تعلل بانک مرکزی در تخصیص ارز، بلای جان قطعه‌سازان
آتش‌سوزی اخیر در بندر شهید رجایی و مشکلات مرتبط با تأمین مواد اولیه، چالشی جدی برای قطعه‌سازان و صنعت خودرو کشور ایجاد کرده است. نابودی بخشی از مواد اولیه، رسوب کالاها در گمرک، تأخیر در تخصیص ارز، و بحران نقدینگی، تولیدکنندگان را با خطر توقف خطوط تولید مواجه کرده است. در این شرایط، راهکارهایی مانند واردات هوایی مواد اولیه و تسهیل فرآیندهای اداری پیشنهاد شده‌اند؛ اما تحقق این اقدامات نیازمند تصمیم‌گیری سریع و عملیاتی از سوی متولیان است.
به‌روزترین‌ها| محمدرضا نجفی‌منش، رئیس هیأت مدیره انجمن صنایع همگن نیروی محرکه و قطعه‌سازان کشور در گفتگو با به‌روزترین‌ها گفت: «حادثه آتش‌سوزی در بندر شهید رجایی بخشی از مواد اولیه قطعه‌سازان را نابود کرده است. میزان خسارت وارده هنوز مشخص نیست، اما رقم‌هایی تا سقف ۷ میلیون دلار توسط برخی واحدهای تولیدی گزارش شده است. در چنین شرایطی، هرگونه تأخیر در تأمین مواد اولیه و ترخیص کالاها می‌تواند فرآیند تولید را متوقف کند.»
خسارات ناشی از آتش‌سوزی در بندر شهید رجایی
آتش‌سوزی بندر شهید رجایی، که چندی پیش رخ داد، بخشی از مواد اولیه قطعه‌سازان را نابود کرد. اگرچه مواد اولیه وارداتی معمولاً تحت پوشش بیمه قرار دارند، اما نگرانی‌هایی جدی درباره توان مالی بیمه‌گران برای پرداخت این خسارت وجود دارد.
در این رابطه نیز نجفی‌منش با اشاره به اینکه اقدامات در جهت تأمین و جایگزینی مواد اولیه هنوز به شکل جدی پیش نرفته است بیان داشت: «بیمه‌ها موظف به پرداخت خسارت‌ها هستند، اما سؤالی که همچنان وجود دارد این است که آیا شرکت‌های بیمه‌ای قادر به جبران کل این خسارات خواهند بود؟ حجم خسارت‌های وارده بزرگ است و ما همچنان منتظر برآورد دقیق و اقدام به موقع هستیم.»
بدون شک، خسارات ناشی از رسوب و حوادث در تأمین مواد اولیه، اثری مستقیم بر خطوط تولید خودروسازان و همچنین بازار قطعات یدکی خواهد داشت. هنوز برآورد دقیقی از میزان تأثیر این رویدادها وجود ندارد، اما به نظر می‌رسد این شرایط می‌تواند منجر به اختلالات گسترده‌ای شود.
رئیس هیأت مدیره انجمن صنایع همگن نیروی محرکه و قطعه‌سازان کشور در پاسخ به این پرسش که خسارت وارده به مواداولیه مورد نیاز قطعه‌سازان چقدر بر روی خط تولید خودروسازان و بازار لوازم یدکی خودرو تاثیر خواهد گذاشت افزود:« در این رابطه لازم است خودروسازان هرچه سریع‌تر میزان خسارت واردشده به زنجیره تأمین را بررسی کنند.»
بحران نقدینگی قطعه‌سازان
یکی از مشکلات حیاتی دیگری که قطعه‌سازان با آن مواجه هستند، بحران نقدینگی است. به گفته اغلب قطعه‌سازان هرچند گروه ایران‌خودرو در آستانه سال نو بخشی از مطالبات قطعه‌سازان را پرداخت کرد که فشار را تا حدودی کاهش داد، اما گروه سایپا همچنان در پرداخت منظم بدهی‌های خود با مشکل روبه‌روست.
نجفی‌منش در این رابطه تاکید کرد: «وضعیت کمبود نقدینگی همچنان ادامه دارد. پرداخت‌های سایپا هنوز ساختار مشخصی ندارد و این موضوع فشار زیادی به قطعه‌سازان وارد کرده است. در شرایطی که صنعت با مشکلات زنجیره‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند، افزایش نقدینگی از جمله مهم‌ترین مواردی است که باید در اولویت باشد.»
وی همچنین با اشاره به اینکه رسوب مواد اولیه در گمرک به دلیل تأخیر بانک مرکزی در تخصیص ارز، بخش مهمی از مشکلات زنجیره تولید را رقم زده است ودر بسیاری از موارد، کالاهای وارداتی ماه‌ها در گمرک می‌مانند بدون آنکه امکان ترخیص آن‌ها وجود داشته باشد افزود: «در بسیاری از موارد، تخصیص ارز چهار ماه طول می‌کشد. این زمان طولانی برای قطعه‌سازان، که به واردات مواد اولیه حیاتی وابسته‌اند، بسیار زیان‌بار است. امیدواریم بانک مرکزی با تسریع در فرآیند تخصیص ارز، امکان آزادسازی سریع‌تر کالاها را فراهم کند.»
واردات هوایی؛ راهکاری اضطراری با هزینه بالا
یکی از راهکارهایی که در شرایط بحرانی فعلی توسط قطعه‌سازان پیشنهاد شده است، واردات هوایی مواد اولیه است. این شیوه به دلیل سرعت بالای انجام از توقف خطوط تولید جلوگیری می‌کند، اما هزینه‌های بسیار سنگینی نیز بر دوش واحدهای تولیدی می‌گذارد.
رئیس هیأت مدیره انجمن صنایع همگن در این باره گفت: «هزینه‌های واردات هوایی بالا است، اما توقف تولید هزینه‌ای بزرگ‌تر به صنعت و اقتصاد کشور وارد می‌کند. این روش هرچند راهکاری اضطراری محسوب می‌شود، اما انتظار داریم خودروسازان در تقسیم هزینه‌های آن با قطعه‌سازان همراه باشند.»
نجفی‌منش با اشاره به اینکه تسهیلات بانکی باید متناسب با نرخ تورم افزایش یابد و تخصیص ارز برای کالاهای گمرکی با سرعت بیشتری صورت گیرد ادامه داد: «با توجه به نرخ تورم، تسهیلات بانکی باید حداقل ۴۰ درصد افزایش یابد تا نقدینگی موردنیاز قطعه‌سازان تأمین شود. علاوه بر این، مشکل بزرگ‌تر، تخصیص ارز است. اگر بانک مرکزی نمی‌تواند فرآیند تخصیص را تسریع کند، باید اجازه داده شود کالاها بدون تخصیص ارز ترخیص شوند. کالاهای رسوب‌کرده باید به سرعت وارد چرخه تولید شوند.»
مقابله با شایعات درباره کالاهای گمرکی
نجفی‌منش در پاسخ به این پرسش که چرا قطعه‌سازان مواد اولیه مورد نیازشان که از طریق واردات تامین کرده‌اند نمی‌توانند به موقع و در اسرع وقت ترخیص کنند تاکید داشت: «قطعه‌سازان خواستار این هستند که مواد اولیه مورد نیازشان را که وارد کرده‌اند هرچه سریع‌تر از گمرک ترخیص کنند؛ چراکه شرکت‌های تولیدی از باقی‌ماندن کالا در گمرک نه تنها نفعی نمی‌برند، بلکه زیان می‌کنند.»
توقف زنجیره تولید یکی از آثار مخرب مشکلات موجود در صنعت قطعه‌سازی و خودروسازی است. دولت و بانک مرکزی باید برای تسهیل فرآیندهای اداری و کاهش آسیب‌های اقتصادی به این زنجیره، تدابیر جدی اتخاذ کنند.
به گفته این قطعه‌ساز، ادامه این روند می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به صنعت خودرو و اقتصاد کشور وارد کند و در این رابطه تاکید کرد: «اکنون زمان مناسبی برای تعلل نیست. دولت باید هرچه سریع‌تر رویکرد عملیاتی و حمایتی خود را برای کاهش بحران موجود آغاز کند. تأخیر بیشتر به معنای آسیب‌های عمیق‌تر به صنعت و اقتصاد خواهد بود.»
