موبنا – دختر «سارا زاسکی» که سوفیا نام دارد به ندرت سراغ گوشی والدین خود میرفت و علاقه زیادی به استفاده از تلفن همراه نداشت. آنها سالهای طولانی در آمریکا زندگی کردند و پس از مهاجرت به آلمان ماجرا اندکی تغییر کرد. حدود شش سال قبل زمانی که «سوفیا» هنوز یک کودک نوپا بود و نمیتوانست بدون کمک پدر و مادر روی پاهای خود بایستد، خانم زاسکی و همسرش از شهر اورِگان آمریکا به شهر برلین آلمان رفتند.
زمانی که سوفیا دوره مهد کودک را شهر برلین پشت سر میگذاشت هیچ یک از همکلاسیهای او تلفن همراه نداشتند و او تنها کودکی بود که برای خود یک دستگاه اختصاصی گوشی هوشمند در اختیار داشت. زاسکی در این خصوص گفت: «آن زمان هیچ کودکی را نمیشناختیم که یک گوشی هوشمند اختصاصی در اختیار داشته باشد و معدود کودکانی هم که به این ابزار دسترسی داشتند، از تلفن همراه والدین خود استفاده میکردند که به اینترنت متصل نبود».
نتایج حاصل از مطالعه جدید انجمن تحقیقات آموزش رسانه KIM در آلمان نشان داده است حدود ۵۱ درصد از کودکان آلمانی در گروه سنی ۶ تا ۱۳ سال یک دستگاه اختصاصی تلفن همراه در اختیار دارند. طبق گزارشهای موجود، حدود ۴۶ درصد کودکان ساکن در منطقه اروپا در گروه سنی ۹ تا ۱۶ سال برای خود گوشی هوشمند اختصاصی دارند و این آمار بر اساس یک مطالعه مجزا در مرکز «جامعه و رسانههای جدید» منتشر شده است.
مطالعه مذکور ۳۵۰۰ کودک را در کشورهای بلژیک، دانمارک، ایرلند، ایتالیا، پرتغال، رومانی و بریتانیا بین سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴ میلادی بررسی کرده است. «جوانا ماشِرونی» مدیر تحقیقات دانشگاه کاتولیک میلان در ایتالیا که گزارش نهایی آن را هم نوشته است گفت: «در سال ۲۰۱۴ میلادی حدود ۸۰ درصد کودکان یک دستگاه گوشی هوشمند یا تلفن همراه اختصاصی داشتند و اگر بخواهیم این آمار را به صورت دقیقتر بررسی کنیم باید بگوییم ۴۶ درصد کودکان گوشی هوشمند و ۳۳ درصد آنها تلفن همراه داشتند».
او توضیح داد میزان استفاده از تلفن همراه بین کودکان ساکن در کشورهای مختلف کاملا متفاوت است و والدین بر اساس فرهنگ کشور خود به صورت کاملا متفاوت به کودکان اجازه میدهند به ابزارهای الکترونیکی و موبایلی دسترسی داشته باشند.
خانم ماشِرونی گفت: «کودکان در کشورهای ایتالیا و بریتانیا محدودیتهای بیشتری در کلاسهای درس دارند و بنابراین استفاده از تلفن همراه بین آنها کمتر است. آنها به شبکه بیسیم وای-فای دسترسی ندارند و نمیتوانند با گوشی هوشمند خود به اینترنت متصل شوند، این در حالی است که کودکان ساکن دانمارک در کلاس درس مجاز هستند از تلفن همراه استفاده کنند و آن را به صورت مرتب برای دنبال کردن وظایف خود به کار برند».
او همچنین توضیح داد: «کودکان در کشور پرتغال بیشتر از دیگر کودکان اروپایی تحت تاثیرات بحرانهای اقتصادی قرار گرفتهاند. بنابراین گزارش شده است که هیچ گونه طرحی برای استفاده صحیح از اینترنت در این کشورها وجود نداشته است و از آنجایی که خدمات اینترنتی در پرتغال گران است، این کشور هیچ برنامهای برای رواج اینترنت بین کودکان خود ندارد. در مجموع میتوان گفت کودکان در کشورهای مختلف بسته به هزینه و درآمدها، درگیر ابزاری به نام تلفن همراه می شوند. توسعه خدمات ۳G و ۴G باعث شده است کودکان بیشتر از هر زمان دیگر به گوشی هوشمند و اینترنت دسترسی داشته باشند».
بر اساس گزارشی که مرکز تحقیقاتی «نیلسِن» در ماه فوریه منتشر کرد، حدود ۴۵ درصد کودکان آمریکایی بین سنین ۱۰ تا ۱۲ سال گوشی هوشمند اختصاصی دارند و از بستههای اینترنتی و شبکه بیسیم وای-فای روی آن استفاده میکنند. بررسیها همچنین نشان داده است ۲۲ درصد این کودکان که به صورت روزانه از اینترنت استفاده میکنند در گروه سنی ۱۰ سال هستند، ۱۵ درصد بین ۹ تا ۱۱ سال و ۱۶ درصد در گروه سنی ۸ سال به سر میبرند.
گزارش مجزایی که ماه گذشته از سوی مرکز غیرانتفاعی «رسانههای متداول» منتشر شده بود نشان داد ۴۲ درصد کودکان آمریکایی کوچکتر از ۸ سال رایانه لوحی دارند و از طریق آن به اینترنت متصل میشوند.
در آسیا نیز شرایط به صورت مشابه دنبال می شود. به عنوان مثال در کره جنوبی حدود ۷۲ درصد کودکان بین ۱۱ تا ۱۲ ساله گوشی هوشمند اختصاصی دارند و روزانه به طور میانگین ۵.۴ درصد از زمان خود را به گشت و گذارهای اینترنتی اختصاصی میدهند. در مقایسه با آن، بزرگسالان ساکن کره جنوبی هر روز به طور میانگین ۳.۸ ساعت از زمان خود را به گوشی هوشمند و اینترت اختصاص میدهند.
این طور که گفته شده است، کودکان ساکن کره جنوبی از سال دوم یا سوم دبستان سراغ گوشی هوشمند اختصاصی میروند و غالب آنها وقتی در سال چهارم دوره آموزشی ابتدایی قرار دارند، صاحب چنین دستگاهی هستند.
در بین کودکان تایوانی نیز آمار و ارقام مشابهی وجود دارد. آمارها نشان میدهد ۴۵ درصد کودکان ۱۱ ساله تایوانی صاحب تلفن همراه اختصاصی هستند و این در حالی است که ۷۱ درصد کودکان ۱۵ ساله تایوانی چنین دستگاهی را در اختیار دارند.
بر اساس تحقیقاتی که نتایج حاصل از آن سال گذشته منتشر شد، در کشور ترکیه هیچ گونه توافق عمومی برای استفاده از گوشیهای هوشمند بین کودکان وجود ندارد. این بررسی روی ۳۳۳ نفر انجام شد و کارشناسان در پایان دریافتند ۱۹.۵ درصد والدین ترک معتقدند که ۶ تا ۱۱ سالگی بهترین زمانی است که یک کودک میتواند صاحب یک دستگاه تلفن همراه اختصاص شود، و ۵۹.۸ درصد والدین گروه سنی ۱۲ تا ۱۷ سالگی را مناسب دانستند. بر اساس پاسخهای اعلام شده از سوی والین ترکیهای، ۳.۳ درصد از آنها بر این مسئله تاکید داشتند که فرزند آنها تا قبل از ۱۸ سالگی نیاز به تلفن همراه ندارد و بهتر است بعد از این گروه سنی برای او تلفن همراه اختصاصی تهیه شود.
گزارش منتشر شده از سوی سازمان جهانی یونیسف نشان داده است ۸۱ درصد کودکان دوره متوسطه در آفریقای جهانی یک دستگاه تلفن همراه در اختیار دارند و ۳۱ درصد آنها در شبکههای اجتماعی یک صفحه اختصاصی برای خود ایجاد کردهاند.
در بین کودکان ۹ تا ۱۸ ساله ساکن کشور غنا، حدود ۱۸.۸ درصد از پسران و ۱۲.۹ درصد از دختران تلفن همراه دارند. همچنین مشخص شده است در بین کودکان ساکن کشور مالاوی ۱۰.۴ درصد پسران و ۶.۲ درصد دختران هم یک دستگاه تلفن همراه اختصاصی را مورد استفاده قرار میدهند. در مجموع میتوان گفت میزان استفاده از تلفن همراه در کودکان بین سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۴ میلادی در کشر مالاوی از ۰.۶ درصد به ۸.۴ درصد رسیده است، در کشور غنا این میزان از ۲.۴ درصد به ۱۶.۲ درصد ارتقا یافته است و همچنین در آفریقای جنوبی نیز رقم مذکور از ۲۱ درصد به ۵۰.۸ درصد رشد کرده است.
در مجموع «آکادمی کودکان آمریکا» بر اساس بررسیهای اخیر خود اعلام کرد هیچ گونه سن دقیق برای استفاده از تلفن همراه بین کودکان وجود ندارد و نمیتوان یک عدد مشخص را اعلام کرد تا والدین از آن زمان به بعد به کودکان خود اجازه دهند یک دستگاه تلفن همراه اختصاصی در اختیار داشته باشند.
با این وجود سال گذشته همین آکادمی توصیههایی را برای استفاده از ابزارهای رسانهای توسط کودکان منتشر کرده بود. به عنوان مثال این مرکز توضیح داده بود کودکان بین سنین ۱۸ تا ۲۴ ماه نباید به صورت منظم با ابزارهای رسانهای در ارتباط باشند و تنها ابزاری که برای آنها مجاز اعلام شده، ارتباطات تصویری ویدیویی است. این مرکز همچنین توصیه کرده بود که برای کودکان بین سنین ۲ تا ۵ سالگی میبایست محدودیتهایی در جریان قرار گرفتن آنها مقابل نمایشگر ایجاد شود و حداکثر زمان مجاز برای قرار گرفتن این کودکان در مقابل نمایشگر انواع مختلف دستگاهها روزانه یک ساعت است.
در بخش دیگر گزارش این مرکز گفته شد بدون توجه به سن کودکان، والدین هرگز نباید از ابزارهای رسانهای برای آرام کردن فرزند خود استفاده کنند، میبایست به صورت مرتب محتوای منتشر شده از طریق کودک روی شبکههای اجتماعی را مانیتور کنند و دقت داشته باشند که فرزند آنها چه اپلیکیشنهایی را دانلود میکند، میبایست یک ساعت پیش از خواب ابزارهای رسانهای را از فرزند خود دور کنند و در زمان صرف غذا به هیچ عنوان کودکان خود را در معرض این ابزارها قرار ندهند.