تامین دارو و حیات داروخانه‌ها در بحران؛ تیپیکو به دنبال تاسیس داروخانه‌های جدید!
موسسان داروخانه‌های کشور با مشکلات مالی جدی دست و پنجه نرم می‌کنند. چالش‌های متعدد در زمینه عدم بازگشت مطالبات از سازمان تأمین اجتماعی، عدم دریافت سهم ارزی و تأمین نقدینگی برای خرید دارو، به بحران جدی در سیستم دارویی کشور دامن زده است.
موسسان داروخانه‌ها، برای فشار به تصمیم‌گیرندگان، خرید دارو از شرکت‌های دارویی سهامدار بیمه تأمین اجتماعی را متوقف کرده‌اند. با این حال، تهدیدات شرکت تیپیکو و ادامه مشکلات مالی، وضعیت بحران‌زده داروخانه‌ها را پیچیده‌تر کرده است.
به‌روزترین‌ها| موسسان داروخانه‌های کشور تحت فشار مالی شدید قرار دارند؛ آنها از یک سو با چالش عدم بازگشت مطالبات خود از سازمان تامین اجتماعی مواجه هستند و از سویی دیگر حتی سهم ارزی خود را هم نتوانسته‌اند دریافت کنند.
معضلی که به دنبال آن، موسسان داروخانه‌ها تصمیم گرفته‌اند که خرید دارو از شرکت‌های دارویی سهامدار بیمه تأمین اجتماعی را متوقف کنند تا شاید تلنگری به تصمیم گیرندگان در این بیمه باشد. با این حال شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین «تیپیکو» طی نامه‌ای به مهدی پیرصالحی رئیس سازمان غذا و دارو موسسان داروخانه‌های بخش خصوصی را تهدید به تاسیس داروخانه‌های تحت نظر خود کرده است.
حسن کربکندی عضو داروساز هیئت مدیره نظام پزشکی اصفهان در این رابطه به‌روزترین‌ها گفت: از تیرماه تاکنون، سازمان تامین اجتماعی سهم خود را به داروسازان پرداخت نکرده است. در این مدت، قیمت دلار از حدود 50 تومان به 86 تومان افزایش یافته و ارزش پول داروسازان به شدت کاهش یافته است. بنابراین اگر قرار بود داروسازان طی خدماتی که ارائه می‌دهند منافع مادی کسب کنند اما انقدر هزینه‌ها طی این مدت که مطالبات پرداخت نشده بالا رفته که در عمل متضرر شده اند.
وی افزود: این درحالی است که داروسازان برای تأمین دارو و حفظ موجودی قفسه‌ها نیاز به سرمایه در گردش دارند. با عدم تحقق این نقدینگی و افزایش قیمت دارو، باز هم نقدینگی داروسازان به شدت کاهش یافته است. علاوه بر این، با اجرای طرح دارویار، بخشی از مطالبات داروخانه‌ها به سازمان برنامه و بودجه و سازمان هدفمندی یارانه‌ها منتقل شده که این موضوع نیز بار سنگینی بر دوش داروسازان قرار داده است. مجموعه‌ای از مشکلات که به اختلال در چرخه دارویی و کمبود موجودی در داروخانه‌ها منجر خواهد شد.
کربکندی درباره وضعیت مطالبات داروخانه‌ها ادامه داد: ظاهراً مبلغی که قرار بوده از طریق سازمان هدفمندی یارانه‌ها به مطالبات داروخانه‌ها تخصیص داده شود، به مطالبات گندمکاران پرداخت شده است. این موضوع باعث شده که هیچ‌کدام از این دو منبع مطالبات عملیاتی نشود. از سوی دیگر، داروخانه‌ها هیچ قراردادی با سازمان برنامه و بودجه و سازمان هدفمندی یارانه‌ها ندارند. بنابراین، حتی اگر این سازمان‌ها هیچ وجهی پرداخت نکند، داروخانه‌ها نمی‌توانند اقدام حقوقی یا شکایتی انجام دهند.
وی افزود: اقدامات مختلفی برای حل این مشکل صورت گرفته و به اطلاع سازمان‌های مذکور رسانده شده، اما متأسفانه دولت تنها مبلغی را دریافت کرده که برای بیمه‌ها پرداخت شده است. وزارت بهداشت نیز از این مبلغ ۲۵ هزار میلیارد تومان را دریافت کرده، اما متأسفانه تمامی این مبلغ به بخش درمان اختصاص یافته و هیچ بخشی از آن برای دارو در نظر گرفته نشده است. این موضوع باعث شده که داروخانه‌ها با کمبود نقدینگی و مشکلات جدی مواجه شوند و عملاً در این شرایط سرشان بی‌کلاه بماند.
تأمین اجتماعی در پرداخت مطالبات داروسازان تعلل می‌کند
کربکندی با اشاره به مشکلات تأمین اجتماعی و مطالبات داروسازان اظهار داشت: به نظر می‌رسد که با توجه به مقدار پولی که کارفرمایان در هر استان به تأمین اجتماعی می‌پردازند، این سازمان در واقع باید قادر باشد تا بدهی‌های خود را به داروخانه‌ها پرداخت کند. به عنوان مثال، در استان اصفهان که 70 درصد بیمه‌شده تأمین اجتماعی هستند، حتی اگر کارفرمایان تا حدودی با تأخیر پرداخت کنند، مبلغی که تأمین اجتماعی دریافت کرده، بیشتر از آنچه که در برنامه 9.27 درصدی برای درمان در نظر گرفته شده است.
وی افزود: متأسفانه، به نظر می‌رسد که تأمین اجتماعی این پول را در اختیار دارد، اما آن را به درستی تخصیص نمی‌دهد. در واقع، سازمان تأمین اجتماعی برخلاف دستورالعمل‌ها، بخش زیادی از این پول را برای پرداخت مطالبات مستمری‌بگیران صرف می‌کند و همین امر موجب می‌شود که سهم درمان، که به‌ویژه برای داروسازان و داروخانه‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد، تأمین نشود. این تخلف در نحوه تخصیص منابع مالی تأمین اجتماعی به مشکلات جدی در حوزه دارویی منجر می‌شود.
عضو داروساز هیئت مدیره نظام پزشکی اصفهان در پاسخ به سوالی درباره میزان مطالبات داروسازان از تأمین اجتماعی اظهار داشت: مقدار مطالبات داروسازان از تأمین اجتماعی به داروخانه‌های مختلف بستگی دارد، اما در کل مبلغ قابل توجهی است. البته ارزش این مطالبات با توجه به کاهش ارزش ریال و افزایش قیمت داروها به مراتب بیشتر شده است. همچنین، سهم ارز برای داروها که پرداخت نشده، بر این مشکل افزوده است.
وی افزود: کل مطالبات داروخانه‌های خصوصی حدود ۸ هزار میلیارد تومان است. اما نکته نگران‌کننده این است که داروخانه‌ها به دلیل مشکلات مالی، حدود ۴ هزار میلیارد تومان چک برگشتی دارند. به عبارتی، نصف این مبلغ را نتوانسته‌اند پرداخت کنند و چک‌ها پاس نشده است. این موضوع نه تنها به خود داروخانه‌ها آسیب رسانده، بلکه شرکت‌های دارویی نیز تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.
کربکندی ادامه داد: این مشکلات باعث اختلال در چرخه تأمین دارو شده است. داروخانه‌ها نتوانسته‌اند پول لازم را مهیا کنند، و در نتیجه شرکت‌های پخش نیز نتوانسته‌اند بدهی‌های خود را تسویه کنند. این به نوبه خود باعث شده که شرکت‌های تولیدکننده دارو نتوانند مطالبات خود را دریافت کنند. این مشکلات در نهایت به کاهش موجودی دارو در بازار و اختلال در تأمین دارو برای بیماران منجر شده است.
ورشکستگی قریب‌الوقوع داروخانه‌ها در سایه مطالبات معوق و افزایش هزینه‌ها
عضو داروساز هیئت‌مدیره نظام پزشکی اصفهان نسبت به شرایط بحرانی داروخانه‌ها و سیاست‌های تأمین اجتماعی ابراز نگرانی کرد و گفت: تأمین اجتماعی به‌جای اتخاذ راهکارهای مناسب برای وصول مطالبات خود از دولت، به‌گونه‌ای عمل کرده که چرخه تأمین دارو را گروگان گرفته است. این مسئله می‌تواند منجر به اختلال جدی در زنجیره دارویی کشور شده و حتی داروسازان را به ورشکستگی بکشاند.
کربکندی تأکید کرد: این درحالی است که داروخانه‌ها در پایان سال با فشار مالی مضاعفی روبه‌رو هستند، چراکه علاوه بر تأمین حقوق کارکنان، باید عیدی و سنوات نیز پرداخت کنند. در این شرایط قیمت دارو افزایش یافته و قدرت خرید داروخانه‌ها کاهش چشمگیری داشته است. همزمانی این بحران با تعطیلات نوروز و ماه رمضان نیز فشار مضاعفی بر داروسازان وارد کرده است.
وی با اشاره به اینکه در صورت عدم اتخاذ تدابیر فوری، این بحران می‌تواند منجر به نارضایتی‌های گسترده شود اضافه کرد: داروخانه‌ها تا حد مشخصی می‌توانند این شرایط را تحمل کنند، اما اگر این وضعیت ادامه یابد و به ورشکستگی گسترده منجر شود.
کربکندی در خصوص تاب‌آوری داروسازانی که در این شرایط با مطالبات معوق و افزایش هزینه‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند تاکید کرد: احتمالاً تنها ۵ درصد از داروخانه‌های کشور قادر به تحمل این بحران باشند. این داروخانه‌ها به دلیل ذخایر مالی موجود، وابستگی‌های خاص یا روش‌های غیرقانونی قادر به ادامه فعالیت خود هستند. اما سایر داروخانه‌ها به ویژه آنهایی که فروش بالایی دارند، همچنان با مشکلات جدی مواجه خواهند شد. چرا که هرچقدر فروش بیشتر باشد مطالبات نیز افزایش می‌یابد.
وی هشدار داد: بحران مالی داروخانه‌ها ناشی از افزایش مطالبات معوق و گرانی دارو، به کاهش نقدینگی و قدرت خرید آنها منجر شده است. این وضعیت ممکن است به ورشکستگی بیشتر داروخانه‌ها و اختلال در تأمین داروهای کشور منجر شود.
تهدید غیرقانونی تیپیکو علیه موسسان داروخانه‌ها
کربکندی به بی‌توجهی تیپیکو به مشکلات داروخانه‌ها اشاره کرد و گفت: زمانی که داروخانه‌ها به دلیل چک‌های برگشتی و عدم پرداخت مطالبات از تأمین اجتماعی با چالش مواجه بودند، تیپیکو به فکر راه حلی نیفتاد. این درحالی است که ندادن پول داروخانه‌ها می‌تواند به اختلال در فرآیند دارورسانی منجر شده و قدرت خرید داروسازان را کاهش دهد.
وی تهدید تیپیکو درباره تأسیس داروخانه‌های جدید را غیرقانونی و غیر اخلاقی عنوان کرد و افزود: به نظر می‌رسد تیپیکو به دنبال ایجاد زنجیره‌های دارویی غیر متعارف و به اصطلاح مگافارمسی است.
عضو داروساز هیئت‌مدیره نظام پزشکی اصفهان با انتقاد از عملکرد سازمان غذا و دارو در تأمین داروهای موردنیاز بیماران، اظهار داشت: سازمان غذا و دارو باید پیش از بروز بحران برای تأمین دارو ورود می‌کرد و این مشکل را زودتر گوشزد و برطرف می‌کرد. اما اکنون، آقای دکتر عبداللهی، به‌جای پذیرش این کاستی‌ها، بیانیه انجمن داروسازان را محکوم کرده و مدعی شده که این بیانیه ممکن است موجب اختلال در دارورسانی شود.
وی افزود: آنچه واقعاً باعث اختلال در زنجیره تأمین می‌شود، نبود نقدینگی در داروخانه‌ها برای خرید داروهای حیاتی نظیر انسولین و شیرخشک بیماران، خصوصاً در مناطق کوچک و روستایی است، نه اقداماتی که از سوی انجمن داروسازان صورت می‌گیرد. بنابراین در این شرایط، حتی اگر سازمان غذا و دارو مداخله‌ای نمی‌کرد، وضعیت بهتر از حالا بود که موضعی علیه انجمن گرفته است. انتظار ما این بود که این سازمان اجازه ندهد زنجیره تأمین دارو دچار بحران شود، نه اینکه در مقابل انجمن داروسازان موضع‌گیری کند.
