مجوز رهبری برای اکتشافات هوایی اورانیوم
ما در دو – سه سال آینده شاهد خواهیم بود که چهار نیروگاه هسته‌ای همزمان در کشورمان می‌سازیم و حدود 20 هزار مهندس هسته‌ای در آن مشغول به کار می‌شوند. این غیر از متخصصان دیگری است که از خارج از کشور در این عرصه فعالیت خواهند کرد.
وی با بیان اینکه “با این اقدام، صنعت ما در عرصه‌های مختلف فعال می‌شود”، افزود: از این پس فعالیت‌های هسته‌ای ما بیشتر خواهد شد، نه کمتر.
رئیس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به پرسشی درباره تفاسیر آمریکایی‌ها از متن «برجام» اظهار کرد: یکی از امتیازاتی که جمهوری اسلامی ایران توانست به دست آورد این است که آب سنگین خواهیم داشت. به فرض که اصلاً مذاکره‌ای نبود و مسیر خود را می‌خواستیم ادامه دهیم؛ رآکتور اراک را می‌ساختیم و به اندازه 200 تن حداکثر آب سنگین نیاز داشتیم و تولید می‌کردیم. کارخانه آب سنگین ما سالانه 15 تن و بیشتر آب سنگین تولید می‌کند.
صالحی افزود: اکنون میزان ذخایر آب سنگین ما بیش از 90 تن است زیرا چندین سال است که کار می‌کند؛ بنابراین ما تقریباً به آستانه آب سنگین مورد نیاز می‌رسیم و از آن پس اگر آب سنگینی تولید می‌شد دیگر نیازی نداشتیم.
وی همچنین گفت: خوشبختانه توانسته‌ایم بر آنان تحمیل کنیم که آب سنگین داشته باشیم. آنان می‌خواستند که کارخانه آب سنگین ما برچیده شود اما ما نپذیرفتیم زیرا بیش از 400 مهندس در آن کار می‌کنند. طول عمر این کارخانه بیش از 50 سال است، پس هیچ‌گاه حاضر نمی‌شدیم آن را برچینیم و به آنان گفتیم مازاد تولیدمان را به شما می‌فروشیم و آنان پذیرفتند که بخرند.
رئیس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: اگر شرایط دیگری حاکم بود و در شرایط عادی بودیم امکان خرید و فروش مواد راهبردی را نداشتیم؛ همچنان که در این 35 سال اجازه ندادند. جمهوری اسلامی ایران این امتیاز را دریافت کرد که آب سنگین تولیدی‌اش را بفروشد و کارخانه متوقف نمی‌شود؛ پس اگر آمریکایی‌ها چیزی خلاف این گفته‌اند درست نیست و در برجام کاملاً روشن است. فکت شیت آنان که نمی‌تواند خلاف 159 صفحه متن برجام باشد.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره ذخایر اورانیوم کشور نیز اظهار کرد: اکنون هفت – هشت تُن اورانیوم داریم که در چهار تا پنج ماه آینده که باید برجام اجرایی شود تکلیف این میزان اورانیوم باید مشخص شود. یا می‌توان آن را رقیق کرد که خیلی کار غیرمنطقی است و آن را به صلاح نمی‌دانیم یا یک کار دیگر که می‌توانستیم به آنان تحمیل کنیم این بود که آن را بفروشیم.
صالحی افزود: در قطعنامه شورای امنیت نیز که روز دوشنبه تصویب شد، یکی از بندهایش اشاره به این موضوع دارد که چون به علت قطعنامه‌های سابق، از خرید و فروش اورانیوم منع شده بودیم، در این قطعنامه مستثنا شده‌ایم. بر این اساس می‌توانیم مابه‌ازای اورانیوم غنی شده در بازار اورانیوم طبیعی دریافت کنیم و پول غنی‌سازی آن را نیز می‌توان گرفت.
رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: از سال بعد که حدود یک و نیم تن اورانیوم تولید خواهیم کرد، آن را با کمک کشورهایی مانند روسیه و هر کشور دیگری که در برجام مجاز به مشارکت شده است می‌توان تبدیل به مجتمع سوخت کرد. این میزان اورانیوم معادل ایجاد سالانه سه مجتمع سوخت است که با لیسانس و تحت نظارت روس‌ها می‌توانیم بسازیم و در این 10 سالی که محدودیت‌ها را پذیرفته‌ایم می‌توان 30 مجتمع سوخت ایجاد کرد.
وی افزود: اینگونه آموخته‌ایم که چگونه مجتمع سوخت بسازیم، در حالی که این فرصت را قبلاً نداشتیم زیرا هیچ کشوری نمی‌آید در این باره به کشور دیگری کمک کند چراکه موضوعی بسیار حساس و حیاتی است به نحوی که نیروگاه به متقاضیان می‌فروشند اما فناوری تولید سوخت را نمی‌دهند. ما استثنائی‌ترین کشور دنیا هستیم که وارد این عرصه شده‌ایم و با کمک آنان سریع‌تر به قابلیت تولید سوخت می‌رسیم زیرا سوختی که برای نیروگاه‌ها به کار می‌رود باید همه شاخصه‌های بین‌المللی را رعایت کند. این هم فرصت هایی است که در مسیر مذاکره به دست آمد.
صالحی همچنین درباره ادعای آمریکایی‌ها درخصوص بازرسی‌ها از مراکز کشورمان گفت: ما بازرسی‌ها را در چارچوب پادمان هسته‌ای و پروتکل الحاقی پذیرفته‌ایم که منوط به پیشرفت برجام آن را فعلاً به طور داوطلبانه اجرا کنیم تا مجلس شورای اسلامی تکلیف آن را روشن کند. در چارچوب پروتکل الحاقی مقداری فراتر از پادمان امکانات بازرسی‌ها وسیع‌تر می‌شود و این فقط برای ما نیست؛ اکنون بیش از 100 کشور آن را امضا و تصویب کرده‌اند. البته برخی از این کشورها پیشرفته نیستند اما همه که اینگونه نیستند، چراکه 10 – 15 کشور جزو کشورهایی هستند که از امکانات مقبولی از فناوری هسته‌ای برخوردارند.
معاون رئیس‌جمهور افزود: پروتکل الحاقی موضوعی عمومی است که برخی کشورها اجرا می‌کنند و مانند هر کنوانسیون بین‌المللی دیگر است بر این اساس بازرسی‌ها در این چارچوب انجام خواهد شد.
مسأله PMD باید تا 15 دسامبر حل شود
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه این گفت‌وگو اظهار کرد: طبق توافق با آقای آمانو مسأله PMD باید تا 15 دسامبر، پایان سال میلادی جاری، حل و فصل و تکلیف این مسأله روشن شود. بر اساس این توافق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش خود را به شورای حکام ارائه می‌کند، گرچه برجام جدا از نتایج این گزارش کارش را ادامه می‌دهد هرچند ما تفاهم کردیم که نتیجه بسیار مثبت خواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه ما PMD را قبول نداریم، گفت: در عین حال این مسأله را در چارچوبی سیاسی فنی حل و فصل می کنیم تا جلو بهانه ها را بگیریم البته اگر قرار بر قانع شدن طرف مقابل باشد وگرنه کسی که خود را به خواب زده باشد نمی‌توان بیدار کرد.
صالحی افزود: اگر قرار بود آژانس در مسیری عادی قانع شود این مسأله همچنان ادامه می یافت و ما هر کاری می کردیم قانع نمی شد همچنان که به 18 پرسش آنان جواب دادیم و قانع نشدند. اکنون با چارچوبی که سیاست به کمک مسائل فنی آمده حل و فصل این مسأله تسریع شده است و مسائل فنی در بستر مسائل سیاسی حل و فصل می‌شود.
معاون رئیس‌جمهور در پاسخ به این پرسش که باتوجه به سوء سابقه آژانس اگر این مسأله در موعد مقرر حل و فصل نشود اظهار کرد: در این صورت آنها بازنده خواهند بود زیرا این مسأله پشتوانه‌ای سیاسی دارد و باید کارشان منطق داشته باشد و خارج از منطق نمی‌توانند کاری کنند. زمانی پشتوانه سیاسی کنونی نبود و آنان فعال مایشاء بودند اما اکنون دیگر پشتوانه سیاسی است و باید به این مسأله پایان دهند.
کسب مجوز از رهبر انقلاب برای اکتشافات هوایی اورانیوم
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین گفت: با کسب مجوز از رهبر معظم انقلاب برای اکتشافات هوایی، استخراج اورانیوم در کشور تسریع و افزون می‌شود. ما هفت – هشت سال نیاز داشتیم تا در این مدت به وضعی برسیم که هم اکتشافات خود را انجام داده باشیم و هم از مواد استخراجی به آستانه تبدیل برسیم.
وی افزود: بر این اساس طی هفت تا 10 سال آینده ما در وضعی قرار خواهیم داشت که سالانه چند صد تن اورانیوم از درون کشور تولید خواهد شد و اگر آن زمان تولید 190 هزار سو را در دستور کار داشته باشیم که قدم بعدش یک میلیون سوخت خواهد بود به طور مستمر می‌توانیم به فعالیت غنی‌سازی ادامه دهیم. در غیر اینصورت اگر اکنون می‌خواستیم 190 هزار سو را داشته باشیم ذخایرمان پس از یکی دو سال تمام می شد و آن وقت اکتشاف و استخراج هم به نتیجه نمی‌رسید و همه چیز متوقف و نوعی تناقض ایجاد می‌شد باتوجه به این موضوع ما محدودیت زمانی در این زمینه را، محدودیت تلقی نمی کنیم.
معاون رئیس‌جمهور اظهار کرد: واقعیت قضیه همین است وگرنه اگر بخواهیم آن را طور دیگری تفسیر کنیم و برداشت های دیگری ارایه دهیم موضوع دیگری است زیرا همگی دست به دست هم داده ایم که منافع ملی را تامین کنیم.
صالحی گفت: باید دانست چه شده است که با “برجام”، صنعت هسته‌ای کشورمان شامل بخش های راهبردی غنی‌سازی و آب سنگین به عنوان نخستین کشور در حال توسعه در سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته می‌شود در حالی که تاکنون چنین اتفاقی روی نداده است. این درحالی است که کشورهای دیگری که می‌خواهند نیروگاه بخرند مانند برخی کشورهای اطراف ما ابتدا باید با امضای سندی متعهد شوند که در پی سوخت هسته‌ای نمی رود و اگر امضا نکنند به آنان نیروگاه هسته‌ای نمی دهند.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: با این حال در متن برجام درج شده است که ما می‌توانیم خدمات غنی‌سازی خود را به بانک سوخت بین‌المللی که جدیدا در قزاقستان ایجاد شده است ارایه دهیم. کدام کشور درحال توسعه است که چنین امکانی برایش ایجاد شده باشد؟
صالحی با بیان اینکه ما وارد کلوپ هسته‌ای جهان شده‌ایم، افزود: البته ما هزینه دادیم فشارها را تحمل و مقاومت کردیم و بدیهی است نابرده رنج گنج میسر نمی‌شود، رایگان که چیزی به انسان نمی‌دهند اگر مقاومت مردم، شهادت دانشمندان هسته‌ای، استواری رهبر معظم انقلاب و حمایت ها، درایت‌ها، هوشمندی و راهگشایی ایشان نبود برای ما قطعا تره هم خرد نمی‌کردند.
وی با بیان اینکه آنان مجبور به پذیرش حقوق ما شدند تاکید کرد: ما اراده خود را به آنان تحویل کردیم گرچه آنان به افکارعمومی خود می گویند جلوی انحراف ایران به سمت ساخت سلاح هسته‌ای را گرفته اند درحالیکه طبق فتوای رهبر معظم انقلاب ما در پی چنین سلاح هایی نبوده و نیستیم حالا مدام داد بزنند که جلوی دستیابی ما به سلاح را گرفته‌اند.
صالحی همچنین خاطرنشان کرد: اگر می‌خواستیم به سمت سلاح کشتارجمعی برویم زمان صدام که با سلاح های شیمیایی به ما حمله کرد و ما سلاح های آنان را به غنیمت گرفتیم می‌توانستیم علیه‌شان استفاده کنیم اما چرا این کار را نکردیم؟ زمان حضرت امام(ره) ایشان تاکید داشتند که قبل از هدف قراردادن هر مکانی، زمانش را از طریق رادیو اعلام کنیم تا مبادا بی گناهان کشته شوند این خصلت ما و آموزه های ماست با چنین خصلتی چگونه مدعی می‌شوند که از دستیابی ما به سلاح هسته‌ای جلوگیری کردند؟
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: بنده به عنوان یک خدمتگزار مردم وعده می‌دهم که مطمئن باشند با اجرای برجام نه فقط صدمه‌ای به مجموعه فعالیت‌های هسته‌ای ما وارد نخواهد شد بلکه این فعالیت‌ها بیشتر هم خواهد شد همچنان که تا سه چهار سال آینده عملیات اجرایی چهار نیروگاه هسته‌ای در کشورمان آغاز می‌شود.
صالحی افزود: با ایجاد کارگاه‌های عظیم برای ساخت این نیروگاه‌ها در کشور 20 تا 30 هزار مهندس در کشورمان مشغول کار خواهند شد اگر اینها فعالیت‌های هسته‌ای نیست پس نامش چیست؟
وی همچنین از آغاز عملیات اجرایی بیمارستان بزرگ هسته‌ای در کشورمان در هفته های آینده خبر داد و گفت: این یکی از بزرگترین بیمارستان های هسته‌ای در غرب آسیا خواهد شد. همه این فعالیت‌ها سرریز تراکم تجربیات هسته‌ای است که به زحمت در چند دهه گذشته به ویژه دو دهه اخیر به دست آورده‌ایم.
افزایش فعالیت‌های هسته‌ای در دوره برجام
رئیس سازمان انرژی اتمی با تاکید بر اینکه “در دوره اجرای برنامه جامع اقدام مشترک، فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان افزایش می‌یابد”، در ادامه، مذاکرات هسته‌ای را در ابعاد مختلف پرچالش و بسیار حساس دانست و افزود: در طرف مقابل با شش کشور مواجه بودیم که با همه امکانات تجربی در ابعاد حقوقی و فنی حضور داشتند و بهترین کارشناسانشان را آورده بودند.
صالحی ادامه داد: طرف دیگر، ایران بود که تعداد اعضای تیم مذاکره‌کننده کمتر بود البته نقش اصلی را در گروه پنج بعلاوه یک آمریکا عهده‌دار بود و بیشترین وقت را آنان گذاشته بودند. آمریکا به تنهایی شمار قابل توجهی از کارشناسان از حوزه های فنی، حقوقی و سیاسی را در این مذاکرات آورده بود.
وی گفت: ای‌کاش مذاکرات هسته‌ای ضبط شده بود و اگر ضبط شده است، پخش شود تا مردم بدانند مذاکره‌کنندگان ایرانی در همه جلسات با اقتدار و عزتمندی با طرف مقابل گفت‌وگو می‌کردند که این برای بنده سبب مباهات بود. وقتی هیمنه جمهوری اسلامی ایران را در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای مقابل شش کشور قدرمند جهان می‌دیدم که 90 درصد قدرت اقتصادی و حدود 100 درصد قدرت نظامی جهان را به عهده دارند کشورم را از جایگاه کشوری در حال توسعه نمی‌دیدم بلکه به عنوان کشوری توسعه یافته و قدرتمند می‌دیدم که عرض اندام می‌کند.
معاون رئیس‌جمهور تاکید کرد: البته این مرهون اتکال به خداوند متعال، مبتنی بر حرکت در بستر انقلاب شکوهمند اسلامی، تمسک به دین، توکل به خدا و توسل به ائمه اطهار علیهم السلام بود که ما را مقتدرانه در مقابل طرف مذاکره قرار می‌داد و اجازه نمی‌داد ما خم شویم. از ابتدای مذاکرات، جمهوری اسلامی ایران با اقتدار وارد می‌شد و اجازه نمی‌داد که به حرمت نظام خدشه‌ای وارد شود و نتیجه هم دیده می‌شود که اگر ما با اقتدار و اعتماد به نفس مذاکره نمی کردیم به‌یقین چنین نتیجه‌ای حاصل نمی‌شد .
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: وقتی که طرف مقابل دید با کوه استوار مواجه است و با عده‌ای مذاکره می‌کند که پشتوانه‌شان، خدا، ملت و مسئولان نظام هستند و دل به هیچ قدرتی جز خدا نسپرده‌اند و قدرت های دیگر را قدرت نمی‌دانند، عقب نشستند. به همین علت همان طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با اقتدار از هیمنه جمهوری اسلامی دفاع کردند و توانستند منافع و حاکمیت ملی ما را در نظر بگیرند.
صالحی در پاسخ به پرسشی درباره برخی نگرانی‌ها از تأثیر اجرای برجام بر برنامه صلح آمیز هسته‌ای کشورمان گفت: در بعد فنی اگر محدودیتی پذیرفته ایم محدودیتی بوده که از دید آنان می خواسته مانع انحراف ما به سمت سلاح هسته‌ای شود. آنان گفته‌اند هر راهی را که ممکن بود به سلاح هسته‌ای ختم شود مسدود کرده‌اند؛ خب مسدود کنند ما که اصلا نمی‌خواستیم در آن راه قرار گیریم زیرا طبق فتوای رهبر انقلاب از اساس در پی رفتن در چنین مسیری نیستیم.
وی اضافه کرد: بر این اساس هر محدودیتی می‌خواهند ایجاد کنند؛ برخی از این محدودیت‌ها ظاهری دارند و تصور افکار عمومی این است که محدودیت فنی برای ما ایجاد کرده‌اند. برای نمونه، درباره رآکتور اراک گفته‌اند که باید تولید پلوتونیوم آن کاهش یابد ما که از اساس در پی تولید پلوتونیوم برای استفاده غیرصلح‌آمیز نبوده‌ایم، پس تولید آن را کاهش می‌دهیم.
صالحی گفت: اتفاقا رآکتور اراک با بازطراحی بهتر و کاملاً مدرن می‌شود؛ زیرا قبل از آن بر اساس طراحی‌های خیلی قدیم بود و اکنون طراحی‌های جدید آمده است و از این پس قلب رآکتور کوچک‌تر و فضای آن بازتر می‌شود و انواع تجهیزات و آزمایش‌ها را می‌توانیم در آن بگنجانیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: ما طبق طراحی قدیم 10 کیلوگرم پلوتونیوم تولید می‌کردیم که در طراحی جدید به کمتر از یک کیلوگرم کاهش می‌یابد؛ اما ما که قصد استفاده از پلوتونیوم را نداریم چه 10 کیلو و چه یک کیلو تولید کنیم تفاوتی نمی‌کند. در افکار عمومی کاهش تولید این ماده محدودیت تلقی می‌شود در حالی که ما فعلا قصد بازفرآوری آن را نداریم ممکن است در آینده این کار را بکنیم اما فعلا برای چند سال امکان بازفراوری آن را در حد قابل قبول نداریم.
صالحی خاطرنشان کرد: البته در سطح آزمایشگاهی یک بار بازفراوری پلوتونیوم را انجام داده و به آژانس هم گفته‌ایم و آن را کنار گذاشتیم قصدمان این بود که بدانیم این فرایند را بلدیم و دانش فنی آن را داریم.
وی اضافه کرد: البته اکنون نیازی به این کار نیست و مواد اولیه آن شامل سوخت مصرف شده را در اختیار نداریم که بخواهیم پلوتونیومش را تولید کنیم و در آینده شامل ده، پانزده سال آینده هم قصد استفاده از آن را نداریم تصور طرف مقابل محدودیت است اما تصور ما این نیست.
صالحی گفت: آنان می‌گویند جلو رفتن ما به سمت سلاح هسته‌ای را گرفته‌اند در حالی که ما در پی استحصال پلوتونیوم برای تولید چنین سلاحی نیستیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنین درباره محدودیت مربوط به ساخت فلز اورانیوم و پلوتونیوم اظهار کرد: وقتی ما اکنون قصد تولید پلوتونیوم را نداریم و مواد لازم برای آن در اختیار ما نیست پس چگونه می‌توانیم فلزش را تولید کنیم؟ با این حال طرف مقابل برای اقناع افکار عمومی در داخل کشورش می‌گوید ما را محدود کرده‌اند.
صالحی ادامه داد: ما اورانیوم غنی‌شده 90 درصد نداریم که بخواهیم آن را تبدیل به فلز و سلاح بکنیم؛ زیرا ما بیش از 20 درصد غنی‌سازی نکرده ایم. البته همین محدودیت ها را نیز برای مدت زمان مثلا پانزده ساله پذیرفته ایم که با فلز اورانیوم سروکار نداشته باشیم. البته جالب است که به لطف خدا به آنان گفتیم روی فلز اورانیوم 90 درصد غنی شده که اصلا نداریم یا روی پلوتونیوم تا پانزده سال کار نمی کنیم اما مابه ازای آن می‌خواهیم روی سوخت های مدرن که براساس اورانیوم فلزی است، کارکنیم.
معاون رئیس‌جمهور با بیان اینکه “بر این اساس باز دوباره به فلز اورانیوم بازگشتیم اما روی سوخت پیشرفته‌ای که اورانیوم پایه و اساس آن باشد”، گفت: محدودیت دیگری که آنان ایجاد کردند تا به زعم خود ما در پی سلاح نرویم این بود که ذخایر اورانیوم غنی شده محدود شود به نحوی که بیشتر از 300 کیلوگرم نداشته باشیم. این در حالی است که تا هشت سال آینده، روس ها سوخت نیروگاه بوشهر را طبق قرارداد تامین می‌کنند؛ اکنون ما سالیانه دو تن تولید می‌کردیم در حالی که نیاز بوشهر 30 تن است و با روند تولید کنونی در داخل 15 سال طول می کشد که نیاز یک سال این نیروگاه را تامین کنیم.
صالحی افزود: فرض کنیم همین امروز 190 هزار سو قدرت غنی‌سازی داشته باشیم مواد اولیه آن را چگونه می‌توانیم تامین کنیم تا این میزان غنی‌سازی داشته باشیم؟ ما یکی – دو سال تولید می‌کردیم و بعد چگونه می‌توانستیم آن را استمرار دهیم؟
وی ادامه داد: این در حالی است که در هفت، هشت سال آینده به سرعت در زمینه اکتشاف و استخراج کار می‌کنیم که پس از دوره اعتمادسازی که دوره‌ای 8 تا 10 ساله است بتوانیم به وضعی برسیم که مواد اولیه به اندازه کافی داشته باشیم تا وقتی ظرفیت غنی‌سازی ما به حد کافی رسید به طور مستمر سالانه 30 تن را تولید کنیم.
صالحی گفت: به فرموده رهبر معظم انقلاب آنان درصدد بودند غنی‌سازی ما را متوقف کنند؛ اما اکنون بناچار پذیرفتند هزاران سانتریفیوژ در نطنز کار کنند و اراک به عنوان رآکتور آب سنگین باقی بماند و فردو برقرار باشد، در حالی که قبلا می گفتند باید تعطیل شود.
معاون رئیس‌جمهور در پایان اظهار کرد: بالعکس فعالیت‌های هسته‌ای ما از این به بعد بیشتر هم خواهد شد همچنان که طبق قراردادهایی که با روسیه امضا کرده ایم دو نیروگاه جدید ایجاد خواهیم کرد.
