح بين المللي به وجود آورده است. روزنامه نيويورک تايمز به تازگي با انتشار گزارشي اظهار داشت در ژوئيه گذشته سايت هاي به اشتراک گذاري اطلاعات، نرم افزار رايگاني را به صورت عمومي عرضه کردند که مي توانست امکان دسترسي کاربران به اينترنت بدون هرگونه محدوديت و فيلتر را فراهم کند. به نوشته اين روزنامه، برنامه رايانه اي يادشده ظرف مدت کوتاهي مورد استقبال کاربران ايراني قرار گرفت و در حالي که دانشجويان دانشگاه ها در مرحله نخست آن را کشف کرده بودند، پس از گذشت مدتي اين برنامه از طريق پست الکترونيکي بين همه کاربران منتشر شد و بيشتر ايراني هاي آنلاين به آن دسترسي پيدا کردند. در پايان پاييز سال گذشته شمار کاربران آنلاين ايراني که از طريق اين نرم افزار، بدون هرگونه محدوديت وارد دنياي اينترنت مي شدند از مرز 400 هزار نفر نيز گذشت. اين نرم افزار توسط گروهي از کارشناسان چيني موسوم به Falun Gong ساخته شده بود که البته دولت چين فعاليت قانوني اين گروه را از سال 1999 متوقف کرده است. اين گروه پشتيباني مراکز داده اي در سراسر دنيا را برعهده داشتند که در اين مراکز داده فعاليت کاربران بر مبناي سانسور فايروال ها براي محدوديت دسترسي به اينترنت مورد بررسي قرار مي گرفت. اين اقدام چيني ها براي افزايش دسترسي به اينترنت در فضايي رخ داده است که رايانه هاي شخصي و اينترنت، ديگر ابزاري اختصاصي براي سرگرمي، تجارت يا کسب اطلاعات محسوب نمي شوند و به صورت گسترده بين مردم رواج يافته اند.
 بر اساس گزارش  مرکز گزارشگران بدون مرز واقع در پاريس در حال حاضر بيش از 20 کشور در جهان از سيستم هاي بسيار پيشرفته و قوي فيلترينگ براي محدوديت دسترسي کاربران به محتواي اينترنت استفاده مي کنند اگرچه اين روزها بيشتر محدوديت هاي اينترنتي و فيلترينگ ها از جانب دولت هاي چين، پاکستان، عربستان سعودي، سوريه و ايران ايجاد مي شود، دولت هاي دموکرات غرب نيز
به سمت فيلترينگ روي آورده اند تا جلوي برخي آسيب هاي خطرناک به اجتماعات خود را بگيرند. به عقيده کارشناسان، مسائلي نظير فعاليت هاي سياسي و مذهبي، آزادي هاي اجتماعي، فعاليت هاي اينترنتي، فعاليت هاي ديپلماتيک و اقدامات نظامي مهم ترين عواملي هستند که دولت ها را براي افزايش فيلترينگ ترغيب مي کنند.
در گزارش روزنامه نيويورک تايمز اعلام شده است، توليدکنندگان نرم افزار فيلترشکن که به شدت مورد استقبال کاربران ايراني قرار گرفته، اعضاي «کنسرسيوم جهاني آزادي اينترنت» نيز هستند که اين کنسرسيوم در ايالات متحده آمريکا واقع شده است. اين کنسرسيوم يکي از چندين سازماني محسوب مي شود که اين روزها براي توسعه و ساخت سيستم هاي جديد به منظور افزايش دسترسي کاربران جهاني به اينترنت آزاد تلاش مي کنند. علاوه بر اين سازمان غيرانتفاعي و غيردولتي Tor Project که در زمينه ضدفيلترينگ فعاليت مي کند، نرم افزار رايگاني عرضه کرده است که مي توان براي ارسال پيام به صورت مخفيانه يا دسترسي به سايت هاي ممنوعه و فيلتر شده مورد استفاده قرار گيرد. اين نرم افزار که نخستين بار در « آزمايشگاه تخصصي نيروي دريايي آمريکا » تکميل شد، هم اکنون توسط بيش از
300 هزار نفر در سراسر جهان از پليس ها و مجرمان گرفته تا ديپلمات ها و جاسوسان مورد استفاده قرار مي گيرد. دانشمندان سياسي در دانشگاه تورنتو کانادا نيز براي رهايي از مشکل فيلترينگ برنامه ديگري را در اين زمينه ارائه کرده اند. اين نرم افزار Psiphon نام دارد و به کاربران امکان مي دهد تا از طريق مرورگر اينترنتي خود، از تمامي فايروال هاي دولتي رهايي يابند. آنها به منظور رشد فعاليت هاي اقتصادي خود شرکتي را تاسيس کرده اند که به مراکز رسانه اي امکان مي دهد تا محتواي ديجيتالي خود را بدون توجه به فايروال هاي ملي به صورت آزادانه به دست کاربران برسانند. اما بايد توجه داشت در اين جنگ الکترونيکي خاموش يک خطر بزرگ همه دولت ها را تهديد مي کند: « عبور از سانسورهاي اينترنتي و نقض قوانين حکومتي و به جا گذاشتن عواقب نگران کننده و نتايج بد در جامعه.» برخي کارشناسان معتقدند در اين بازي موش و گربه، گربه در حال مبارزه شديد براي به دست آوردن پيروزي است. نرم افزار فيلترشکن چيني که در اصل براي اعتراض به « فايروال عظيم چين » ساخته شده، به ميزان زياد از فناوري هاي غربي بهره برده است. چندي پيش ربکا مک کينون استاد روزنامه نگاري در دانشگاه هنگ کنگ تحقيق گسترده اي را انجام داد تا نشان دهد که هر يک از دو بخش دولت و مراکز عرضه کننده خدمات اينترنتي تا چه اندازه در فيلتر کردن وبلاگ ها نقش دارند. اين تحقيقات که نتايج آن در ماه فوريه منتشر شد، ميزان فيلتر کردن محتواي اينترنت توسط شرکت هايي نظير ياهو، مايکروسافت و MySpace در چين را مورد بررسي قرار داد. در جريان اين بررسي ها مشخص شد 30 تا 50 درصد محتواي اينترنتي که توسط اين سه شرکت در چين توليد مي شود سانسور شده يا روي اينترنت قرار نمي گيرد. اين طور که گفته مي شود، زماني که اعضاي گروه Falun Gong قصد آزاد کردن اين سرويس ها را داشتند، شرکت هاي آمريکايي يادشده مجبور شدند به دليل فشارهاي دولت چين فعاليت خود را در اين کشور محدود کنند. دولت چين براي کنترل دقيق دسترسي کاربران اين کشور به دنياي اينترنت 40 هزار نفر را در ده ها شهر به کار گرفته است. با اين وجود دولت چين ادعا مي کند که دسترسي کاربران خود به بخش اعظم محتواي اينترنتي را محدود نکرده است و تنها آن بخش از اينترنت که به مسائل امنيتي و سياسي مربوط مي شود و مي تواند باعث بروز مشکلات براي کشور چين شود از دسترس کاربران خارج شده است. در پاييز گذشته که به گفته روزنامه نيويورک تايمز ميزان استقبال مردم کشور از نرم افزار فيلترشکن چيني – آمريکايي بسيار گسترش يافته بود، يک پايگاه خبري داخلي ادعا کرد براي نخستين بار، اطلاعات دقيقي از تعداد سايت هاي فيلتر شده در کشور به دست آورده است. در حالي که تاکنون هيچ آمار نيمه رسمي يا رسمي در زمينه تعداد سايت هاي اينترنتي فيلتر شده در ايران منتشر نشده اين پايگاه خبري به نقل از يک منبع مطلع قضايي از فيلترينگ حداقل
پنج ميليون سايت اينترنتي در کشور خبر داد. عبدالصمد خرم آبادي مشاور قضايي دادستاني کل کشور اعلام کرده بود تا آن زمان دست کم پنج ميليون سايت اينترنتي در کشور فيلتر شده اند. مشاور قضايي دادستاني کل کشور که آسيب هاي اجتماعي ناشي از شبکه هاي ارتباطي اينترنت را بيشتر از شبکه ماهواره دانسته بود، در سخنان خود اظهار داشت که دشمنان با سوء استفاده از شبکه اينترنت تلاش مي کنند هويت ديني ايران را مورد تهاجم قرار دهند و همين مساله باعث شده است تا دولت اقدام به تنگ کردن محدوده اينترنت براي کاربران و افزايش فيلترينگ کند. در دولت نهم به منظور کنترل مناسب تر دسترسي کاربران به محتواي اينترنت کارگروه و آيين نامه اي تشکيل و تنظيم شد که تمامي تصميم گيري ها در مورد سايت هاي اينترنتي را برعهده داشت.
در اواخر سال گذشته نيز خبرگزاري ايسنا مطلبي را با عنوان « آغاز فيلترينگ سايت هاي منتقد توسط دولت نهم » منتشر کرد و در آن اظهار داشت دسترسي به برخي از سايت هاي خبري مسدود شده است که البته شرکت ارتباطات زيرساخت طي اطلاعيه اي اعلام کردIP سايت هاي خبري از سوي هيچ يک از شرکت هاي مخابراتي مسدود نشده و هيچ گونه اختلال فني هم در بخش IP کشور وجود ندارد اما اين موضوع بعضاً مطرح شد که با توجه به قابل دسترس بودن اين سايت ها با استفاده از فيلترشکن، IP آنها از سوي نهادهاي مربوط ازجمله وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات به عنوان مجري مسدود شده است. در ادامه اين جريان مدتي قبل اينترنت نمايندگان مجلس نيز فيلتر شد و « اداره اخبار و رسانه هاي گروهي مجلس شوراي اسلامي » اعلام کرد فيلترينگ و مسدود کردن سايت ها در اين مرکز، در راستاي طرح مبارزه با مفاسد اجتماعي صورت گرفته است. به گفته اداره اخبار مجلس اين محدوديت از سوي وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، از آغاز سال جديد نسبت به توزيع کنندگان کلان اينترنت اعمال شده و بر اين اساس مرکز فناوري اطلاعات قوه مقننه در اين خصوص نقشي نداشته است. هم اکنون نتايج تحقيق چهار دانشگاه آکسفورد، کمبريج، هاروارد و تورنتو درباره محدود سازي سايت هاي اينترنتي در 40 کشور جهان نشان مي دهد چين و ايران در صدر کشورهاي مسدودکننده سايت هاي سياسي اينترنتي قرار دارند. بر اين اساس، چين، ايران، ميانمار، سوريه، تونس و ويتنام با سختگيري فراوان سايت هاي سياسي را فيلترينگ مي کنند و در صدر کشورهاي فيلترکننده اينترنت قرار گرفته اند. برپايه اين گزارش گفته شده است ايران، عمان، عربستان سعودي، سودان، تونس، امارات متحده عربي و يمن در صدر کشورهايي قرار دارند که بيشترين محدوديت را براي سايت هاي اجتماعي، پورنوگرافي، قمار و همجنس گرايانه در نظر گرفته اند. در بخش ديگري از پژوهش اين چهار دانشگاه آمده است که در برخي از کشورها مانند کره جنوبي فليترينگ بسيار کمي وجود دارد و تقريباً تنها آن گروه از سايت هاي اينترنتي مسدود مي شوند که درباره کشور همسايه يعني کره شمالي اطلاعات منتشر کنند.