گردشگری سلامت؛ معدن درآمدزای 10 میلیارد دلاری برای ایران

به‌روزترین‌ها| گردشگری سلامت یکی از صنایع پردرآمد و رو به رشد در جهان است که بازاری چندصد میلیارد دلاری را شامل می‌شود. در این گزارش به بررسی جزئیات بیشتری از ارزش بازار، کشورهای پیشتاز، سهم کشورهای اروپایی و جایگاه ایران در این حوزه می‌پردازیم.

ارزش و رشد بازار جهانی گردشگری سلامت

طبق گزارش شرکت تحقیقاتی Allied Market Research، ارزش بازار جهانی گردشگری سلامت در سال 2021 حدود 109 میلیارد دلار برآورد شده است. این رقم در سال 2020 تقریباً 94 میلیارد دلار بود که نشان دهنده رشد 16 درصدی در یک سال است. پیش‌بینی می‌شود این بازار با نرخ رشد ترکیبی سالانه 21.1 درصد، تا سال 2030 به 272 میلیارد دلار برسد.

از عوامل کلیدی رشد این صنعت می‌توان به هزینه‌های پایین‌تر درمان در کشورهای مقصد، توسعه زیرساخت‌های پزشکی پیشرفته، گسترش بیمه‌های پوشش دهنده گردشگری سلامت، پیشرفت‌های فناوری پزشکی، افزایش سفرهای هوایی ارزان قیمت و رشد جمعیت سالمند در جهان اشاره کرد.

کشورهای پیشتاز در گردشگری سلامت

بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، ۱۰ کشور برتر در جذب گردشگران سلامت شامل ترکیه (با سهم 7.6 درصد از بازار جهانی در سال 2021)، مکزیک (6.5 درصد)، تایلند (6 درصد)، سنگاپور (5.8 درصد)، هند (5.5 درصد)، آلمان (4.8 درصد)، مالزی (3.9 درصد)، اسرائیل (3.5 درصد)، کره جنوبی (3.3 درصد)، امارات متحده عربی (3.2 درصد) می‌شود.

این کشورها با ارائه خدمات درمانی با کیفیت و قیمت مناسب‌تر، زیرساخت‌های پیشرفته گردشگری و تبلیغات گسترده توانسته‌اند سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص دهند.

سهم کشورهای اروپایی در گردشگری سلامت

کشورهای اروپایی نیز سهم قابل توجهی در گردشگری سلامت جهانی دارند. آلمان با 4.8 درصد سهم بازار، پیشتاز این صنعت در اروپا است. کشورهای دیگری مانند لهستان، اسپانیا، یونان، ایتالیا، فرانسه و سوئیس نیز از مقاصد محبوب گردشگری سلامت در این قاره هستند.

برخی از مزیت‌های اروپا در این حوزه عبارتند از: سیستم‌های بهداشتی و درمانی پیشرفته، پزشکان و متخصصان با تجربه، دسترسی آسان به تکنولوژی‌های جدید پزشکی و وجود مراکز درمانی شناخته شده و معتبر.

سهم ایران در گردشگری سلامت

متاسفانه آمار دقیقی از سهم ایران در بازار جهانی گردشگری سلامت در دست نیست. اما بر اساس برخی گزارش‌ها، ایران کمتر از یک درصد از این بازار را در اختیار دارد. طبق آمارهای وزارت بهداشت، حدود 200 هزار نفر در سال برای دریافت خدمات سلامت به ایران سفر می‌کنند که عمدتاً از کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان، آذربایجان، ارمنستان و برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس هستند.

همچنین استان‌هایی مانند اصفهان، تهران، مشهد، شیراز و تبریز در جذب گردشگران سلامت از مناطق دیگر ایران موفق‌تر عمل کرده‌اند.

به طور کلی، ایران ظرفیت بسیار بالایی در این حوزه دارد. برخی از مزیت‌های ایران شامل برخورداری از پزشکان و متخصصان با تجربه و کارآمد، هزینه‌های نسبتاً پایین خدمات پزشکی، مراکز درمانی مجهز و با کیفیت در شهرهای بزرگ، آب و هوای متنوع و جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی بی‌نظیر، نیروی کار ارزان در حوزه خدمات گردشگری، موقعیت جغرافیایی مناسب برای جذب گردشگران از کشورهای همسایه می‌شود.

درآمد گردشگری سلامت به اندازه صنعت خودرو

بر این اساس، کارشناسان معتقد هستند که با سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی مناسب، ایران می‌تواند ظرفیت جذب چندین میلیون گردشگر سلامت در سال را داشته باشد. این می‌تواند درآمدی بالغ بر 7 تا 10 میلیارد دلار در سال را برای کشور به ارمغان آورد.

درآمد پیش‌بینی شده 7 تا 10 میلیارد دلاری از گردشگری سلامت، معادل درآمد سالانه صنعت خودروسازی ایران و یا حدود یک سوم درآمد نفتی کشور در شرایط عادی است. بنابراین توسعه این صنعت می‌تواند منبع مهمی برای تامین ارز و درآمدزایی پایدار باشد.

برای تحقق این ظرفیت نیز، نیازمند اقدامات و سیاست‌گذاری‌های کارشناسانه در زمینه‌های گسترش زیرساخت‌های گردشگری، حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، استانداردسازی خدمات، تبلیغات بین‌المللی، آموزش نیروی انسانی متخصص، تسهیل روادید و رفع موانع سیاسی هستیم.

در صورت عملیاتی شدن، جهش در حوزه گردشگری سلامت می‌تواند یکی از محورهای اصلی توسعه پایدار اقتصادی ایران در دهه‌های آینده باشد.