انتخابات دهم به نفع فناوری اطلاعات و ارتباطات

هر روز پیامک‌های گوناگونی را دریافت می‌کنید. یازده توصیه به رای‌دهندگان در زمان رای‌گیری، ساعت پخش مناظره‌ها، زمان سخنرانی کاندیداها، لطیفه‌های گوناگون و… از جمله این پیامک‌ها هستند، اما دریافت اطلاعات انتخاباتی شما تنها به اینجا ختم نمی‌شود. اینترنت و سایت‌های خبری از دیگر منابعی هستند که شما از آنها استفاده می‌کنید. در چند روز مانده به انتخابات، اینترنت یکی از بهترین ابزارهایی بوده که شما با استفاده از آن توانسته‌اید از خبرهای داغ انتخاباتی باخبر شوید. خبرهایی که حتی روزنامه‌ها و ‌رسانه‌ ‌ملی هم از انعکاس آن عاجز مانده‌اند. بر اساس آنچه شنده‌اید در این دوره از انتخابات برخلاف آنچه شنیده می‌شده استفاده از فناوری اطلاعات و سرویس‌های آن گسترش چشمگیری داشته است.
انتخابات و سود شرکت مخابرات
یکی از وقایع شگرف دوره دهم انتخابات ریاست‌جمهوری گسترش استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط کاربران و برخی از کاندیداهای ریاست‌جمهوری بوده است. تا جایی که برخی کارشناسان معتقد هستند که این دوره از انتخابات به رشد و توسعه صنعت آی‌تی یا همان فناوری اطلاعات در کشور کمک شایانی کرده است.
یکی از ابزارهای این صنعت، اس‌ام‌اس یا پیامک بود. در واقع می‌توان این ادعا را داشت که یکی از برندگان دهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت مخابرات ایران بوده است. چرا که کاربران این شرکت با ارسال حجم انبوهی از پیامک در طول روز توانستند سود هنگفتی را روانه این شرکت تازه خصوصی‌شده کنند.
بر اساس گزارش روابط‌عمومی‌شرکت مخابرات ایران، تعداد پیامک‌های ارسالی در ایام پخش مناظره‌های تلویزیونی کاندیدا‌های ریاست‌جمهوری روزانه به حدود 90 میلیون پیامک می‌رسید که نسبت به ایام عادی رشد 38‌درصدی را نشان می‌داد. گفتنی ‌است با توجه به اینکه میزان ارسال پیامک در شبکه، روزانه حدود 65‌میلیون بوده این رقم در روز‌های مناظره انتخاباتی کاندیدا‌ها 25‌میلیون پیامک افزایش پیدا می‌کرده است. هر چند به گفته داوود زارعیان، مدیرکل روابط‌عمومی‌شرکت مخابرات ایران، در روزهای پایانی انتخابات ارسال پیامک بین کاربران از 95میلیون پیامک در روز، به چیزی در حدود 110میلیون پیامک رسیده بود.
بر اساس این گزارش میزان تعرفه ارسال sms از موبایل و مرکز در صورت فارسی و لاتین بودن پیامک‌ها به ترتیب 222 و 89 ریال است و تعرفه ارسالی از مرکز مخابرات بر همین اساس بوده و هر چه تعداد پیامک‌ها از یک میزان خاص بالاتر رود، بهای آن کاهش می‌یابد. پیامک‌های ارسال شده در روز‌های مناظره معمولا 80‌درصد فارسی و 20‌درصد لاتین بوده است. با این اطلاعات باید حساب کرد که در این چند روز چه میزان درآمد شرکت مخابرات افزایش پیدا کرده است.
زارعیان همچنین در خصوص کیفیت خطوط در چند روز انتخابات نیز می‌گوید: «با توجه به آمار و افزایش ارسال پیامک بین کاربران مشخص است که کیفیت خطوط در حالت ایده‌آل بوده است.» وی همچنین یادآور می‌شود که تعداد ارسال این پیامک‌ها نقطه به نقطه بوده است، یعنی از یک فرد به فرد دیگر یا گروه‌های مختلف بوده و در جریان ارسال پیامک‌های انتخاباتی شرکت‌های خدمات‌دهنده فعال در این حوزه کمتر دخالت داشته‌اند.
فضای مجازی و انتخابات
بعد از پیامک، اینترنت یکی دیگر از ابزارهایی است که در این دوره از انتخابات کاندیداها و کاربران بیش از گذشته از آن استفاده کرده‌اند. اینترنت یکی از ارزان‌ترین‌رسانه‌ها برای یک پروژه تبلیغات انتخاباتی است و هزینه اجاره یک دامنه (Domain) و 10 مگابایت فضا و یک طراحی صفحه ساده، در مقایسه با ارقام میلیونی تبلیغات چاپی، بسیار کم به نظر می‌رسد. در سال‌های اخیر شاهدیم که در نزدیکی انتخابات ائتلاف‌ها و گروه‌های سیاسی اقدام به راه‌اندازی سایت‌های اطلاع‌رسانی می‌کنند، اما همیشه نوعی شتاب در راه‌اندازی این سایت‌ها دیده می‌شود و این سایت‌های چند روزه و حداکثر در محدوده فعالان سیاسی یا روزنامه‌نگاران شناخته شده هستند.
سایت‌های موقت اگر چه برای انعکاس اخبار فعالیت‌های یک حزب یا ائتلاف و مرجعی برای برداشت اخبار توسط خبرنگاران و همچنین انتشار تصاویر و برنامه‌های کاندیداها هستند، اما سرمایه واقعی در وب دارا بودن سایت‌هایی شناخته شده و با سابقه است. سایت‌هایی که آدرس و نام آنها برای بسیاری از کاربران شناخته شده باشد و در عین حال بتواند درک مناسبی از برداشت‌ها و نظرات یک گرایش یا گروه سیاسی یا یک کاندیدا درباره رویدادهای روز در بلند مدت ایجاد کند.
با توجه به شرایط حال حاضر و آمارهای موجود می‌توان این ادعا را داشت که امروزه اکثر کاربران چه معمولی و چه تخصصی در نبود‌ رسانه و مطبوعات خاص برای هر یک از کاندیداها، از طریق اینترنت و سایت‌های اینترنتی، نامزدهای مورد نظر خود را شناخته و با برنامه‌های آن‌ها آشنا می‌شوند. برای اثبات این اداعا کافی است به گزارش‌هایی که از طرف سایت‌ها و موتور جست‌وجوهای مطرح دنیا منتشر شده است، توجه کنید.
به عنوان مثال بدون توجه به جو کنونی حاکم بر جامعه و وقایع در حال وقوع و بدون اشاره به موضوعی خاص در صورتی که با یکی از ابزارهای موتور جست‌وجوی گوگل به بررسی موضوعات مورد جست‌وجوی ایرانی‌ها در 30 روز گذشته بپردازید به آمار و نتایج جالب توجهی دست پیدا می‌کنید.
با تنظیم صفحه Google Insights for Search روی کشور ایران و انتخاب 30 روز گذشته و تمامی‌گروه‌های مورد جست‌وجو، گوگل فهرستی ده تایی از برترین موضوعات مورد جست‌وجو و موضوعاتی که میزان جست‌وجوی آنها رو به افزایش است ارائه خواهد داد که این آمار نشان‌دهنده میزان اهمیت انتخابات دوره دهم ریاست‌جمهوری برای مردم کشورمان است.
در حالی که بیشترین موضوع در لیست جست‌وجوهای در حال افزایش عبارت «مناظره» است (میزان جست‌وجوی این عنوان با ذکر واژه Break Out از مرز 600‌درصد تجاوز کرده است) نام دوم لیست به موضوع «کروبی» تعلق دارد که 550+‌درصد از جست‌وجوهای ایرانیان در 30 روز گذشته در باره این موضوع بوده است. رتبه‌های سوم تا پنجم و رتبه نهم نیز به ترتیب به چهار نوع نگارش مختلف از نام مهندس «میرحسین موسوی» (موسوی، میرحسین موسوی، موسوﻱ، میرحسین موسوی) تعلق دارد که به ترتیب 500+‌درصد، 450+‌درصد و 450+‌درصد و 350+‌درصد از میزان جست‌وجوهای اینترنتی ایرانیان را طی 30 روز گذشته تشکیل داده است. این کاندیدای ریاست‌جمهوری بیشترین جست‌وجو را در مجموع (1750 +) به خود اختصاص داده است. نام احمدینژاد نیز با دو نگارش مختلف (احمدی‌نژاد و احمدﻱ‌نژاد) در رتبه‌های 6 و 7 قرار داشته و هر کدام به ترتیب 450+‌درصد و 450+‌درصد را به خود اختصاص داده است. این کاندیدای ریاست‌جمهوری نیز در مجموع (900+) رتبه دوم را در میان کاندیدا به خود اختصاص داده است.رتبه دهم این لیست نیز به واژه «انتخابات» تعلق دارد که بخشی 190+‌درصدی از جست‌وجوهای ایرانیان را اشغال کرده است.بر اساس گزارش خبرگزاری مهر، اطلاعات ارائه شده در سایت گوگل تماما به صورت لینک بوده و با کلیک روی آنها می‌توان به جزئیات بیشتری از جست‌وجوهای انجام شده دست پیدا کرد. همچنین هر یک از‌درصدهای اعلام شده با نگارش خاص واژه در ارتباط مستقیم است و کوچکترین تغییر در نوع نگارش در موتور جست‌وجوی گوگل به مفهوم کلمه ای جدید تلقی می‌شود. در واقع این آمارها نشان می‌دهد که میل کاربران به استفاده از اینترنت و جست‌وجو در آن برای شناخت کاندیدای مورد نظر خود بیش از دوره‌های گذشته بوده است.
علی اکبر جلالی، پژوهشگر در حوزه آی‌تی، در این خصوص می‌گوید: «استفاده از پیامک، پیام‌های اینترنتی و کلیپ‌های اینترنتی در این دوره از انتخابات به شدت افزایش داشته است. در واقع استفاده از فناوری اطلاعات بیشتر مورد استقبال کاربران و همچنین کاندیداهایی قرار گرفته است که به‌ رسانه‌های مستقلی همچون تلویزیون و مطبوعات دسترسی نداشته‌اند. اما در کنار این کاندیداها، کاندیداهایی نیز وجود داشتند که به دلیل در اختیار داشتن‌رسانه‌های قوی همچون رادیو و تلویزیون توجه چندانی به فناوری اطلاعات نشان ندادند و حتی در برنامه‌ها انتخاباتی خود نیز صحبتی از صنعت آی‌تی به میان نیاوردند.»
به اعتقاد جلالی، در دهمین دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری، فضای سایبر توانست شرایطی را فراهم کند که حتی کاربران به سخنرانی‌های نمایندگان کاندیداها توجهی نداشته باشند و اخبار و اطلاعات مربوطه را از طریق پایگاه‌های اینترنتی افراد دنبال کنند.
به باور اکثر فعالان و کارشناسان حوزه آی‌تی، استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در دهمین دوره از انتخابات ریاست‌جمهوری، می‌تواند بستر مناسبی برای فرهنگ‌سازی در استفاده همین روش را در حوزه‌هایی همچون تجارت و اقتصاد فراهم کند. در واقع همگی بر این باورند که فعالیت‌های انجام گرفته در چند روز انتخابات شرایط را به نفع فناوری اطلاعات و ارتباطات تمام کرده است. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند فناوری اطلاعات در دور یازدهم انتخابات با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت و دیگر نیازی به حضور فیزیکی افراد در میتینگ یا سخنرانی کاندیداها نخواهد بود.