حـال زارِ بورس

موبنا –  شاخص بورس در ماه‌های گذشته تحت تاثیر بازار سهام نوسانات بسیاری به خود دیده است. در روزهای اخیر نیز با وجود افزایش قیمت‌ها تحت تاثیر رشد قیمت ارزهای خارجی اما بسیاری از سهم‌ها از جمله فرآورده‌های نفتی به شدت با افت قیمت و صف‌های فروش طولانی روبه‌رو شدند. از طرفی استیضاح و برکناری وزیر اقتصاد و همچنین پاسخ‌های روز گذشته رییس جمهور نیز از عواملی بود ند که این روزها بر بازار سهام تاثیر ویژه‌ای داشتند. افت فزاینده قیمت‌ها در حالی در بازار سهام اتفاق افتاد که در روزهای گذشته صف‌های خرید پایدار در گروه‌های مختلف از جمله پتروشیمی‌ها و فلزات اساسی و نفتی‌ها در بازار سهام تشکیل شده بود.

تغییرات شاخص کل

روز گذشته شاخص کل بازده نقدی و قیمتی بورس اوراق بهادار تهران، ۳۵۴۰ واحد افت کرد و به رقم ۱۳۶هزار و ۷۶۵ واحد رسید، اما در ‌عین ‌حال شاخص کل هم وزن با ۳۶ واحد رشد به رقم ۲۱ هزار و ۱۲۷ واحد رسید. شاخص آزاد شناور نیز ۳۶۰۸ واحد افت کرد و تا رقم ۱۴۵ هزار و ۷۱۵ واحدی پایین آمد. شاخص بازار اول و دوم نیز هر یک به ترتیب ۲۹۱۸ و ۵۳۹۵ واحد افت کردند. نمادهای معاملاتی شرکت‌های پالایش نفت بندرعباس، فولاد مبارکه اصفهان و پالایش نفت اصفهان هر یک به ترتیب ۳۷۰، ۳۵۷ و ۳۰۲ واحد تاثیر کاهنده روی شاخص‌های بازار داشتند اما در ‌عین ‌حال گروه مپنا، سایپا و تایدواتر خاورمیانه هر یک به ترتیب با ۸۸، ۳۶ و ۲۵ واحد تاثیر افزاینده سعی کردند نگذارند شاخص‌های بازار بیش از این افت کند.

ارزش معاملات فرابوس

در گروه فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای روند قیمت‌ها به شدت کاهشی بود، به طوری که صف‌های فروش پایدار برای تعداد زیادی از سهم‌های این گروه به وجود آمد. همچنین در تعداد زیادی از سهم‌های این گروه که بدون محدودیت نوسان باز بودند، شاهد بیش از ۹ درصد کاهش قیمت بودیم. وضعیت قیمت گروه فلزات اساسی نیز عمدتا کاهشی بود و در گروه فرآورده‌های نفتی نیز با کاهش شدید قیمت‌ها و صف‌های فروش مواجه بودیم. اما خودروهایی هر چند در شرایط چندان مساعدی از بابت رشد قیمت نبودند، ولی تقریبا نیمی از آن‌ها توانستند مقداری رشد کنند. ارزش معاملات بورس تهران به رقم حدود ۶۰۰ میلیارد تومان رسید و حجم معاملات به عدد ۲.۱ میلیارد سهم اوراق مالی دست پیدا کرد. آیفکس نیز ۲۸ واحد افت کرد و به رقم ۱۵۵۰ واحدی رسید. ارزش معاملات فرابورس ایران نیز تا رقم ۳۰۵ میلیارد تومان بالا رفت و حجم معاملات عدد ۶۹۱ میلیون سهم و اوراق مالی را دید.

بازار به ظاهر مثبت

در خصوص نوسانات وضعیت بورس و تحلیل آن حسین محمودی اصل، استاد دانشگاه و کارشناس بورس به «قانون» می‌گوید: بورس به عنوان تنها بازاری که تاثیرش بر تورم منفی است باید مورد توجه باشد.بورس تنها بازاری است که هر چقدر نقدینگی جذب کند باعث می‌شود که تورم کمتر شود. بقیه بازارها از جمله مسکن، طلا، ارز و سکه معمولا بر نرخ تورم رقمی اضافه و یک هم‌افزایی قیمت‌ها ایجاد می‌کند. در چنین شرایطی اما بورس به طور مناسبی سر و سامان نگرفته که یکی از دلایل آن عملکرد بد حقوقی‌ها بوده است. البته شاخص بورس رشد مناسبی داشت اما این شاخص با توجه به تغییراتی که در محاسبه شاخص در سال گذشته دیدیم، اندکی متفاوت است. ما گاه بازار را منفی می‌بینیم ولی شاخص به لطف چند نماد که حجم تاثیرگذاری بالایی در محاسبه شاخص دارند، مثبت دیده می‌شود؛ در حالی که در اصل بازار منفی است.

هجوم بورسی‌ها به بازار طلا

محمودی اصل ادامه می‌دهد: اما در دوره‌های گذشته عملکرد بازار، شرکت‌ها و بورسی‌ها باعث شده بود که استقبال نسبت به گذشته کمتر شود. برخی سهامداران خرد از بازار خارج شدند و همین سهامداران اولین مقصدشان بازار طلا است؛ یعنی اولین نفراتی که معمولا در بازار سکه و طلا فعالیت می‌کنند آن‌هایی هستند که از بازار سهام خارج می‌شوندزیرا این‌ها افرادی هستند که دما و التهاب و افزایش قیمت‌ها را سریع‌تر حس می‌کنند. متاسفانه دولت به مدیریت مناسب این فضا نپرداخت و سهامداران متضرر شدند و به بازار ارز و طلا رفتند. دلیل عمده آن این هست که نظارت مناسبی بر حقوقی‌ها و عملکرد آن‌ها نیست. برخی افراد که خودشان در شرکت‌های حقوقی فعالیت می‌کنند، براساس خرید به کدهای حقوقی اطرافیان براساس پیش‌بینی و برنامه آینده شرکت حقوقی و شخصیت حقوقی سهام خریداری می‌کنند و پس از آن از گروه حقوقی حمایت کرده و بعد از رسیدن به اهداف قیمتی، حمایت را بی‌خیال می‌شوند و بعد از مدتی دوباره در قیمت‌های پایین‌تر با کدهای حقیقی وارد می‌شوند و دوباره این سناریو تکرار می‌شود و پول‌های بسیار نامشروع و بادآورده‌ای را تصاحب می‌کنند. در این حالت سهامداران خرد متضرر می‌شوند. ما سرمایه و سهامداران خرد را داشتیم ولی اکنون افزایش‌های جدید وجود دارد. در هر بازاری اگر موفقیتی حاصل شود معمولا افراد بسیاری به آن موفقیت وصل می‌شود اما وقتی شکستی حاصل شود، همه ارتباط خودشان را تکذیب می‌کنند. بنابراین در بورس وقتی بازار خوب است هم در اخبار به عنوان گزینه اول می‌آید و هم دولت در مورد آن صحبت می‌کند ولی وقتی بازار منفی است از کسی خبری نیست و این سهامداران خرد واقعا ضربات سنگینی متحمل می‌شوند.

لزوم تدوین استراتژی

این استاد دانشگاه بیان می‌کند: ملاحظه کردید در میان خودروسازان چه افتضاحاتی به بارآوردند. در مجمع سهم را یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون می‌خرند و ۱۵ درصد قیمت را افزایش می‌دهند و بعد از مجمع ،شرایط را به امان حقوقی‌ها می‌گذارند. این سیاست در کنارش کدهای مختلفی خریداری می‌شود و خیانت بسیار فاجعه‌باری که حتما نیاز است در مجلس همه نهادهای نظارتی ورود کنند، به بار می‌آید. اما برگردیم به این موضوع که ما چطور می‌توانیم با این وضعیت اول اینکه ارزیابی کنیم ودوم برایش استراتژی داشته باشیم. اکنون افزایش قیمت‌های سهام ناشی از تعدیل همه چیز است. وقتی افزایش قیمت صورت می‌گیرد همه چیز تعدیل می‌شود وقتی قیمت خانه بالا می‌رود، سکه و دلار نیز افزایش قیمت پیدا می‌کند. همچنین قیمت کالاها نیز بیشتر می‌شود و طبیعی است که قیمت سهم هم بالا برود. به عبارتی افزایش قیمت‌های فعلی ناشی از عملکرد شایسته شرکت‌ها نیست بلکه ناشی از افزایش نرخ ارز و نرخ تسعیر ارز است. بنابراین نباید این طور تعبیر شود که وضع شرکت‌های ما خوب شده است. درواقع قیمت‌ها بر اساس بازارهای مختلف و موازی تعدیل می‌شوند؛ بنابراین این فقط خوب نیست. درست است افزایش سودی صورت می‌گیرد ولی این افزایش سودها همه ناشی از همان نرخ تسعیر ارز است نه اینکه ناشی از افزایش تولید باشد. این اگر مربوط به افزایش میزان سود و حجم تولید و افزایش حاشیه سود بود، قابل دفاع بود اما متأسفانه بیشتر این‌ها ناشی از تعدیل نرخ است. افزایش سود از محل تسعیر نرخ ارز و تعدیل نرخ‌هاست یعنی چه؟ این نشان می‌دهد که شرکت‌ها هزینه‌های‌شان معادل آن چون همه چیز گران شده، گران‌تر می‌شود و در کل فرآیند خوبی نیست.

راه نجات

این کارشناس بورس می‌افزاید: راه نجات اقتصاد ما تولید است. ضربان تولید هم در بورس پیدا می‌شود و نیاز است که به این بازار حتما توجه معقول و شایسته‌ای شود. شرایط بازار بورس در حال حاضر به این می‌ماند که به طور مثال الان وزیر راه بگوید که دیدید مسکن چقدر رشد کرد! در حالی که این رشد به طور قطع به زیان تولید و مردم است. شرایط در بازار سرمایه نیز به همین شکل است. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد بازار بورس از جمله بازارهایی بوده که در آشفتگی‌ها و نوسانات اقتصاد کشور در روزهای گذشته تا حد زیادی به حال خود رها شده است. به گفته کارشناسان بورس، آنچه بیش از هر چیزی ضربات مهلکی به این بازار و سهامداران خرد وارد می‌کند، موضوع شاخص‌سازی‌ها توسط سهامداران کلانی است که نبض این بازار را در دست دارند. با تمام این اوصاف اما از آنجایی که بازار سرمایه به عنوان آینه تمام نمای اقتصاد یک کشور شناخته می‌شود، ضرورت ورود مسئولان به این بازار و رسیدگی به وضعیت آن و جلوگیری از تخلفات دراین بازار به شدت احساس می‌شود؛ بازاری که این روزها اوضاعی بسیار نابسامان و در کل حال نزاری را تجربه می‌کند.

 منبع: قانون