سرمایه گذاری یا سپرده گذاری؟ کدام بهتر است؟
به‌روزترین‌ها، امیر شهبازی| سپرده گذاری ساده‌ترین راه برای ذخیره پول بوده و سرمایه گذاری مسیری برای افزایش ثروت در طول زمان است. اما ممکن است از خود بپرسید که کجا و چه زمانی سرمایه‌گذاری مناسب است؟ و چه وقتی سپرده‌گذاری بهتر است؟ در این مقاله با تفاوت‌های سپرده‌گذاری و سرمایه‌گذاری بیشتر آشنا خواهید شد.
مزایا و معایب سرمایه گذاری چیست؟
اگر قصد داشته باشید که سرمایه یا ثروت خود را افزایش دهید، باید در دارایی‌هایی که پتانسیل رشد سرمایه و ثروت شما را دارند، سرمایه گذاری کنید. در حقیقت شما در فرایند سرمایه‌گذاری هزینه را تبدیل به فرصت کرده و این هزینه در صورتی که به شکل درستی و در محل درستی صرف شود، تبدیل به ثروت خواهد شد.
بازارهای مالی امکان سرمایه‌گذاری در طیف متنوعی از دارایی‌ها را برای عامه مردم و کسب و کارها فراهم می‌کنند. به صورت کلی سرمایه‌گذاری به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:
- سرمایه‌گذاری رایج (Conventional Investment)
سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی مانند سهام، اوراق درآمد ثابت، سپرده بانکی و پول نقد(انواع ارز) به سرمایه‌گذاری رایج معروف است.
- سرمایه‌گذاری جایگزین (Alternative Investment)
سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی به جز دارایی‌های فوق، در دسته سرمایه‌گذاری جایگزین قرار می‌گیرد. به‌طور مثال دارایی‌هایی مانند طلا، مسکن، انواع کالا، اوراق مشتقه، آثار هنری، استارت‌‌آپ‌ها و… از جمله سرمایه‌گذاری جایگزین هستند. حالا که با انواع سرمایه‌گذاری‌ها آشنا شدید، بهتر است با برخی از مزایا و معایب آن بیشتر آشنا شوید. از جمله مهم‌ترین امتیازهای سرمایه‌گذاری عبارتند از:
- امکان دریافت سود مرکب
- کسب ثروت در افق زمانی بلندمدت
- حفظ ارزش سرمایه در برابر تورم و سایر ریسک‌‌های غیرقابل پیش‌بینی
- رشد و حفظ ارزش سرمایه براساس دوره‌های رونق و رکود اقتصادی
- قابلیت انعطاف‌پذیری با توجه به شرایط مختلف اقتصادی
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد، سرمایه‌گذاری در دارایی‌های متنوعی می‌تواند انجام شود. بنابراین، هر دارایی مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد. اما انواع ریسک‌ها را می‌توان مهم‌ترین مشکل برخی از سرمایه‌گذاری‌ها در نظر گرفت.
مزایا و معایب سپرده گذاری چیست؟
سپرده‌گذاری معمولا در حساب‌های بانکی صورت می‌گیرد. چندین نوع حساب بانکی وجود دارد، اما به طور کلی می‌توان حساب‌های بانکی را به دو نوع پسانداز و سرمایه‌گذاری تقسیم‌بندی کرد. در حقیقت، با سپرده گذاری سود یا سرمایه مازادی به دارایی شما تعلق نمی‌گیرد. مهم‌ترین مزیت نگهداری پول نقد، قابل دسترس بودن آن در هر شرایطی است. اما در اقتصاد‌های تورمی مانند اقتصاد ایران، سپرده‌گذاری باعث کاهش ارزش سرمایه در برابر تورم می‌شود. در نتیجه، فردی که در چنین محیط‌های اقتصادی از سرمایه‌گذاری چشم‌پوشی کرده و به سپرده‌گذاری روی می‌آورد، ریسک بی‌ارزش شدن سرمایه را بلندمدت متحمل خواهد شد.
پس انداز بهتر است یا سرمایه گذاری؟
تا حدودی با تفاوت کلی پس انداز و سرمایه‌گذاری آشنا شدید. اما این دو راهکار از لحاظ جزئیات نیز با یکدیگر متفاوت هستند که به بررسی این موارد خواهیم پرداخت:
بررسی از نظر بازدهی
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری در طیف متنوعی از دارایی‌ها صورت می‌گیرد، نسبت به پس انداز بازدهی بالاتری دارد. به طور مثال بازدهی ربع سکه طلا در طی ۱۰ سال گذشته بیش از ۴۲۰۰ درصد بوده و در طرف مقابل ارزش ریال طی ۱۰ سال گذشته به شدت افت کرده است.
بررسی از نظر ریسک
با وجود اینکه سرمایه‌گذاری و سپرده‌گذاری در بانک و اوراق درآمد ثابت بدون‌ریسک تلقی می‌شوند. اما همانطور که اشاره شد بزرگ‌ترین ریسک این سرمایه‌گذاری‌ها در میان‌مدت و بلندمدت تورم است. دارایی‌های به اصطلاح پر‌ریسک مانند سهام، طلا، مسکن، اوراق مشتقه و… در کوتاه‌مدت معمولا با نوسانات قیمتی همراه بوده و ریسک افت سرمایه را به همراه دارند. اما در میان‌مدت و بلندمدت این نوع از سرمایه‌گذاری‌ها هستند که می‌توانند ارزش سرمایه را در برابر تورم حفظ کرده و قدرت خرید شما را افزایش دهند.
به طور مثال اگر شما ۱۰ میلیون تومان را در طی پنج سال گذشته در بورس سرمایه‌گذاری می‌کردید، سرمایه شما به ۱۳۰ میلیون تومان افزایش پیدا می‌کرد.
بررسی از نظر نقدشوندگی
به صورت کلی پسانداز در سپرده بانکی و اوراق درآمد ثابت از سرعت نقدشوندگی بالایی برخوردار هستند. اما صندوق‌های سرمایه‌گذاری به عنوان بخش مهمی از بازار سرمایه، دارای نقدشوندگی بالایی هستند و به طور مثال صندوق درآمد ثابت به عنوان یک دارایی کم ریسک که بخش زیادی از دارایی‌های آن را اوراق درآمد ثابت و سپرده بانکی تشکیل می‌دهند، از نقدشوندگی بسیار بالایی برخوردار هستند.
سرمایه‌گذاری در دارایی‌هایی مانند مسکن، طلا، ارز، خودرو و… معمولا با توجه به شرایط ممکن است با نقدشوندگی نامناسب همراه شوند.
بررسی از نظر اهمیت زمان در اهداف مالی
زمان در رسیدن به اهداف مالی نقش بسیار پررنگی داشته و برای کسب بازدهی مناسب در سرمایه‌گذاری با مدت زمان و نوع سرمایه‌گذاری رابطه مستقیمی دارد. به صورت کلی اگر بازارهای مالی را به دو بخش بازار پول(بانک) و بازار سرمایه(بورس) تقسیم کنیم، بازار پول مناسب سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و میان‌مدت (حداکثر تا یکسال) و بازار سرمایه مناسب سرمایه‌گذاری بلندمدت (بیش از یکسال) است.
لازم به ذکر است سرمایه‌گذاری در دارایی‌های جایگزین مانند طلا، مسکن و … نیز معمولا در افق زمانی بلندمدت انجام می‌شود.
چه زمانی سرمایه گذاری کنیم و چه زمانی پس انداز؟
همانطور که اشاره شد بهتر است سرمایه‌گذاری در افق زمانی بلندمدت انجام شود. بنابراین زمانی که سرمایه مازادی در اختیار داریم و قصد نداریم در کوتاه‌مدت آن را مصرف کنیم، بهتر است این سرمایه را به دارایی‌هایی که در بلندمدت ارزش سرمایه ما ار حفظ می‌کنند سرمایه‌گذاری کنیم.
پسانداز کردن پول زمانی مناسب است که قصد داریم در بازه زمانی بسیار کمی، سرمایه خود را به کالا و سایر امور جاری اختصاص دهیم.
چند درصد از درآمدمان را به سرمایه گذاری اختصاص دهیم؟ پس انداز چطور؟
برنامه‌ریزی مالی یکی از بهترین روش‌ها برای مدیریت نقدینگی است. به صورت کلی، بهتر است بخشی از درآمد ماهانه (بین ۷ تا ۱۰ درصد) را به سرمایه‌گذاری برای بلند مدت اختصاص داد. پسانداز می‌تواند به صورت مقطعی و با توجه به اهداف کوتاه‌مدت انجام شود، بنابراین پسانداز با نیازها و اهداف ما در کوتاه‌مدت ارتباط مستقیمی دارد. یکی از بهترین راه‌های سرمایه‌گذاری و پسانداز استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی، طلا، بخشی و درآمد ثابت است.
کلام آخر
بهترین روش پس انداز استفاده از نوع جدید کارت بانکی است که علاوه بر خدمات بانکی قابلیت دریافت سود روزشمار بیش از ۲۶ درصد را برای شما به همراه داشته باشد. با توجه به اینکه سود سپرده‌گذاری در بانک‌ها به صورت ماه‌شمار بوده و بسیار پایین است. توصیه می‌شود حتی برای پسانداز نیز از کارت بانکی ویژه که دارای سود روزشمار است بهره‌مند شوید.
همانطور که پیش‌تر اشاره شد یکی از بهترین راه‌های سرمایه‌گذاری استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری متنوع است. این صندوق‌ها با مدیریت حرفه‌ای و تخصصی، بازدهی مناسب و نقدشوندگی بالا، گزینه مطلوبی جهت حفظ ارزش سرمایه در برابر تورم هستند.
