شير صادرات گاز بسته شد

به‌روزترین‌ها؛ محمدسیاح– تحریم از یک‌سو و عقب‌ماندگی تجهیزات استخراج و فرآوری و بازاریابی ناشی از سوءمدیریت و غرض‌ورزی مدیران نفتی و گازی و اقتصادی و ضعف شدید دستگاه‌های دیپلماسی برای ایجاد بازار صادراتی و همچنین غفلت از کشورهای رقیب نظیر روسیه و آذربایجان و بدعهدی کشورهای طرف تجاری ایران؛ باعث شده تا ایران با همه منابعی که دارد نتواند سهم و جایگاه زیادی از بازار انرژی جهان داشته باشد. در دوران تحریم ایران سایر کشورهای دارای منابع گازی وارد عرصه صادراتی شده و از این فرصت برای گرفتن مشتری‌های ایران بهره بردند. در جنگ اقتصادی حاضر ایران هیچ نکته مثبتی نداشته است ولی این معادله می‌تواند با نگاه به آینده به نفع ایران تغییر کند. «حسن مرادی»، کارشناس انرژی در این‌باره به «آرمان‌ملی» گفت: ایران در حوزه صادرات گاز با محدودیت‌هایی روبه‌رو است؛ برخلاف نفت که سیال است و می‌توان آن را در کانتینر یا کشتی صادر کرد، گاز از قابلیت‌های خاصی برخوردار است و هر مدلی از گاز نظیر سی‌.ان.‌جی یا ال‌.پی.‌جی باید در کانتینرهای مخصوص خود جابه‌جا شوند که بیشتر مصرف محلی دارد و کشورهای همسایه از آن استفاده می‌کنند. یکی از مواردی که در صادرات گاز از آن به‌شدت غفلت کردیم و این غفلت هم یک غفلت تاریخی محسوب می‌شود و شاید نباید خودمان را برای این قصور ببخشیم توجه به ال‌ان‌جی بوده است. او ادامه داد: در حال حاضر اکثر کشورها حتی قطر و مراکش و کشورهایی که از نظر جغرافیایی همسایه با ما بوده و از نظر توان علمی‌ و صنعتی هم از ما جلوتر نیستند؛ مجتمع‌های ال‌ان‌جی احداث کرده‌اند و ال‌جی را صادر می‌کنند. ما در این مورد قصور کرده و باید این را بپذیریم و طرحی هم که با فرانسوی‌ها برای ساخت پالایشگاه ال‌ان‌جی داشتیم به‌دلیل تحریم‌ها لغو شد و جایگزینی هم برای آن ایجاد نشد. مرادی اضافه کرد: اگر ال‌ان‌جی در کشور ما تولید یا به تبدیل می‌شد قادر بودیم که کپسول‌های ال‌جی را به اقصی نقاط دنیا صادر کنیم. ولی متاسفانه در این باره اتفاقاتی که باید نیفتاده ولی همچنان می‌توان در این باره کاری کرد و باید برای تولید گاز ال‌ان‌جی در کشور اقدام کنیم.

 خط لوله صلح بی‌نتیجه ماند

این کارشناس انرژی درباره صادرات گاز به همسایگان هم اظهارکرد: ما امید داشتیم که خط لوله صلح برای هند و پاکستان بخشی از مشکلات صادرات گاز ما را حل کند، ولی این دو کشور کم‌لطفی کردند اگرچه ما به تعهدات خودمان در رساندن خط لوله به مرز عمل کردیم. برای همین هم علاقه‌ای به گاز ایران نشان ندادند. البته همچنان سوآپ گاز برقرار است و ما بخشی از گاز ترکمنستان را سوآپ می‌کنیم یعنی از آنها گاز می‌گیریم و در بازار به فروش می‌رسانیم و معادل آن در بنادر به آنها گاز تحویل می‌دهیم یا معادل ریالی و دلاری آن را می‌پردازیم. او ادامه داد: بنابراین درباره سوآپ تا حدودی موفق بودیم و باید این موفقیت را ادامه بدهیم، اما فعلا باید روی ترکیه و عراق و کشورهای جنوب خلیج‌فارس با خطوط لوله‌های مناسب فکر کنیم که بتوانیم آنها را از گاز ایران برخوردار کنیم و به شکلی وابستگی به گاز ایران در این کشورها ایجاد کنیم.

 چین و هند بازاری برای آینده

مرادی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه چین و هند دو کشور بزرگ و مهم هستند که نیمی ‌از جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند و در آینده به‌دلیل توسعه اقتصادی نیازمند تامین انرژی هستند، ایران چطور می‌تواند از این فرصت با‌وجود حضور روسیه و آذربایجان استفاده کند، تصریح کرد: ما امیدوار بودیم که در ادامه خط لوله صلح از هند گذشته و به چین برسد ولی اینطور نشد و باید به‌فکر خطوط لوله دیگری باشیم. این کارشناس انرژی گفت: مشکل ما درواقع افغانستان است که هم صعب‌العبور و هم ناامن است ولی تدابیری صورت‌گرفته تا بتوان از مسیرهای دیگری به چین گاز فرستاد و این کار هم می‌تواند به نفع کشور باشد و هم یک استراتژی بلندمدت که در این موارد هم باید به قراردادهای بلندمدت اتکا کرده و صادرات گاز را تضمین کنیم. با این کار به مشتریانمان اطمینان می‌دهیم که صادرات گاز مداوم خواهد بود.

 مصرف گاز داخلی و ضربه به صادرات

مرادی افزود: یکی از تنگناهایی که در سال‌های متمادی با آن مواجه بودیم کمبود گازداخلی است چون مصرف کاملا غیراستاندارد است، اگرچه در دولت یازدهم و دوازدهم قول داده شد که مصرف استاندارد شود ولی توفیقی در این باره نداشتند. ما حدود ۲۵ میلیون بخاری غیراستاندارد داریم که اینها حجم بالایی از گاز کشور را می‌سوزانند و در کنار آن باعث آلودگی هوا هم می‌شوند. او اضافه کرد: بنابراین سیستم بخاری‌هایی که در خانه‌ها وجود دارد باید از بخاری‌های دودکش‌دار تغییر داده شوند چراکه گاز را هدر می‌دهند. نکته دیگری که به وضعیت ما کمک می‌کند در مدار قرارگرفتن پالایشگاه جدید گازی است که می‌تواند تراز گازی امسال مثبت کند و برعکس سال گذشته با تراز مثبت فکر صادرات باشیم. این کارشناس انرژی درباره اینکه چرا میادین گازی ایران از جمله پارس‌جنوبی که بزرگترین میدان مشترک گازی جهان است همچنان از شریک این عمده یعنی قطر عقب‌تر هستیم، توضیح داد: به‌هرحال سوءمدیریت در این موضوع بی‌تاثیر نبوده ولی تحریم‌ها هم اثر خود را گذاشتند. بنابراین می‌توان گفت که در هر دو مورد ما دچار مشکل هستیم. البته مدیریت به سرمایه‌گذاری برمی‌گردد چون ما سرمایه‌گذار مناسب داخلی و بین‌المللی نداشتیم و نتوانستیم این پلن‌ها و طرح‌ها را اجرایی و سود ببریم. او ادامه داد: بنابراین تا زمانیکه سرمایه‌گذاری مناسبی چه در شرایط تحریم و چه در شرایط بعد از آن صورت نگیرد با این مشکل مواجه خواهیم بود.

 ظرفیت تولید ۱۰۰ میلیون مترمکعب

این کارشناس انرژی در باره ظرفیت تولید گاز ایران توضیح داد: ایران توانایی تولید بیش از ۱۰۰ میلیون مترمکعب گاز را در روز را دارد و مستعدترین کشورهایی که می‌توانند مقصد صادرات گاز ایران باشند هم ترکیه و عراق و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس هستند، چراکه کشورهای خلیج‌فارس چنین امکانی برای تولید گاز ندارند ولی برای این کار نیاز به قرارداد و سرمایه‌گذاری قوی و همچنین دیپلماسی خوب دارد. او افزود: امیدواریم که دولت جدید با دیپلماسی جدیدی وارد موضوع شود تا بتوانیم با کم‌کردن تنش‌های سیاسی از دیپلماسی اقتصادی صلح‌آمیز سود ببریم. مرادی درباره وضعیت تجهیزات استخراج، تولید و فرآوری گاز افزود: ما توان داخلی بسیار خوبی داریم، شرکت‌های داخلی هم توان بالایی دارند ولی اصولا دولت مشتری خوبی برای کالای آنها نیست و خیلی‌ها به‌دنبال صادرات هستند چون دولت بدحساب است یا در قراردادهایی که می‌بندد مشکلاتی وجود دارد. این کارشناس انرژی ادامه داد: بنابراین اصولا تولیدکننده داخل گله‌مند از معامله با دولت است و خیلی از آنها معتقدند که دولت مشتری خوبی برای آنها نیست. متاسفانه برخی از مدیران هم به‌فکر واردات کالای مشابه خارجی هستند اگرچه آن کالا در کشور هم وجود دارد. درواقع این رفتار دولت باعث می‌شود تا علاوه بر سرمایه‌گذار خارجی بخش خصوصی داخلی هم وارد این حوزه نشود.

 منبع: آرمان ملی