چگونه آنتی بیوتیک به ما آسیب می رساند

موبنا – سازمان بهداشت جهانی در گزارش اخیر خود این پدیده را یک “تهدید جهانی” نامیده و بر جدی بودن این مشکل تاکید دارد. بنابر گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری آمریکا که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، سالانه دو میلیون نفر در این کشور به باکتری های مقاوم در برابر آنتی بیوتیک آلوده می شوند و ۲۳ هزار نفر از آنها جان خود را از دست می دهند. حتی برخی از کارشناسان مانند دکتر “سالی دیویس” این مشکل را یک “بمب ساعتی” نامیده و بر افزایش اهمیت آثار آن در نتیجه تغییرات آب و هوایی تاکید دارند.
در نتیجه مقاومت در برابر آنتی بیوتیک و روند افزایشی حضور میکروارگانیزم ها، عفونت های معمول که می توانند بدون مشکلی جدی درمان شوند به گزینه هایی غیر قابل درمان تبدیل شده اند. در سال ۲۰۱۲، سازمان بهداشت جهانی ۴۵۰ هزار مورد سل در ۹۲ کشور جهان را گزارش کرد که استفاده از چندین دارو برای درمان آنها اثربخش نبوده است. شرایطی مشابه برای بیماری های جنسی مانند سوزاک ممکن است رخ دهد که پیامدهای جدی سلامت و بهداشتی را به همراه دارد.
تاثیر آنتی بیوتیک یکی از ارکان اصلی طول عمر بیشتر، سلامت‌تر و بهره مندی از پزشکی مدرن برای انسان بوده است. اما اگر چگونگی تولید، تجویز و مصرف آنتی بیوتیک ها تغییر نکرده و اقداماتی قابل توجه برای پیشگیری از عفونت ها صورت نگیرد، جهان بیش از پیش این قبیل مزایای سلامت عمومی را از دست خواهد داد. بی تردید، پیامدهای این شرایط ویرانگر خواهد بود.
آنتی بیوتیک های جدیدی که وارد بازار می شوند در واقع نمونه های جدیدی نبوده و شاخه هایی از آنتی بیوتیک های پیشین هستند. آخرین رده کاملا جدید داروهای ضد باکتری ۲۷ سال پیش توسعه داده شده است. بسیاری از باکتری ها توانایی نابودی آنتی بیوتیک ها برای حفاظت از خود را کسب کرده اند. آنها ژنی را برای مقاومت آنتی بیوتیکی در برابر یک یا چند آنتی بیوتیک توسعه داده اند. باکتری با توسعه ژن های جدید مقاومت خود را افزایش می دهد. هر زمان که فردی به صورت نامناسب و یا مدتی کوتاه تر از زمان مورد نیاز آنتی بیوتیک مصرف می کند، به نوعی در توسعه مقاومت در برابر آنتی بیوتیک ها نقش ایفا می کند.
“سر آلکساندر فلمینگ”، کاشف پنی سیلین، درباره این خطر در سخرانی خود طی مراسم نوبل ۱۹۴۵ هشدار داده و اعلام کرد زمانی می رسد که هر فردی می تواند در مغازه ها پنی سیلین را خریداری کند. سپس، این خطر وجود دارد که فردی بی توجه دز کمتری از دارو را مصرف کرده و مواجهه میکروب ها با دز غیر کشنده دارو به مقاومت در برابر آن منجر می شود.
افزون بر این، با استفاده گسترده از آنتی بیوتیک ها در تغذیه دام به منظور کمک به رشد بهتر و دستیابی به وزن سنگین‌تر بر ابعاد این مشکل افزوده شده است. بخش قابل توجهی از آنتی بیوتیک مصرفی هنگام دفع از حیوانات شکسته نشده و سپس از طریق زمین و آب وارد محیط زیست می شود. ورود آنها به بدن انسان ظرفیت افزایش مقاومت در برابر آنتی بیوتیک را حفظ می کند.
باکتری مقاوم در حیوانات به واسطه مواجهه با آنتی بیوتیک ها در خوراک آنها می تواند از سه طریق به انسان منتقل شود: مصرف محصولات حیوانی، تماس نزدیک با حیوانات و از طریق محیط زیست. بنابر برآورد اتحادیه دانشمندان نگران در سال ۲۰۰۱، بیش از ۷۰ درصد آنتی بیوتیک های مصرفی در آمریکا از طریق خوراک به حیوانات داده شده بود. در این میان، مانند بسیاری موارد دیگر قشری که به شدت تحت تاثیر مقاومت آنتی بیوتیکی قرار می گیرند فقرا و افرادی هستند که از خدمات درمانی خوبی برخوردار نیستند.