تیرگان بهانه تاریخی نوع‌دوستی
منطقه مرکزی، یکی از این آیین‌ها برگزاری جشنی در ابتدای تابستان بوده که در آن مضامینی همچون شکرگزاری خداوند، یاد کردن از نعماتی که به آدمی بخشیده و ارزش آب در زندگی و کشاورزی را با برگزاری جشنی باشکوه و فرح‌بخش مورد تاکید قرار داده و به نسل جوان منتقل می‌کرده‌اند.
معاون گردشگری میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی از جشن تیرگان به عنوان یکی از آیین‌های باستانی ایرانیان و یک یادگار تاریخی یاد کرد و گفت: ایرانیان این جشن را با هدف باران‌خواهی و شکرگزاری نسبت به برداشت گندم و جو برگزار می‌کرده‌اند.
سیدحسن حسینی برگزاری این جشن را در منطقه فراهان دارای سابقه‌ای طولانی توصیف و بیان کرد: میرزا محمد حسین فراهانی که حاکم شیراز بوده، به جهت اهمیت این جشن، هر ساله از شیراز عازم فراهان می‌شده است.
وی حفظ و احیای جشن‌های تاریخی را از جمله وظایف این اداره کل عنوان و اظهار کرد: برپایی جشن یک هفته‌ای از روز اول تیرماه و عنوان کردن جشن‌های باستانی و تاریخی از جمله تیرگان در سایت سازمان از جمله اقدامات این سازمان جهت حفظ این دسته از آیین‌های گذشتگان است که با خود پیام شکرگزاری و اهمیت قائل شدن برای داشته‌ها و نعمت‌های خداوندی را به زیباترین شکل به آدمی گوشزد می‌کنند.
معاون گردشگری استان مرکزی از در نظر گرفتن برنامه‌های متنوع با محوریت جشن تیرگان خبر داد و افزود: پخت غذاهای محلی، برپایی بازارچه صنایع دستی و اجرای موسیقی محلی از جمله برنامه‌هایی است که در این هفته به اجرا درخواهد آمد.
حسینی، منطقه فراهان را با وجود آثار تاریخی مربوط به دوران‌های گذشته منطقه‌ای مطلوب جهت ورود گردشگر دانست و عنوان کرد: برگزاری این جشن به معرفی آثار تاریخی فراهان و جذب بیشتر گردشگر کمک شایانی خواهد کرد.
تیرگان فرصتی برای جذب گردشگر
سعید فائض‌پور نیز در گفت‌وگو با خبرنگاران، توجه به کیفیت برنامه‌های در نظر گرفته شده برای این جشن باستانی را از جمله ویژگی‌های جشن تیرگان امسال برشمرد و گفت: امسال سعی شده این مراسم با هما‌هنگی بیشتری اجرا شود.
وی اجرای موسیقی و آیین کوزه‌گردانی را از جمله برنامه‌های در نظر گرفته شده برای جشن امسال عنوان کرد و افزود: سنت کوزه‌گردانی که یادگاری از گذشته‌های این دیار است، با هدف زنده نگه‌داشتن سنت‌ها و آیین‌ها در این مراسم به اجرا درخواهد آمد.
فرماندار فراهان برگزاری این نوع جشن‌های باستانی را گامی جهت معرفی یک منطقه و جذب گردشگر دانست و بیان کرد: هر ساله شاهد حضور مردم از نقاط مختلف کشور در این جشن هستیم که این حضور خود زمینهای جهت معرفی دیگر جاذبه‌های تاریخی و گردشگری فراهان خواهد بود و باید از این فرصت استفاده شود.
فائض‌پور اضافه کرد: به علت مصادف شدن این جشن با ماه مبارک رمضان جنگ فرهنگی جشن تیرگان بعد از افطار برگزار خواهد شد و با توجه به خنکی هوا در شب این امر خود یکی از جذابیت‌های جشن تیرگان امسال خواهد بود.
به گفته یک پژوهشگر آیین‌های باستانی، دانشمندان این جشن را منتسب به اتفاقات گوناگون از جمله داستان آرش کمانگیر، حضرت موسی(ع) و گله‌اش و یا آب‌پاشان آشوری‌ها می‌دانند و در برخی از کشورها با قوت برگزار می‌شود.
احیای آیین‌های باستانی بدون اضافات
محمد عارف: این جشن ریشه در آیین میترای ایرانی دارد که در این فصل گاو نر را به بهانه دوستی و برای افزایش برکت می‌کشتند، اما در دوره زرتشت گاوکشی به آب‌پاشی و عسل پاشی تبدیل شد و با آمدن اسلام آب، عسل و خون(کشتن گاو) از این آیین برداشته شد و این جشن به ترویج مفهوم دوستی و کمک به یکدیگر اکتفا کرد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: در روز اول تیرماه هر سال حدود سه هزار خانواده در ذلف‌آباد فراهان، تنها مکانی که حافظ این یادگار ایران باستان است، دور هم جمع می‌شوند و به تکریم کشاورزان می‌پردازند.
این پژوهشگر به گردهمایی زنان و مردان در گذشته در روز جشن تیرگان در زمینهای کشاورزی اشاره و بیان کرد: در این تجمع معتمدترین فرد یک دسته گندم را آب می‌پاشید و با داس به اصطلاح، سر میزد و پس از آن همه به برداشت گندم می‌پرداختند.
عارف، حس همنوع‌دوستی ایرانیان را یادگاری از زمان‌های گذشته توصیف کرد و افزود: یکی از آثار این نوع‌دوستی را می‌توان در این جشن یافت، در این روز همه کشاورزان می‌باید به یک اندازه گندم برداشت می‌کردند و کسانی که فرزند پسر داشتند به آنهایی که نداشتند کمک می‌کردند که همه به این تساوی برسند.
این پژوهشگر به لزوم گسترش این فرهنگ تأکید و عنوان کرد: میراث فرهنگی باید در زمینه‌ی احیای آیین‌های باستانی که جلوه‌های فرهنگ نیاکان ما هستند، اقدام کنند و البته این احیا نباید به صورتی انجام شود که اصل آیین تغییر پیدا کند، چراکه در این صورت به آیین‌های باستانی ضمائمی تحمیل شده و باعث دور شدن مردم از این آیین‌ها و از بین رفتن آیین می‌شود.
وی در اهمیت جشن‌های باستانی افزود: نیاکان ما هر مراسم را با هدف خاص و جهت ترویج یک صفت ناب انسانی برگزار می‌کردند و در جشن تیرگان نیز پیام شکرگزاری، مدد رساندن به یکدیگر و ارزش کشاورزی منتقل می‌شد.
