شانه خالی کردن بانک‌ها از ارسال پیامک
موبنا – بهره مندی از پیامک های بانکی، امکانی بود که در ابتدا برخی از بانک های کشور به منظور ترغیب و جذب مشتریان جدید، به عنوان یک امتیاز منحصر ارائه کردند. بعد از آنکه این امکان بانکی مورد توجه و استقبال مشتریان بانک های ارائه دهنده قرار گرفت، دیگر بانک ها هم به تکاپو افتادند تا به هر طریق این سامانه را در شعب سراسری خود راه اندازی کنند. این گونه بود که بعد از حدود یک سال، تمامی بانک‌های دولتی و خصوصی، با ارسال پیامک‌های بانکی، مشتریان خود را در جریان گردش های مالی حسابشان قرار می‌دادند. امری که برای بانک‌ها هزینه بر بود و بعد از مدتی با ایجاد کسری های مالی در حساب مشتریان، مسائل و مشکلات آن هم از پرده برون افتاد.
پیش از آنکه، کسر از حساب مشتریان بانک ها در قبال ارسال پیامک‌های بانکی، خبر ساز شود، در اواخر سال ۱۳۹۳ مدیر کل فناوری اطلاعات بانک مرکزی اعلام کرده بود: «بسیاری از بانک‌ها به محض کسر یا افزوده شدن مبلغی به حساب مشتریان، آن را با پیامک به اطلاع مشتریان می رسانند که اگر برای این خدمت کارمزدی دریافت کنند، غیر قانونی است.» اما اقدام خاموش بانک‌ها در کسر هزینه های ارسال پیامک ها از حساب مشتریان، طوفانی از گلایه‌ها را در ابتدای سال ۱۳۹۴ ایجاد کرد. اولین بانکی که در تندباد انتقادها قرا گرفت بانک ملی ایران بود. هنگامی که مشتریان این بانک از کسر مبلغ پنج هزار تومان از حساب های خود پرده برداشتند، مدیران بانک ملی در هشت خرداد آن سال طی یک اعلامیه رسمی اظهار داشتند:«مبلغ مزبور از حساب مشتریانی کسر گردیده است که بر اساس اطلاع رسانی قبلی و طی چندین نوبت از طریق رسانه های ارتباطی مختلف اعم از ارسال پیامک، سایت بانک و جراید کثیرالانتشار، همچنان خواهان بهره مندی از این سامانه بوده و انصراف نداده اند.» این اطلاعیه همچنین می افزود:« مشتریانی که تا پایان خرداد ماه سال ۹۴ اقدام به انصراف از خدمت مزبور نمایند مبلغ پنج هزار تومان بابت آبونمان کسر‌شده، به حساب آنان برگشت داده خواهد شد.» این اتفاق باعث شد تا دیگر بانک ها بابت چنین موضوعی از مشتریان خود کسب تکلیف کنند.
این همه مشتری
بنا بر اعلام اپراتور همراه اول، هزینه ارسال هر پیامک از این اپراتور -داخل یا خارج از شبکه- برای دارندگان این گونه سیم کارت ها در سال گذشته مبلغ ۱۱۰ ریال بوده است. این مبلغ برای دارندگان سیم کارت های ایرانسل در سال گذشته معادل ۱۱۵ ریال بوده است. با این توضیح، چنانچه برای هر مشتری بانک در طول سال و با میانگین روزانه (۳۶۵ روز) دستکم دوبار پیامک بانکی ارسال شود، با احتساب ۳۴۱ میلیون کارت عابر بانک در کشور ، مبلغی معادل ۷ میلیارد و ۵۰۲ میلیون تومان در روز، تبادل مالی در این بخش صورت می گیرد. اما نکته اینجاست که ارسال هر پیامک برای دارندگان کارت های بانکی، بیش از یازده تومان اعلامی از سوی اپراتورهای تلفن همراه، هزینه در بر دارد. این موضوع تا آنجا اسباب نگرانی مشتریان بانک را فراهم آورد تا اینکه، معاون فناوری اطلاعات بانک ملی ایران رسما اعلام کرد:« از مشتریان بانک ها تنها هزینه ارسال پیامک دریافت می شود.» ولی‌ا… فاطمی اردكانی در عین حال به هزینه های بانک ها در رابطه با خدمات ارسال پیامک هم اشاره کرد و گفت:« با توجه به افزایش تعداد مشتریان بانک ملی به ۸ میلیون نفر در سال ۹۴، تا ۵۰ میلیارد تومان هزینه این سیستم می شود که پرداخت این هزینه برای بانک بسیار سخت است.»
یک جای کار می‌لنگد
ارائه خدمات ارسال پیامک برای مشتریان با کسر مبلغ ۱۰هزار تومان سالیانه، اشکالات و احتمالاتی را نیز ایجاد می‌کند. چنانچه فرض بگیریم که هزینه ارسال هر پیامک برای هر مشتری بانک، معادل ۱۱ تومان می شود، این سوال مطرح می شود که آیا مبلغ ۱۰ هزار تومان کسر شده سالانه، کفاف کلیه تراکنش های یک مشتری در طول روز، ماه و سال را می دهد؟ چنانچه فرض بگیریم هر مشتری(در میانگین کل مشتریان یک بانک) روزانه ۱۰ تراکنش انجام دهد، در واقع طی یک ماه معادل ۳۳۰۰ تومان هزینه ارسال پیامک های بانکی اش می شود. این عدد در یک سال بالغ بر ۳۹۶۰۰ تومان خواهد بود. بنابراین به نظر می رسد ساز و کار ارسال پیامک های بانکی در قسمتی از فرایند با اشکال مواجه است. از این روست که در بسیاری از تراکنش ها، اساسا پیامکی از سوی بانک مبداء به مشتریان ارسال نمی‌شود. بنابراین برخی از مشتریان اینگونه استنتاج می کنند که این اتفاق به این دلیل رخ می دهد تا بانک ها به میزان همان ۱۰ هزار تومان کسر شده، به ارسال پیامک اقدام کنند و هزینه های دیگری را متقبل نشوند. از این رو برای برخی از تراکنش ها پیامک ارسال نمی کنند. از سوی دیگر، برخی از بانک‌ها این معضل را به گونه دیگری مرتفع کرده اند، به این شکل که در پایان هر روز، تعداد تراکنش ها و نحوه گردش های مالی مشتریان خود را تنها طی یک پیامک به اطلاع وی می رسانند. از سوی دیگر، بسیاری از دارندگان کارت های بانکی، کمترین تراکنش را حتی در طی یک سال انجام می دهند؛ به گونه ای که اساسا هزینه های مرتبط با حساب آنها به ۱۰ هزار تومان مبلغ کسر شده هم نمی رسد. در این حالت آیا کسر چنین مبلغی حتی با اطلاع دارنده حساب، اجحاف نیست؟ شاید مدیران بانکی اختیار فرد در پذیرفتن یا رد این امکان را به عنوان ادله اقامه کنند، اما آیا نمی شد ساز و کاری تدارک دیده شود که به ازای ارسال هر پیامک، مبلغ مشخص و استانداردی از حساب مشتریان بانک ها کسر شود؟ در این حالت، هر مشتری به میزان بهره‌مندی از این سامانه، می بایست مبلغ هزینه‌شده را پرداخت کند که حتی در مواردی بیش از ۱۰ هزار تومان مبلغ فعلی هم می شد. مزیت این سازو کار دستکم این خواهد بود که بانک ها دیگر ناگزیر نیستند به دلیل اینکه برخی از مشتریان تراکنش هایی بیشتر از ۱۰ هزار تومان مبلغ کسر شده دارند، از ارسال برخی از پیامک ها خودداری کنند یا چند تراکنش را در یک پیامک به اطلاع دارنده حساب برسانند.
سهم هر مشتری از پیامک‌ها
با وجود اعلام رسمی مبلغ هر پیامک از سوی اپراتورهای تلفن همراه، واقعیت امر این است که نمی دانیم بانک ها برای ارسال هر پیامک برای مشتریان خود، چه مبلغی را لحاظ می کنند. همین موضوع شاید یکی از عمده ترین نواقص و از نکات ابهام برانگیز این طرح باشد. بنابر اعلام مدیر یکی از شرکت های ارسال پیامک انبوه، هزینه ارسال هر پیامک فارسی ۸۹ ریال تمام می شود. ایسنا به نقل از این مدیر نوشت:« طبق مصوبه هیات دولت هر شرکت ارسال‌کننده پیامک و پیامک انبوه به ازای ارسال هر پیامک فارسی رقمی معادل ۸۹ ریال و برای هر پیامک انگلیسی رقمی معادل ۲۲۲ ریال به اپراتورهای تلفن همراه پرداخت می کند.» این مدیر همچنین به ایسنا گفت:« به واسطه مصوبه مجلس و بر اساس تبصره ۱۹ قانون بودجه مقرر شد از ابتدای سال ۹۴ به ازای ارسال هر پیامک هزینه‌ای معادل ۱۰ ریال هم به منظور واریز به خزانه دولت پرداخت شود که به این ترتیب برای ارسال هر پیامک فارسی رقمی معادل ۹۹ ریال از سوی شرکت‌ها به اپراتور پرداخت می‌شود.» بنا بر اعلام این فعال بازار پیامک، هزینه ۱۰ هزار تومانی که از مشترکان دریافت می‌شود به طور تقریبی معادل ۸۳۰ پیامک بانکی در طول سال است. بنابراین و بر اساس آمارهای ارائه شده، اگر هزینه ارسال هر پیامک بانکی را ۱۰ تومان هم در نظر بگیریم هزینه اشتراک ماهانه این سرویس رقمی معادل ۸۳۳ تومان می شود و اگر این رقم را به روز تبدیل کنیم به طور میانگین بانک‌ها روزانه فقط ۷/۲ پیامک به مشترکان خود ارسال می کنند.
منبع: روزنامه آرمان | نویسنده: حسین حلاج
