بازی روی امواج تلفن همراه

درحالی روزهای میانی مهلت زمان‌بندی شده کاندیداها برای فعالیت‌های انتخاباتی دوره دهم ریاست جمهوری را سپری می‌کنیم که مبارزات برای از میان برداشتن رقیبان در هر جناح با سرعت بیشترو با دست آویختن به هر وسیله‌ای دنبال می‌شود. به طوری که این روزها روند تخریب وتأیید کاندیداها از چارچوب‌های معمول انتخاباتی پا فراتر گذاشته و با قرار گرفتن درقالب جملات قصار، جوک، توهین به کاندیدای رقیب و تعاریف و تماجید از کاندیدای محبوب، به دنیای اس‌ام اس بازی جوانان، نوجوانان و خلاصه سایر کاربران تلفن همراه نیز راه یافته است.
اعلام آمار جمعیت بالغ بر 45 میلیون نفری کاربران تلفن همراه، توجه حامیان کاندیداهای انتخاباتی ریاست جمهوری را به استفاده هرچه بیشتر از این وسیله ترغیب کرده است.
روزی نیست که یک یا چند پیامک تخریبی یا انتقادی مهمان گوشی‌های تلفن همراه شهروندان نباشد و وقت و بی‌وقت پیامک‌هایی در میان تلفن‌های همراه دست به دست نشود.
این امر تا جایی پیش رفته است که به تازگی سایت کلمه، با درج گزارشی با عنوان ” هر نیم ساعت یک پیامک علیه موسوی ” از تشکیل ستادهای پنهان تخریب علیه میر‌حسین موسوی با ابزار ارسال پیامک خبر داده است.
از سوی دیگر سخنگوی جبهه پیروان خط امام و رهبری نیز از جریان تخریب پیامکی علیه دولت نهم سخن به میان آورده و خاطرنشان کرده است: ” این جریان‌ها به شکلی غیر‌منصفانه می‌کوشند حتی عملکرد مثبت و تأثیر‌گذار دولت را هم مخربانه و منفی جلوه دهند. . . این روش‌ها (روش تخریب پیامکی)در واقع روش‌های تبلیغاتی شبه‌ماکیاولی است .
اما آیا این گونه جملات قصار رنگ به رنگ در 10 روز باقی مانده از فعالیت‌های انتخاباتی می‌توانند روندی ایجابی یا سلبی درافزایش تعداد آرای یک کاندیدا یا کاهش طرفداران کاندیدای رقیب داشته باشند؟
پیامک‌های تبلیغاتی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا
استفاده از پیامک برای رسیدن به اهداف تبلیغات سیاسی، پیش از اینکه به عنوان روشی در میان حامیان کاندیداهای ریاست جمهوری کشورمان نمود پیدا کند، دستمایه‌ای برای جلب آرای بیشتر اوباما برای رسیدن به مقام ریاست جمهوری بود. از این رو بر اساس گزارش اخیر مؤسسه بازاریابی پیامک Limbo، تبلیغات مبتنی بر پیامک، ابزار قدرتمندی برای جلب توجه مشترکان تلفن همراه در ایالات متحده بوده است.
دراین گزارش آمده است که پیامک‌های تبلیغاتی در 53 درصد مخاطبان خود، آگاهی ایجاد کرد‌ه‌اند و باعث تغییر نظر 28 درصد آنها نیز شده‌اند که این میزان در مقام مقایسه بیشتر از میزان تأثیر رسانه‌های سنتی است.
در این میان، 6 درصد افرادی که برایشان پیامک ارسال شده بود، اعلام کرده بودند که تبلیغات مبتنی بر پیامک، نظر آنها را به طور کامل عوض کرده و22 درصد افراد نیز معتقد بوده‌اند که این تبلیغات تا حدودی در تغییر نظر آنها مؤثر بوده است.
آمار همچنین نشان می‌دهد که 37 درصد افراد، پس از تبلیغات پیامکی، توجه بیشتری به اخبار پیرامون کاندیدای مورد نظر کرده‌اند؛ 12 درصد توجه بیشتری به مبارزات انتخاباتی آن کاندیدا نشان دادند؛ 7 درصد از وب سایت آن کاندیدا بازدید کردند و 24 درصد دیگر اعلام کردند که به زودی قصد این کار را دارند.
در کنار این گونه آمار و ارقام در این گزارش نتیجه گرفته شده که تبلیغات مبتنی بر پیامک، گذشته از تغییر آرای مردم باعث شکل گرفتن تعاملات بیشتر بین مردم و کاندیداها شده است.
سیاست یا سرگرمی!
پس از اینکه پیامک، به عنوان عاملی اثرگذارد را مرنقل و انتقال اطلاعات، جای خود را میان کاربران تلفن همراه، بخصوص قشر جوان باز کرد و ازکاربرد تبادل انواع و اقسام اخبار گرفته تا جوک و احوالپرسی‌های دوستانه و خانوادگی کم کم به سمت کاربرد شوخی با تک تک سریال‌های تلویزیونی و شخصیت‌های حقیقی و حقوقی، شتاب گرفت، حالا نوبت آن شده است که در آستانه دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز نقش خودش را به خوبی ایفا کند و از هیچ گونه تلاشی در ادغام دو مقوله سیاست و سرگرمی فروگذار نکند.
از این روست که مسعود کوثری، استادیار علوم ارتباطات دانشگاه تهران معتقد است: تلفن همراه، سیاست را به صورت سرگرمی در می‌آورد و تبدیل به امر شخصی می‌کند و سپس با گذر از ساختار قدرت سخت به قدرت نرم، به آن جلوه‌ای طنزآمیز و آمیخته با هجو و سرگرمی می‌بخشد.
این استاد علوم ارتباطات با مقایسه انتخابات دوره پیشین با این دوره یادآور شد: در این دوره با خاموشی تدریجی وبلاگ‌ها و درمقابل با پررنگ شدن نقش پیامک و تلفن همراه در عرصه تبلیغات انتخاباتی روبه‌رو هستیم زیرا پیامک‌ها توانسته‌اند در فن اقناع، تغییر اساسی به وجود آورند و با استفاده از طنز و شیوه‌های بدل به تبلیغات سیاسی و استفاده از این گونه زبان‌ها بر گروه جوانان و نوجوانان که سخت پای صندوق‌های رأی حاضر می‌شوند؛ تأثیر گذارند.
کوثری علت اصلی اثربخشی پیامک‌ها را زنگ کوتاه و ظریف دریافت آنها می‌داند که می‌تواند ریتم زندگی عادی ما را درهم بشکند. او می‌گوید: برخلاف تلویزیون که یک جریان پیوسته و روزمره در زندگی ما دارد، پیامک می‌تواند در یک لحظه تمام حواس ما را متوجه پیام خود کند ازاین روست که در بحث اثرگذاری نقش برجسته‌ای ایفا می‌کند.
رسیدگی به شکایات پیامک‌های تخریبی انتخاباتی
اما مسئله استفاده از پیامک‌های انتخاباتی این روزها فقط به مقوله اثرگذاری بیشتر و ایجاد جنگ روانی به عنوان یکی از راه‌های تبلیغات سیاسی در تخریب و تأیید کاندیداها محدود نشده و هرچه می‌گذرد اهانت و فحاشی‌های بی‌ادبانه نیز به آنها راه می‌یابد.
این امر تاجایی پیش رفته است که به گفته مشاور پارلمانی رئیس‌جمهور، پیامک‌های انتخاباتی دوره دهم ریاست جمهوری درصورت ضرورت و تنها در شرایط‌ خاص کنترل خواهد شد. ایرج ندیمی با بیان مطلب فوق افزود: این حق برای حکومت ایجاد شده که در مواقع خاص، برای پیامک‌های غیراخلاقی، سیاسی و مخرب اقدامات لازم را انجام دهد.
از سوی دیگر به گفته صابر فیضی مدیرعامل شرکت مخابرات، هنوز دستورالعملی برای کنترل پیامک‌های انتخاباتی از سوی مسئولان به مخابرات ارائه نشده است اما درصورتی که پیامک‌های تخریبی کاندیداهای ریاست جمهوری، شاکی داشته باشد قابل پیگیری خواهد بود. پیش از این دادستان تهران از تعیین شعب ویژه جرایم اینترنتی و فناوری ارتباطات برای رسیدگی به شکایات از پیامک‌های تخریبی انتخاباتی خبر داده و گفته بود: افراد شاکی می‌توانند برای طرح شکایت به دفتر کل دادسرای مرکز مراجعه کنند.
به گفته سعید مرتضوی در روزهای نزدیک به انتخابات برخی افراد با ارسال پیام کوتاه مبادرت به تخریب بعضی اشخاص می‌کنند که این موضوع قابل پیگیری است.
با این اوصاف آیا می‌توان امیدوار بود که مانند انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده، پیامک‌ها بیش از 50 درصد نقش آگاهی‌رسانی داشته باشند و با این روندی که پیش گرفته‌اند بتوانند باعث تغییر نظر 28درصد کاربران تلفن همراه باشند؟!