بخوانيد ، بشنويد و باور…
ابداع روش ها ، ابزارها و سيستم هاي برقراري ارتباط در ادوار مختلف روند روبه رشدي داشته و اين حرکت به مرور زمان سرعت و شتاب بيشتري گرفت تا حدي که امروزه مي توان گفت نه تنها اين شتاب با محدوده و مقياس روزانه ، بلکه با مقياس ساعت سنجيده مي شود.
پس از قرون وسطي و رنسانس علمي و ظهور و بروز پيشرفت هاي صنعتي و دست يافتن به اختراعات گوناگون از جمله لامپ ، تلگراف و تلفن، عصر جديدي در شيوه ، وسايل و سيستم هاي برقراري ارتباط جمعي بوجود آمد که ابتدايي ترين آنها را مي توان “الفباي مورس” و يکي از پيشرفته ترين و امروزي ترين آنها را نيز مي توان تلفن همراه معرفي کرد.
اختراعات و ابزارهاي جديدي که مورد استفاده جوامع بشري قرار گرفته است ، اکثرا همچون شمشيري دولبه عمل کرده اند و در کنار به ارمغان آوردن آسايش ، آرامش و راحتي براي بشر داراي عوارض منفي و مضرات جانبي نيز هستند که بعضي از اين عوارض و تبعات منفي درمدتي کوتاه بروز کرده و نمايان مي شوند و بعضي از آنها نيز فرايندي به مراتب کندتر وطولاني تري را براي ظهور و مبتلا کردن طي مي کنند ؛ به طوري که اين عوارض ممکن است زماني خودشان را نشان بدهند که فرد ديگر کاملا مبتلا شده و زمان و فرصت پيش گيري آن را نداشته باشد.
رسانه هاي شنيداري ، ديداري و نوشتاري هر روز اخبار مختلفي از تحولات ، ارتقاي سيستم ها و سرويس هاي تلفن همراه ارايه مي دهند که در کنار اين اطلاع رساني ، هشدارهايي نيز مبني بر اثرات منفي و گاه مخرب و خطرناک استفاده از تلفن همراه براي سلامت جسمي و رواني کاربر و خطراتي که ممکن است محيط زيست بشر را دچار تغيير و تحولات منفي بيولوژيکي کند ، منتشر مي کنند.
همچنين پژوهشگران و محققان ضمن بررسي آثار و عواقب احتمالي موبايل ، درباره استفاده مستمر و طولاني از اين ابزار ارتباطي به کاربران بويژه کودکان ، مادران و زنان باردار هشدار مي دهند و بارها اعلام کرده اند که استفاده مستمراز اين ابزارنوين ارتباطي مي تواند سلامت انسان را به خط اندازد.
** تلفن همراه و سرطان و تومر هاي مغزي
تاثيرات تشعشات راديو اکتيو و مواج الکترومغناطيسي تلفن همراه بر مغز انسان امروزه به يکي از مهم ترين محورهاي پژوهشي محققان تبديل شده و طي سال هاي اخير نقطه نظرات مختلفي در اين باره منتظر شده است.
برخي پژوهشگران و متخصصان مغز و اعصاب مي گويند که تشعشعات راديو اکتيو تلفن هاي همراه موجب تغييرات در فعل و انفعالات و سوخت و ساز بدن مي شود و لذا گوشي تلفن همراه زماني که فعال است بويژه در هنگام مکالمه، امواجي را منتشر مي کند که در صورت مجاورت آن با سر انسان، خطراتي را پديد مي آورد.
برخي از کارشناسان در اين زمينه يادآور مي شوند که ماهيت امواج تلفن همراه هنوز کاملا شناخته نشده، اما امواج قوي راديويي و پارازيتهاي گوشي تلفن همراه که بصورت همگن در محيط پخش مي شوند، براي انسان بويژه زيان آورند.
امواج راديويي که در فرستنده ها پديد مي آيند، با فرکانس بالا، سبب بروز بيماري سرطان و امراض مغزي مي شود و زيانهاي احتمالي ناشي از اين امواج صرفا به سر و مغز انسان محدود نمي شود بلکه ساير اندامها را نيز تهديد مي کند.
در حقيقت اين ديدگاه بسياري از پزشکان است که معتقدند ورود سامانه هاي نوين فناوري به زندگي انسان، تاثيرات نامطلوب بيولوژيکي به دنبال داشته است، از جمله اينکه امواج الکترو مغناطيسي توليد شده از آنتنهاي راديويي و تلفن همراه در تشکيل غدد سرطاني و رشد آن نقش بسزايي دارند.
نتايج تحقيقات پژوهشگران يکي از دانشگاه هاي آلمان نشان مي دهد که امواج الکترو مغناطيسي تلفن هاي همراه باعث تحريک احساس دردهاي واقعي در مغزمي شوند و مردم به شدت درباره امواج الکترومغناطيس شکايت دارند و ادعا مي کنند که امواج مغناطيسي تلفن همراه مشکل ساز است به همين دليل سوئدي ها خانه هايي مي سازند که در برابر اشعه هاي مغناطيسي مقاوم و نفوذ ناپذير باشند.
مقاله اي که در نشريه NeuroImage منتشر شد، نشان مي دهد که تلفن هاي همراه باعث ابتلا به سرطان نمي شوند اما اين دستگاه ها باعث بروز انواع درد هستند و قربانيان احساس مي کنند که درد و ناراحتي آنها هنگامي که در معرض تلفن همراه قرار مي گيرند ،به آنها نزديک و بيشترمي شود.
در اين طرح تحقيقاتي دو گروه 30 نفره شرکت کردند، يک گروه در معرض ترمودهاي انتشار گرما و يک گروه در معرض تلفن همراه قرار گرفتند و گروهي که در معرض امواج تلفن هاي همراه قرار گرفتند اعلام مي کردند که اشعه هاي الکترو مغناطيس باعث درد و انتشار درد در مغز آنها مي شود.
هنگامي که مغز در معرض امواج الکترومغناطيس قرار مي گيرد فعاليت آن افزايش مي بايد، مخصوصا موجب تحريک احساس درد مي شود.
درحالي که در مقاله ياد شده عنوان شده است که استفاده از تلفن همراه موجب بروز سرطان نمي شود ، سه جراح برجسته مغز و اعصاب در مصاحبه اي که اخيرا با CNN داشتند در مورد خطر استفاده از تلفن همراه و ابتلا به سه نوع تومر مغزي هشدار دادند.
تحقيقات اخير نشان داده است که استفاده بيش از حد از تلفن همراه موجب ابتلا به سه نوع تومر مغزي مي شود.
1. غده مغزي، که مي تواند خوش خيم و بد خيم باشد.
2. غده بخش اعصاب شنوايي که مغز را به گوش متصل مي کند.
3. سرطان غده بناگوشي
بر اساس اين تحقيقات ، کاربران تلفن همراه 58 درصد بيشتر از افراد ديگر در خطر ابتلا به سرطان غده بناگوشي هستند و کساني که بيشتر از 10 سال از تلفن همراه استفاده مي کنند 100 درصد در خطر ابتلا به غدد مغزي و غده اعصاب شنوايي هستند.
اين سرطان ها در بخشي از مغز که تلفن همراه در نزديک آن قرار دارد رايج تر است و 10 سال طول مي کشد تا تومرهاي مغزي به اندازه کافي رشد کرده و خود را نشان دهند.
به کار بردن هدفون هاي کوچک براي دفع ريز موج هاي راديويي به عنوان يکي از راه هاي جلوگيري از تومر هاي مغزي توصيه شده است.
همچنين ، بر اساس تحقيقات جديدي که در نشريه American Journal of Epidemiology منتشر شد، کاربراني که بطور مستمر از دستگاه هاي تلفن همراه استفاده مي کنند 50 درصد بيشتر نسبت به افراد ديگر در معرض خطر ابتلا به سرطان غدد بناگوشي و بزاقي قرار دارند.
محققان مرکز پزشکي Chaim Sheba ، 402 مورد غده خوش خيم و 58 مورد تومرهاي سرطاني غدد بناگوشي را مورد آزمايش قرار دادند که بر اساس آن ، افرادي که بيش از 22 ساعت در ماه از تلفن همراه استفاده مي کنند بيش از 50 درصد در معرض خطر ابتلا به سرطان غدد بزاقي قرار دارند.
اين خطر ميان کساني که هميشه تلفن همراه را نزديک يک گوششان نگه مي دارند و کساني که از دستگاه هاي هندزفري استفاده نمي کنند ، بيشتر از ديگران است.
دکتر “هربرمان ” از محققان انستيتوسرطان شناسي دانشگاه “پيتزبورگ” آمريکا توصيه کرد، کاربران به منظور هرچه بيشتر مصون ماندن از خطرات ناشي از تشعشع هاي الکترومغناطيسي که از گوشي هاي تلفن منتشر مي شود، از هندز فري استفاده کنند.
دکتر رونالد بي – هربرمان که مديريت انستيو ياد شده را برعهده دارد، خطاب به 3 هزار نفر از کارکنان دانشگاه پيتزبورگ گفت : تمامي کاربران تلفن همراه بايد استفاده از اين وسيله را محدود کنند و کوکان نيزفقط در موارد اضطراري از تلفن همراه استفاده کنند.
وي اين هشدار را بخاطر نتايج بدست آمده از تحقيقاتش که هنوز منتشر نشد، اعلام کرده و از تفکر پيشگيري بهتر از درمان ، دفاع کرد.
وي افزود: به عقيده من نبايد درانتظارانتشار نتايج قطعي ماند و پيشگيري نکرد ، اتخاد تدابير پيشگيرانه ( هرچند غيرلازم) بهتراز پشيماني و افسوس در آخراست.
از سوي ديگر برخي کارشناسان و محققان معتقدند که هيچ نظر اثبات شده مبني بر ارتباط تلفن همراه با سرطان و تومر مغزي وجود ندارد و در اين زمينه تحقيقات بسياري در اروپا ، ژاپن و ايالات متحده انجا م شده است ، از جمله آن مي توان به مطالعه روي 420 هزار کاربر بويژه افرادي که سابقه طولاني استفاده از تلفن همراه داشتند ، اشاره کرد که براساس آن اعلام شد که هيچ نشانه اي مبني بر ارتباط کاربرد تلفن همراه در افزايش خطر سرطان ديده نشد.
سيد مهدي علي نژاد متخصص مغز و اعصاب کشورمان نيز گفت: کودکان در برابر خطرات ناشي از استفاده از گوشي تلفن همراه در مقايسه با ساير افراد آسيب پذيرتر هستند.
وي افزود : نتايج تحقيقات جديد پژوهشگران از تاثيرات مخرب و مهلک استفاده طولاني مدت از گوشي تلفن همراه برسيستم عصبي و مغز کاربران حکايت دارد.
وي گفت: استفاده از تلفن همراه در ازاي هر ده سال، خطر بروز تومور مغزي را دو برابر افزايش مي دهد.
اين کارشناس تصريح کرد: کودکان به دليل داشتن استخوان هاي ضعيف در ناحيه جمجمه و همچنين کامل نشدن سيستم عصبي، در برابر خطرات ناشي از استفاده از گوشي تلفن همراه مانند ابتلا به سرطان مغز، آسيب پذيرتر هستند.
علي نژاد خاطر نشان کرد: همچنين استفاده از گوشي هاي تلفن همراه يکي از دلايل اصلي بيماري هاي “آلزايمر” و “پارکينسون” است که با استفاده دراز مدت از تلفن همراه ارتباط مستقيم دارد.
دانشمندان کالج سلطنتي انگليس نيز در يک طرح مشترک و فراگير درباره خطر استفاده طولاني مدت از تلفن همراه به منظور يافتن ارتباط احتمالي آن با بيماريهايي همچون سرطان مغز ، آلزايمر و پارکينسون تحقيق مي کنند.
اين تحقيق مستقل به منظورآشکار کردن خطر بالقوه استفاده از تلفن همراه براي مدت بيش از ده سال با کمک 200 هزار نفر از کاربران تلفن همراه در انگليس ، دانمارک ، و سوئد انجام مي شود و دست اندرکاران اين تحقيق اميدوار هستند که محدوده اين تحقيقات به ديگر کشورهاي اروپايي نيز گسترش پيدا کند.
انگليس براي اجراي اين تحقيق 1/3 ميليارد پوند اعتبار اختصاص داده است که بطور مشترک توسط دولت و صاحبان صنايع تلفن همراه اين کشور تامين مي شود.
* تلفن همراه و سيگار
بر اساس مطالعاتي که به تازگي در رابطه با استفاده از تلفن همراه به عمل آمده نشان مي دهد که استفاده از اين دستگاه ها به مراتب خطرناک تر از استعمال دخانيات است.
در حالي که نظريه ها و تحقيقات در زمينه خطر استفاده از تلفن همراه براي سلامتي انسان هميشه با شک و ترديد همراه بوده اما دکتر “ويني کورانا” (Vini Khurana) ، جراح مغز و اعصاب پس از مطالعات گسترده اي که در زمينه استفاده از تلفن همراه به عمل آورد، ادعا مي کند که اشعه هاي راديويي تلفن همراه براي سلامتي انسان خطرناک تر از کشيدن سيگار است.
تحقيقات وي نشان داد که افرادي که بطور مستمر در معرض اشعه هاي تلفن همراه قرار مي گيرند بيشتر درمعرض ابتلا به سرطان مغزي قرار مي گيرند.
وي همچنين اظهار داشت که امواج و اشعه هاي راديويي تلفن همراه مي تواند مشکلات و آسيب هاي ديگري براي فعاليت هاي مغزي در پي داشته باشد.
کورانا هشدار داد که افراد يا از تلفن همراه استفاده نکنند يا زمان استفاده از تلفن همراه را کاهش دهند.
وي از دولت خواست تا اقدامات اساسي و سريعي براي جلوگيري از استفاده بيش از حد از تلفن همراه انجام دهند تا اثرات نا مطلوب امواج الکترومغناطيس ساتع شده از تلفن همراه کاهش يابد.
** نازايي و نا باروري
تحقيقات ديگر نشان مي دهد که استفاده طولاني و مستمر از گوشي تلفن همراه علاوه بر احتمال بروز سرطان غدد لنفاوي در ناحيه گوش ، حلق و مخاط دهاني، خطر نازايي را افزايش مي دهد .
محققان آمريکايي در يک کلينيک باروري در “اوهايو” موسوم به “کلينيک باروري کليولند” اعلام کردند که براساس نتايج به دست آمده ، استفاده از گوشي تلفن همراه موجب کاهش سلول جنسي در مردان مي شود.
محققان ياد شده با تحقيق روي 361 مرد داوطلب از آنها خواستند که عادت هايشان را در استفاده از گوشي تلفن همراه به منظور مکالمه اعلام کنند و با کسب اطلاعات مورد نظر و آزمايش داوطلبان به اين نتيجه تعجب آور رسيدند که هرچه ساعات مکالمه با تلفن همراه بيشتر باشد ، ميزان کاهش تعداد سلول جنسي نيز بيشتر مي شود.
محققان پيشتر مطالبي را درباره تاثير تشعشعات گوشي هاي تلفن همراه بر قدرت و سيستم باروري مردان منتشر کرده بودند.
نتايج تحقيقات صورت گرفته نشان مي دهد استفاده از تلفن همراه در مدت زماني بيش از 4ساعت در روز ، برميزان سلول جنسي تاثير سوء دارد ،با اين حال ، مدارک و شواهد کافي و واضح در باره اين که استفاده از تلفن همراه به چه ميزان موجب تخريب وتاثير منفي مستقيم بر ميزان باروري مردان دارد، دردست نيست.
از سوي ديگر تحقيقات جديد درکلينيک کليلوند آمريکا نيز نشان مي دهد که استفاده مستمر و بيش از حد از تلفن همراه موجب اختلال در حرکت و کارآيي اسپرم مي شود، اين محققان به مدت يک ساعت شيشه حاوي نمونه اسپرم را در کنار گوشي هاي تلفن همراه قراردادند و علايم اختلال در حركت وكارآيي اسپرم ها را از طريق آزمايش ،مشاهده كردند.
حركت اسپرم ها و نوع ارتباط شان را مي توان به ارتباط موجود بين پرندگان درهنگام پرواز ويا ايجاد رابطه و حركات رفتاري بين زنبورهاي عسل تشبيه كرد.
قراردادن شيشه هاي حاوي اسپرم در نزديكي تلفن همراه نشان داد که تشعشات موجب افزايش ميزان تركيب اسپرم با اكسيژن شده وبطور قابل ملاحظه اي موجب افزايش راديكالهاي آزاد و عمل اكسيداسيون و درنتيجه كاهش ميزان آنتي اكسيدانها در آن شده است.
به زبان عاميانه ، اين فرايند موجب كاهش كيفيت اسپرم ها و همچنين كاهش حركت و قابليت زيست پذيري آنها شد.
به گفته اين محققان، استفاده از هدست بلوتوث ها نيز همان تاثيرمنفي استفاده از گوشي ها را دارد و فرقي نمي كند كه گوشي تلفن همراه در جيب قرارداده شود و يا به كمر بسته شود.
همچنين يک پژوهش ديگر نشان مي دهد ، استفاده بيش از حد از تلفن همراه توسط زنان باردار نيز اثر منفي بر جنين آنها دارد.
** بيماري پوستي و مو
يک متخصص پوست و مو معتقد است که پروتيين داخل سلول هاي پوست انسان هنگامي كه در معرض تشعشعات تلفن همراه قرار مي گيرد، دچار تغيير مي شود.
“ناهيد نيکو فرد” اظهار داشت: پژوهشگران به تازگي بر تاثير تشعشعات گوشي تلفن همراه بر پروتيين داخل سلول هاي انسان هشدار داده اند و طبق پژوهش هاي صورت گرفته پوست انسان هنگامي كه در معرض پرتوهاي تلفن همراه قرار مي گيرد دچار تغييراتي مي شود، اما تا کنون آسيب جدي اين مسئله به اثبات نرسيده است.
اين متخصص به کاربران تلفن همراه توصيه کرد که براي جلوگيري از بروز مشکلات احتمالي از تماس مستقيم گوشي تلفن همراه با پوست بدن جلوگيري کرده و در صورت لزوم از وسايل جانبي آن مانند هندزفري استفاده کنند.
از دير باز گل و گياه يکي از عوامل بروز حساسيت فصلي بوده و اکنون تلفن همراه که با زندگي مدرن عجين شده اند، نيز ممکن است حساسيت ها را افزايش دهند به طوري که گفته مي شود ، استفاده زياد از تلفن همراه حساسيت به مواد حساسيت زا را افزايش داده و علايمي مانند آبريزش بيني و اشک و خارش پوست بدن را در پي دارد.
گرده، هاگ، شوره حيوانات و گرد وخاک شايع ترين مواد حساسيت زا هستند، اما Vitals.com که سايت بررسي پزشکي است و 720 هزار پزشک در آن عضويت دارند، در مورد حساسيت هايي که استفاده از تکنولوژي مدرن سبب آن مي شود، هشدار داده است.
تلفن همراه همچنين بر کاربراني که داراي حساسيت هاي پوستي هستند و به فلزات و مواد مختلف موجود در دستگاه ها حساسيت دارند، تاثير مي گذارد.
براي مثال وقتي نيکل که شايع ترين عامل حساسيت زاي پوستي است در قاب و باتري تلفن همراه به کار مي رود، کاربران در معرض آماس هاي پوستي تماس آلرژيک قرار مي گيرند.
فلزاتي که در دستگاههاي پخش بي سيم موسيقي مانند آيپاد به کار برده مي شوند، نيز ممکن است حساسيت پوستي را درپي داشته باشند.
طبق گزارش آکادمي آمريکايي “ايمني شناسي آسم و آلرژي” ، حساسيت گريبانگير بيش از 50 ميليون نفر در آمريکا شده است.
** پارگي رشتههاي DNA
به گفته يک استاد دانشگاه ، اشعه تلفن همراه موجب پارگي رشتههاي DNA بدن شده و به طور كلي بحث توارث و ژن را درگير مي كند و به گفته دکتر جواد آريانژاد ، مساله اي که بايد در زمينه تلفن همراه مورد توجه محققان قرار بگيرد، ميزان مشخص استفاده از اين وسيله ارتباطي براي مبتلايان به بيماريهاي گوناگون است.
وي با بيان اينکه براي مثال ميزان استفاده از تلفن همراه در افراد ديابتي كه در برابر امواج آسيبپذيرتر از افراد سالم هستند، بايد متفاوت باشد ، يادآور شد: تحقيقات پژوهشگران در زمينه اثرات ميدان الكترو مغناطيسي تلفن همراه (940 مگاهرتز) روي هموگلوبين خون كه وظيفه حياتي حمل اكسيژن از ريه به بافتها را بر عهده دارد، نشان مي دهد که ميدان الكترومغناطيسي تلفن همراه موجب تغييرات ساختاري در هموگلوبين و كاهش پيوند اكسيژن با پروتيين ميشود.
وي افزود: اختلال در عملكرد هموگلوبين، موجب آزاد سازي اكسيژن بيشتر در بافت و در نهايت بروز ناهماهنگي در واكنشهاي بدن ميشود.
اين استاد بيوشيمي تاكيد كرد: اثرات سوء تغيير ساختاري هموگلوبين خون تحت تاثير امواج تلفن همراه تنها به آزادسازي بيش از حد اكسيژن در بافت محدود نميشود، بلكه بر ساير وظايف هموگلوبين هم تاثير منفي ميگذارد.
دكتر آريانژاد با تاکيد بر اينكه اين پديده در بررسي اثرات امواج در بيماران تالاسمي هم مشاهده شده است، تصريح كرد: در اين مورد از نظر ساختار هموگلوبين، ساختمان سوم آن كه عامل اصلي عملكردهاي اين مولكول است، دچار تغيير شد.
وي با بيان اينکه پرتوهاي تلفن همراه رشتههاي DNA را پاره مي كند، افزود: پژوهش ها در زمينه تاثير اشعه الكترو مغناطيسي تلفن همراه روي ساختار پروتيينها، آنزيمها و DNA نشان داده كه اشعه موبايل موجب پارگي رشتههاي DNA ميشود و به طور كلي بحث توارث و ژن را درگير مي كند.
به گفته اين استاد دانشگاه پاره شدن رشتههاي DNA بسياري از بيماريها را به دنبال دارد كه يكي از مهمترين آنها سرطان است كه امكان دارد اين بيماري به علت درگيري DNA به نسلهاي بعدي هم منتقل شود.
** زنبورها راه را گم مي کنند
تاثيرات منفي تلفن همراه نه تنها سلامت جسماني و رواني کاربران را مورد تهديد قرار مي دهد ، بلکه بطور غير مستقيم شرايط زندگي و اکوسيستمي را نيز تحت تاثير قرار داده است و مي توان گفت، امواج الکترو مغناطيسي اين گوشي ها و برج ها و آنتن هاي مخابراتي موجب اختلال درسيستم جهت يابي پرندگان درحال مهاجرت و حشرات مفيد براي انسان از جمله زنبورها مي شوند.
دراين رابطه ، محققان آلماني اعلام کردند ،امواج تلفن همراه در سيستم جهت يابي زنبورها اختلال ايجاد مي کند و موجب مي شود تا آنها مسير بازگشت به کندو را گم کنند.
به گزارش پايگاه اينترنتي ” نچرال نيوز” دانشمندان درباره از بين رفتن اجتماع زنبورها در سراسر جهان به دليل امواج مخرب تلفن همراه و به خطر افتادن زنجيره غذايي انسان هشدار دادند.
دانشمندان اعلام کردند ، زنبور يکي از حشراتي هستند که وجود آن براي طبيعت و زنجيره غذايي انسان بسيار ضروري است و بسياري از محصولات کشاورزي به گرده افشاني زنبورها وابسته است.
زنبورها اصلي ترين گرده افشان صدها نوع محصول کشاورزي، دانه، ميوه، گل و سبزيجات هستند و به گفته آلبرت انيشتن، اگر زنبور ها از بين بروند بشرچهار سال بيشتر زنده نخواهد بود.
به گزارش محققان آلماني، عکس العمل و رفتارهاي طبيعي زنبور ها در نزديکي وسايل الکترونيکي و تلفن همراه تغيير مي کند و دانشمندان به دنبال راه حلي براي رفع اين مشکل هستند.
** سخن آحر
حال با توجه به مشکلات و موارد ذکر شده ، وظايف شرکت هاي توليدي و عرضه کننده گوشي هاي تلفن همراه و سيستم هاي جانبي آنها درقبال سلامت کاربران چيست ؟ آيا بايد به تبليغات بي حد و مرز براي استفاده هرچه بيشتر از انواع گوشي هاي ادامه داد ، بدون اينکه خطرات ناشي از استفاده از آنها را برسلامت زن و مرد ، پير و جوان و خرد و کلان ناديده بگيرند؟
البته استفاده از تلفن همراه منشا کمک ها و پيشرفتهاي بسياري شده و فوايد و نتايج مثبت آن به هيچ وجه قابل انکار نيست ولي بهتر نيست همطراز و برابر با تبليغاتي که براي استفاده از آنها مي شود ، تبعات و اثرات منفي اثبات شده و احتمالي آن نيز اعلام شود؟
131/14/179