تأثير تعامل دختر و پسر بر ازدواج پایدار
نتایج تحقیقی که توسط اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی در این دانشگاه‌ها انجام شده است، نشان می‌دهد «در رشته‌های پزشکی‌ای که تعامل و کار گروهی میان دانشجویان دختر و پسر بیشتر است، ازدواج‌های بیشتری صورت می‌گیرد و بررسی‌های مجدد هم نشان داده که این ازدواج‌ها از پایداری بیشتری نسبت به دیگر ازدواج‌ها برخوردار هستند».
نتایج این پژوهش را که دبیر کارگروه بهداشت، سلامت و محیط‌زیست معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری دراختیار شرق قرار داده است، حکایت از آن دارد که «دست‌کم ٣٩ درصد از این تعاملات به ازدواج منجر می‌شود و تقریبا ٩٠ درصد این ازدواج‌ها پایداری دارند». این نتایج درحالی مشخص شده است که در این سال‌ها تلاش برای اعمال تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها که مانع از تعامل دانشجویان با یکدیگر می‌شود، افزایش یافته است.
ماجرای تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها موضوعی جدید نیست. تأسیس دانشگاه‌های دخترانه و همچنین جداکردن کلاس‌های دختران و پسران در دانشگاه‌های آزاد واحد شهرستان‌ها که چندین سال است انجام می‌شود تأییدی بر این ماجراست. هر‌از‌گاهی نیز خبری درباره جداکردن دانشجویان دختر و پسر در دانشگاه از یکدیگر شنیده می‌شود. جدایی‌ای که از سلف و کتابخانه و محل استراحت دانشجویان در حیاط شروع می‌شود و به کلاس‌های فوق‌برنامه و در پاره‌ای مواقع به کلاس‌های درسی هم رسیده است.
اتفاقی که می‌تواند چراغ قرمز دیگری را روشن کند؛ چراغی که نشان‌دهنده عدم تعامل دانشجویان و دختران و پسران با یکدیگر است. چراغی که هشدار می‌دهد دانشجویان حتی در محیطی مثل دانشگاه مهارت برقراری ارتباط را نمی‌آموزند؛ بااین‌حال نتایج این پژوهش انجام شده در دانشگاه‌های علوم پزشکی چیزی به‌جز این را نشان می‌دهد.
دراین‌باره دکتر ناهید خدا‌کرمی، دبیر کارگروه بهداشت، سلامت و محیط‌زیست معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری، در گفت‌وگو با «شرق»، به بررسی تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌ها پرداخته و می‌گوید: «یکی از مسائل مهم در روابط زناشویی این است که زنان و مردان شناخت خوبی از هم داشته باشند؛ به‌خصوص در قرنی که ما از آن به‌عنوان قرن و عصر ارتباطات یاد می‌کنیم. در عصری که تبادل اطلاعات در آن حرف اول را می‌زند، چه بهتر که زوجین از هر نظر درباره همه مسائل با یکدیگر آشنا باشند. این عامل می‌تواند در تداوم خانواده و پایداری خانواده تأثیر خوبی داشته باشد.
جالب اینجاست که ما اگر به نسل اول انقلاب بازگردیم و به آنهایی نگاه کنیم که امروز اکثرشان جزء سیاست‌گذاران و تأثیرگذاران و یا نمایندگان مجلس هستند و یا به پست‌های مدیریتی کلان کشور تکیه زده‌اند، به نتیجه جالب‌توجهی دست پیدا می‌کنیم. اگر ما روی همین گروه یک تحقیق پژوهشی انجام دهیم، می‌بینیم که اغلب آنها در دانشگاه‌های آن دوره که تحصیل می‌کردند، همسر خود را هم همان‌جا شناختند و این شناخت به ازدواج منجر شد و بسیار موفق بودند؛ چون از نظر دیدگاه فکری و سیاسی به‌هم نزدیک بودند و تعداد مواردی که اختلاف‌نظر داشتند، کمتر بوده. آنها این تفاهم را هم وقتی که در کلاس درس بودند و در مباحث علمی با هم صحبت می‌کردند پیدا کرده‌اند و یا در فعالیت‌های اجتماعی و مبارزاتی به این نتیجه رسیدند که می‌توانند زوج‌های خوبی باشند. این را از این منظر گفتم که همین الان هم این گروه، تصمیماتشان برای کشور حیاتی و مؤثر است».
دبیر کارگروه بهداشت، سلامت و محیط‌زیست معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری در ادامه افزود: «بعد از انقلاب هم خوشبختانه ما ازدواج‌های ارزشی زیادی در دانشگاه‌ها داشتیم و در این ازدواج‌ها می‌بینیم آنها موفق‌تر بودند و خانواده‌های سالم‌تر و پایدارتری داشتند و حمایت آنها از یکدیگر در بعد اقتصادی و اجتماعی نیز بیشتر بود. جلوتر که می‌آییم می‌بینیم نسلی که در این شرایط رشد کرد، وقتی که ارتباط مجازی و یا دسترسی به اطلاعات و ماهواره و شناخت دنیای خارج از کشور ایجاد شد و خودش را نشان داد و یک فرهنگ جدید در کشور شکل گرفت، ما‌بین سنت و مدرنیته گیر افتادیم. حالا می‌بینیم که ازدواج‌هایمان دیرتر انجام می‌شود و وقتی هم اتفاق می‌افتد زودتر از هم می‌پاشد. طلاق خیلی راحت و قابل‌دسترس شده و جوانان ما دوست ندارند به‌هر‌قیمتی زندگی‌شان را نگه دارند.
آنها می‌گویند چرا باید خودم را نابود کنم…» وی در ادامه تصریح کرد: «این نسلی را که در دنیای اطلاعات زندگی می‌کند، نمی‌توانیم در یک چارچوب قرار دهیم و بگوییم در این چارچوب عمل کن. حال سؤال این است که آیا تفکیک‌های جنسیتی و جداکردن دختران و پسران از دانشگاه و یا هر محیط دیگری توانسته است به تداوم خانواده کمک کند؟ توانسته است به خود خانواده‌ها کمک کند تا بتوانند برای فرزندانشان همسر انتخاب کنند؟ در عمل می‌بینیم که این‌طور نیست؛ حتی اگر پژوهش جامعی هم انجام نشده؛ اما آمار و ارقامی که اداره ثبت احوال و سازمان‌های مختلف منتشر می‌کنند نشان‌دهنده همین مطلب است که نتوانسته‌ایم کمک‌کننده باشیم».
رئیس انجمن علمی مامایی ایران در ادامه تأکید کرد: «آنچه می‌بینیم این است که دختر و پسری که شناختی از هم ندارند و فرصت اینکه در جامعه با هم باشند را نداشته‌اند و به‌خاطر اینکه خودشان را بیشتر بشناسند به زیرزمین‌ها و مکان‌های دور از چشم خانواده و اجتماع می‌روند تا هم را بشناسند و این مسئله آنها را دچار دو معضل می‌کند. یا یک ارتباط خارج از عرف آسیب‌زا را شروع می‌کنند و یا اگر رابطه‌شان منجر به ازدواج شده؛ چون شناختشان بر مبنای جنسیت بوده نه شناخت ارزشی، دچار مشکل شده».
خدا‌کرمی با اشاره به اینکه بررسی‌ها نشان داده که تعامل در دانشگاه‌ها باعث افزایش ازدواج‌های پایدار در کشور می‌شود، خاطرنشان کرد: «راه‌حلی که به‌نظر می‌رسد این است که ما این تفکیک جنسیت را تحلیل کرده و مستند‌سازی کنیم و ببینیم این کار آیا به ما کمک کرده یا نه. یکی از کارهایی که مرکز پژوهش‌های مجلس انجام می‌داد همین بود که تحقیق می‌کرد تا ببیند کدام زندگی‌ها بیشتر به جدایی منجر شده و به از‌هم‌پاشیدگی رسیده. متأسفانه خیلی از وقت‌ها می‌بینیم که دانشگاه‌های تفکیک جنسیتی زیاده و الان هم در دانشگاه‌ها تریاها و کتابخانه‌ها جداست و این کار قطعا آسیب‌زننده است، آسیبش همین طلاق است.
چه‌بهتر که دختران و پسران ما در جلوی چشم اساتید و در کتابخانه بتوانند با جنس مخالف خود به‌دور از جذابیت‌های جنسی صحبت کنند تا اینکه بیرون از دانشگاه به مکان‌هایی بروند که این‌گونه دوستی‌های مجازی و ارتباطات مجازی می‌تواند آسیب‌زا باشد». وی در پایان با اشاره به اینکه ما باید به جوان‌هایمان احترام بگذاریم افزود: «آنها این قدرت را دارند که رفتارهایشان منطبق با آمیزه‌های ارزشی باشد. ما می‌بینیم در انجمن‌های اسلامی، در بسیج دانشجویی ازدواج‌های موفقی شکل می‌گیرد. باید شرایطی ایجاد کنیم که جوان‌ها در شرایطی طبیعی تصمیم بگیرند.
مدیریت و کنترل اجتماعی که سال‌هاست در کشور انجام می‌شود چیزی جز تأثیر منفی نخواهد داشت. وقت آن نیست که با اعمال سلیقه دانشگاه‌ها را تفکیک کنیم و اگر به همین شیوه پیش برویم مشکلات بیشتر می‌شود. الان اگر ازدواجی هم شکل می‌گیرد، به‌خاطر شیوه مدیریت ما و ترساندن دو جنس از یکدیگر، این ازدواج‌ها نمی‌تواند نتیجه‌بخش باشد. وقتی بررسی می‌کنیم ریشه در نوع مدیریت اجتماعی ما دارد».
اما مسئولان شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نظر دیگری دارند. آنها می‌گویند در بسیاری از شهرهای کوچک خانواده‌ها درصورتی به دختران جوانشان اجازه ادامه‌تحصیل می‌دهند که در کلاس درس و دانشگاه‌ها آنها با جنس مخالفشان هم‌کلام نشوند و باید برای آنها نیز فکری کرد. دکتر محمدعلی کی‌نژاد، عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و رئیس دانشگاه هنر اسلامی تبریز که یکی از دانشگاه‌های تفکیک جنسیتی در کشور است، با رد این ادعا که شورای‌عالی انقلاب فرهنگی قائل به تفکیک جنسیتی در دانشگاه‌هاست به «شرق» می‌گوید: «شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در بحث تأسیس دانشگاه دخالت نمی‌کند؛ چراکه کار اجرائی برعهده وزارتین است.
شورا ظرف این ١٠-١٢ سال گذشته مجوز هیچ دانشگاهی را صادر نکرده و تمامی مجوزها از طریق شورای گسترش و وزارتین صادر می‌شود. زمانی بحث تأسیس دانشگاه دختران مطرح بود که آنجا هم به شورای گسترش وزارت بهداشت رفت. شورا اصلا در مسائل اجرائی وارد نمی‌شود. شاید سیاست‌هایی به وزارتین از طرف شورای‌عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شده باشد؛ ولی در چارچوب این سیاست‌ها وزارتین مجوز صادر می‌کنند». وی با اشاره به اینکه هدف دانشگاه ازدواج نیست؛ بلکه تولید علم است، افزود: «باید دید بعد از تفکیک دانشجویان معدل آنها چگونه می‌شود. تولید علم در آن دانشگاه چگونه است. نکته دوم اینکه در اوایل انقلاب، امتیازاتی به دانشجویان دختر داده شد و منجر شد که آنها بتوانند درس بخوانند؛ درحالی‌که دانشگاه‌های ما پسرانه هستند؛ اما با این امتیازات اعطا‌شده الان بیشتر دانشجویان کشور را دختران تشکیل می‌دهند.
وقتی دانشگاهی تفکیک جسیتی می‌شود، دانشجویان پسر بین خودشان ارزیابی می‌شوند و دانشجویان دختر هم بین خودشان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند؛ درحالی‌که اگر این ارزیابی در محیط بازی صورت بگیرد، فرق می‌کند. در دانشگاه هنر اسلامی تبریز ٥٠ درصد دانشجویان پسر هستند و ٥٠ درصد هم دختران تحصیل می‌کنند؛ ولی اگر ارزیابی مختلط انجام می‌شد، احتمال می‌دادم بالای ٦٤ درصد دختران بودند و بقیه پسران نمی‌توانستند وارد دانشگاه شوند. حالا سؤال این است: آیا نیاز بازار کار ما این را می‌گوید؟ باید دید چند درصد از دانشجویان دختر خانه‌دار می‌شوند و چند درصد وارد بازار کار می‌شوند و چقدر این کار باب‌میل‌شان است.
آیا با شرایط یک زن که وظیفه مادری دارد همه شغل‌های زنان ما همخوانی می‌کند؟ این‌ها چیزهایی است که نمی‌شود با دو، سه سؤال و پرسشنامه به جمع‌بندی رسید». این عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در ادامه خاطرنشان کرد: «ولی معمولا قضاوت اینچنین نتیجه نخواهد داد. باید نمرات و معدل‌ها و ماندگاری دانشجویان را درنظر گرفت. دانشجویانی که هفت‌ترمه فارغ‌التحصیل می‌شوند، دختران هستند. معمولا آنچه من در این ٣٧ سال تدریسم دیده‌ام، این بوده که معمولا متوسط نمرات دانشجویان دختر بیشتر از دانشجویان پسر است. پسران عموما وقتی وارد دانشگاه می‌شوند معدلشان از دخترها کمتر است و شما نمی‌توانید همان انتظاری را که از دختران دارید از آنها داشته باشید. کلاس جداگانه باعث یک‌سطح‌بودن دانشجویان و یک‌سطح‌بودن یادگیری آنها می‌شود. باید به این مسائل به‌صورت همه‌جانبه نگاه کرد».
